สมาคมดาราศาสตร์ไทย

เส้นสีแดงปริศนาบนดวงจันทร์ทีทิสของดาวเสาร์

เส้นสีแดงปริศนาบนดวงจันทร์ทีทิสของดาวเสาร์

1 ส.ค. 2558
รายงานโดย: วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com)
เมื่อต้นเดือนเมษายน 2558 ที่ผ่านมา ยานแคสซีนี ยานสำรวจดาวเสาร์ของนาซาที่กำลังอยู่ในวงโคจรรอบดาวเสาร์ ได้ถ่ายภาพพื้นผิวของดวงจันทร์ทีทิส บริวารดวงหนึ่งของดาวเสาร์ และพบลายเส้นประหลาดอยู่บนพื้นผิวหลายเส้น แต่ละเส้นโค้งเรียว มีสีอมแดง ลักษณะเหมือนมีเด็กมือบอนที่ไหนเอาสีสเปรย์ไปพ่นเล่นบนพื้น 
แต่คงไม่ใช่สีสเปรย์แน่ เพราะแต่ละเส้นกว้างหลายกิโลเมตร และยาวหลายร้อยกิโลเมตร
เมื่อหลายปีก่อน ยานแคสซีนีเคยพบเส้นโค้งสีแดงบนดวงจันทร์ดวงนี้มาแล้ว แต่ไม่ชัดเจนนัก ในภาพถ่ายใหม่นี้ถ่ายเมื่อเดือนเมษายน 2558 ซึ่งเป็นช่วงที่พื้นที่ทางตอนเหนือของดวงจันทร์ทีทิสหันเข้ารับแสงอาทิตย์ในมุมที่เหมาะสม  หลังจากที่ระบบดาวเสาร์ได้เข้าสู่ฤดูร้อนของซีกเหนือไปเมื่อไม่กี่ปีก่อน จึงเปิดโอกาสให้ยานได้ถ่ายภาพพื้นที่ทางตอนเหนือของดวงจันทร์ทีทิส และเก็บภาพของเส้นโค้งสีแดงได้อย่างชัดเจนเป็นครั้งแรก
นักวิทยาศาสตร์ของแคสซีนียังไม่ทราบว่าเส้นนี้เกิดขึ้นมาได้อย่างไร และเหตุใดจึงมีสีอมแดง สีนี้อาจเป็นสารเคมีปนเปื้อนอยู่ในน้ำแข็ง หรืออาจเป็นผลจากการคายแก๊สจากใต้พื้นผิว หรืออาจเกี่ยวข้องกับรอยแตกของพื้นผิวที่ยังมองไม่เห็น
ในระบบดาวเสาร์พบสีแดงได้ไม่บ่อยนัก นอกจากริ้วสีแดงที่พบในครั้งนี้ ก็มีหลุมอุกกาบาตขนาดเล็กบางแห่งบนดวงจันทร์ไดโอนีเท่านั้น ส่วนในระบบของดาวพฤหัสบดีพบสีแดงได้หลายแห่งบนดวงจันทร์ยูโรปาโดยเฉพาะพื้นที่ที่มีอายุน้อย
เพาล์ เฮลเฟนสไตน์ จากมหาวิทยาลัยคอร์เนลล์ ณ อิทากา นิวยอร์ก กล่าวว่า “เส้นสีแดงนี้ต้องมีอายุน้อยแน่ ๆ เพราะแนวเส้นตัดผ่านพื้นที่อายุมากอย่างทุ่งหลุมอุกกาบาต แต่เราก็ไม่รู้ว่ามีอายุเท่าไหร่กันแน่” 
ขณะนี้นักวิทยาศาสตร์ของแคสซีนีเตรียมการสำรวจติดตามพื้นที่นี้อีกครั้งในปีนี้ด้วยความละเอียดสูงขึ้น
เส้นโค้งลึกลับสีแดงบนดวงจันทร์ทีทิสของดาวเสาร์ <wbr>แต่ละเส้นกว้างไม่กี่กิโลเมตร <wbr>แต่ยาวหลายร้อยกิโลเมตร <wbr>ภาพนี้สร้างขึ้นจากการผนวกภาพถ่ายหลายภาพที่ถ่ายจากย่านความยาวคลื่นสีเขียว <wbr>อินฟราเรด <wbr>และอัลตราไวโอเลต <wbr>ให้ได้เป็นภาพที่เน้นสีให้เด่นเกินจริงขึ้นมา <wbr>เพื่อแสดงริ้วลายที่มีสีจางให้เด่นขึ้น <wbr><br />
<br />

เส้นโค้งลึกลับสีแดงบนดวงจันทร์ทีทิสของดาวเสาร์ แต่ละเส้นกว้างไม่กี่กิโลเมตร แต่ยาวหลายร้อยกิโลเมตร ภาพนี้สร้างขึ้นจากการผนวกภาพถ่ายหลายภาพที่ถ่ายจากย่านความยาวคลื่นสีเขียว อินฟราเรด และอัลตราไวโอเลต ให้ได้เป็นภาพที่เน้นสีให้เด่นเกินจริงขึ้นมา เพื่อแสดงริ้วลายที่มีสีจางให้เด่นขึ้น 

(จาก NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute)

ที่มา: