สมาคมดาราศาสตร์ไทย

ค้นพบดาวเคราะห์ใหม่จากการผ่านหน้าดาวฤกษ์

ค้นพบดาวเคราะห์ใหม่จากการผ่านหน้าดาวฤกษ์

18 ม.ค. 2546
รายงานโดย: วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com)
นักดาราศาสตร์พบดาวเคราะห์ในระบบสุริยะอื่นดวงใหม่อีกดวงหนึ่งแล้ว แต่ดวงนี้ค้นพบด้วยวิธีที่ไม่เคยมีใครใช้มาก่อน ซึ่งอาจเปิดโอกาสให้การค้นหาดาวเคราะห์ต่อจากนี้ทำได้ง่ายขึ้นด้วยกล้องโทรทรรศน์ธรรมดา 

ตามปรกติ การค้นหาดาวเคราะห์ในระบบสุริยะอื่นจะทำโดยการวัดการเลื่อนดอปเพลอร์ของดาวฤกษ์ การเลื่อนไปมาของสเปกตรัมดาวฤกษ์เป็นหลักฐานสำคัญที่แสดงว่ามีดาวเคราะห์โคจรอยู่ เนื่องจากแรงโน้มถ่วงของดาวเคราะห์ทำให้ตำแหน่งของดาวฤกษ์แกว่งตามการโคจรของดาวเคราะห์และทำให้เกิดการเลื่อนดอปเพลอร์ขึ้น 

แต่สำหรับดวงนี้กลับค้นพบด้วยวิธีอื่น นักดาราศาสตร์ในโครงการออปติคัลแกรวิเทชันนัลเลนซิงเอกซ์เพอริเมนต์ (OGLE) ได้สำรวจดาว OGLE-TR-56 ซึ่งเป็นหนึ่งในดาวฤกษ์ 59 ดวงที่พบว่ามีความสว่างลดลงเป็นคาบ ซึ่งเกิดจากการที่ดาวเคราะห์ผ่านหน้า 

หลังจากตรวจสอบโดยกล้องโทรทรรศน์ในแอริโซนาและในชิลี พบว่าดาวฤกษ์เหล่านี้ส่วนใหญ่เป็นดาวคู่ที่มีการบังกันเอง แต่สำหรับดาว OGLE-TR-56 พบว่าดาวที่มาบังนั้นไม่ใช่ดาวฤกษ์สหาย หากเป็นดาวเคราะห์ที่มีมวล 0.9 เท่าของดาวพฤหัสบดี โคจรอยู่ห่างจากดาวฤกษ์เพียง 0.02 หน่วยดาราศาสตร์ 

ดาวเคราะห์ดวงใหม่นี้มีชื่อว่า OGLE-TR-56b อยู่ห่างจากโลก 5,000 ปีแสงในกลุ่มดาวคนยิงธนู นับเป็นดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะที่อยู่ไกลที่สุดเท่าที่เคยพบ และเป็นดาวเคราะห์ที่อยู่ใกล้ดาวแม่ที่สุดในบรรดาดาวเคราะห์ในระบบสุริยะอื่นที่เคยพบมาทั้งหมด 

เนื่องจากดาวเคราะห์ดวงนี้อยู่ใกล้ดาวแม่มาก จึงโคจรรอบอย่างรวดเร็วด้วยคาบเพียง 29 วัน การที่พบดาวเคราะห์อยู่ใกล้ดาวแม่มาก ๆ เช่นนี้เป็นเรื่องแปลก เพราะตามทฤษฎีดาวเคราะห์น่าจะถูกดาวฤกษ์กลืนไปนานแล้ว 

อย่างไรก็ตาม นักดาราศาสตร์ยังคงเฝ้าดู OGLE-TR-56b อย่างใกล้ชิดต่อไปเพื่อพิสูจน์ว่าเป็นดาวเคราะห์จริงหรือไม่ หากเป็นดาวเคราะห์จริง ก็นับว่าการค้นพบครั้งนี้เป็นการเปิดประตูสู่ยุคทองของการค้นหาดาวเคราะห์ในระบบสุริยะอื่นเลยทีเดียว เนื่องจากการสำรวจการผ่านหน้าดาวฤกษ์ของดาวเคราะห์ไม่จำเป็นต้องใช้กล้องโทรทรรศน์ขนาดใหญ่นัก กล้องโทรทรรศน์ขนาดเล็กลงมาที่มีอยู่มากมายทั่วโลกย่อมช่วยเพิ่มศักยภาพในการค้นหาดาวเคราะห์ขึ้นอย่างมาก 

ดาวเคราะห์ชื่อ OGLE-TR-56b โคจรอยู่ห่างดาวฤกษ์เพียง 0.02 หน่วยดาราศาสตร์ ได้รับการค้นพบจากการผ่านหน้าดาวฤกษ์ (ภาพจาก David A. Aguilar, Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics)

ดาวเคราะห์ชื่อ OGLE-TR-56b โคจรอยู่ห่างดาวฤกษ์เพียง 0.02 หน่วยดาราศาสตร์ ได้รับการค้นพบจากการผ่านหน้าดาวฤกษ์ (ภาพจาก David A. Aguilar, Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics)

ที่มา: