สมาคมดาราศาสตร์ไทย

ฮับเบิลครบ 17 ขวบ

ฮับเบิลครบ 17 ขวบ

3 พ.ค. 2550
รายงานโดย: วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com)
คนเรา เมื่อถึงวันเกิด ก็จะมีคนมาอวยพรและให้ของขวัญ จัดงานเลี้ยงเล็กใหญ่ตามฐานะ

แต่สำหรับกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิล เมื่อถึงวันเกิด จะต้องเป็นฝ่ายให้ของขวัญเสียเอง ด้วยการเผยแพร่ภาพถ่ายจากห้วงอวกาศที่งามหยดดุจสวรรค์สร้างให้ชาวโลกได้ชื่นชม

ปีนี้ก็เช่นกัน ของขวัญที่ฮับเบิลในวัย 17 ขวบนำมาอวดคือภาพของเนบิวลากระดูกงูเรือ

มุมภาพของภาพนี้กินกวาดพื้นที่กว้าง 50 ปีแสง แสดงใจกลางของเนบิวลากระดูกงูเรือที่คับคังแออัดไปด้วยโรงงานผลิตดาวฤกษ์จำนวนมากคละเคล้าไปกับสุสานดาวฤกษ์ที่ดาวรุ่นก่อนแตกดับไปแล้ว

การแสดงแสงสีของเนบิวลาเริ่มต้นขึ้นเมื่อราวสามล้านปีก่อน เมื่อดาวฤกษ์รุ่นแรกในกลุ่มแก๊สนี้ได้ควบแน่นจนกลายเป็นดาวฤกษ์ท่ามกลางกลุ่มแก๊สโมเลกุลที่เย็นยะเยือก รังสีจากดาวเหล่านี้ได้เป่าแก๊สออกมาจนดูเป็นฟองที่ขยายใหญ่ขึ้นเรื่อย ๆ ฟองแก๊สหลายฟองที่ดันออกมาจนกระแทกกันได้กระตุ้นให้เกิดการควบแน่นและสร้างดาวรุ่นต่อไป ภาพจากฮับเบิลที่ถ่ายทอดรายละเอียดได้สุดยอดได้แสดงถึงเส้นสายในเนบิวลาที่เกิดจากการกระทำของลมจากรังสีอัลตราไวโอเลตที่พัดมาจากดาวฤกษ์ในดงนี้อย่างชัดเจน

เนบิวลากระดูกงูเรืออยู่ในกลุ่มดาวกระดูกงูเรือจึงได้ชื่อตามนั้น อยู่ห่างจากโลกประมาณ 7,500 ปีแสง เนบิวลาขนาดมหึมานี้มีดาวฤกษ์นับสิบดวงที่มีมวลมากกว่าดวงอาทิตย์ไม่น้อยกว่า 50 ถึง 100 เท่า 

ภาพนี้เป็นภาพที่ประกอบกันจากการถ่ายภาพ 48 ภาพมาต่อกันด้วยกล้องเอซีเอส (ACS --Advanced Camera for Surveys) กล้องฮับเบิลถ่ายในย่านของแสงที่เกิดจากไฮโดรเจนกลาง  เพิ่มเติมสีสันด้วยข้อมูลที่ได้จากหอดูดาวเซอร์โรโตโลโลอินเตอร์อเมริกันในชิลี สีแดงแสดงถึงกำมะถัน สีเขียวแสดงถึงไฮโดรเจน และสีน้ำเงินแสดงถึงออกซิเจน

กล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิล ได้ขึ้นสู่อวกาศเมื่อวันที่ 25 เมษายน 2533 โดยกระสวยอวกาศดิสคัฟเวอรี เป็นโครงการร่วมระหว่างองค์การนาซาและองค์การอีซา การดำเนินงานของกล้องอยู่ในความรับผิดชอบของสถาบันวิทยาศาสตร์กล้องโทรทรรศน์อวกาศ (STScI) และศูนย์การบินอวกาศกอดดาร์ด กล้องโคจรรอบโลกเป็นวงกลมที่ระดับความสูง 589 กิโลเมตรจากพื้นดิน ในทิศทางทำมุม 28.5 องศากับเส้นศูนย์สูตร โคจรรอบโลกครบรอบภายในเวลา 96-97 นาที
ภาพเนบิวลากระดูกงูเรือ ของขวัญวันเกิดครบ 17 ขวบของฮับเบิล (ภาพจาก NASA/ESA/N. Smith/STScI/AURA)

ภาพเนบิวลากระดูกงูเรือ ของขวัญวันเกิดครบ 17 ขวบของฮับเบิล (ภาพจาก NASA/ESA/N. Smith/STScI/AURA)

กล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิลในวงโคจร (ภาพจาก ESA)

กล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิลในวงโคจร (ภาพจาก ESA)

ที่มา: