สมาคมดาราศาสตร์ไทย

บริวารใหม่ของดาวพลูโต

บริวารใหม่ของดาวพลูโต

15 พ.ย. 2548
รายงานโดย: วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com)
ดาวพลูโตเป็นดาวเคราะห์ดวงที่เก้าในระบบสุริยะ ค้นพบเมื่อปี พ.ศ. 2473 อยู่ห่างจากดวงอาทิตย์ 4.8 พันล้านกิโลเมตร ในบริเวณใจกลางของแถบไคเปอร์ ซึ่งเป็นดงของวัตถุเนื้อน้ำแข็งปนหินที่อยู่พ้นวงโคจรของดาวเนปจูนออกไป ในปี พ.ศ. 2521 นักดาราศาสตร์ค้นพบบริวารของดาวพลูโตหนึ่งดวง ชื่อ คารอน

แต่ในปี 2548 นี้ นักดาราศาสตร์ได้ใช้กล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิลสำรวจดาวพลูโตแล้วพบว่า ดาวเคราะห์ดวงนี้อาจมีบริวารมากถึงสามดวง บริวารใหม่ทั้งสองดวงนี้อยู่ห่างจากดาวพลูโตเท่ากันคือราว 44,000 กิโลเมตร ซึ่งห่างกว่าระยะห่างระหว่างดาวพลูโตกับคารอนสองถึงสามเท่า บริวารใหม่ทั้งสองนี้จางและเล็กมาก มีแสงจางกว่าดาวพลูโต 5000 เท่า มีเส้นผ่านศูนย์กลางอยู่ระหว่าง 64 ถึง 200 กิโลเมตร เล็กกว่าคารอนที่มีขนาด 1,170 กิโลเมตรมาก ส่วนพลูโตมีขนาด 2,270 กิโลเมตร

ขณะนี้วัตถุทั้งสองได้รับชื่อชั่วคราวแล้วเป็น เอส/2005 พี และ เอส/2005 พี 

แม้ขณะนี้ทางสหพันธ์ดาราศาสตร์สากลยังไม่ยืนยันว่าวัตถุใหม่ทั้งสองนี้เป็นบริวารของดาวพลูโตจริง แต่หลักฐานเท่าที่มีอยู่ล้วนสนับสนุนว่าเป็นเช่นนั้น สามวันหลังจากการค้นพบครั้งแรก ฮับเบิลได้ถ่ายภาพของดาวพลูโตอีกครั้ง และวัตถุทั้งสองก็ยังคงอยู่ในตำแหน่งเดิมเทียบกับพลูโต แสดงว่ากำลังเคลื่อนที่รอบดาวพลูโตอยู่ นอกจากนี้ จากการย้อนกลับไปสำรวจภาพในคลังภาพของฮับเบิลที่ถ่ายไว้เมื่อวันที่ 14 มิถุนายน 2545 ก็พบจุดของ พี และพี อยู่ในตำแหน่งตามที่คำนวณจากข้อมูลที่สำรวจเมื่อกลางปี 2548 นี้ด้วย นี่เป็นหลักฐานที่สนับสนุนว่าวัตถุทั้งสองเป็นบริวารของดาวพลูโตจริง

คณะนักดาราศาสตร์ที่พบวัตถุใหม่นี้ยังได้พยายามค้นหาบริวารดวงอื่นที่อาจจะมีอยู่อีกของดาวพลูโต แต่ก็ไม่พบร่องรอยใด ๆ จนเชื่อว่า ดาวพลูโตไม่น่าจะมีบริวารดวงอื่นอีกที่มีขนาดเกิน 16 กิโลเมตร 

นักดาราศาสตร์เตรียมแผนที่จะสำรวจเพิ่มเติมในเดือนกุมภาพันธ์เพื่อยืนยันว่าวัตถุสองดวงนี้เป็นบริวารของดาวพลูโตจริง เมื่อยืนยันได้แน่ชัดแล้ว ทางสหพันธ์ดาราศาสตร์สากลจึงจะพิจารณาหาชื่อสามัญให้ เอส/2005 พี กับ เอส/2005 พี ให้ได้ และดาวพลูโตก็จะเป็นวัตถุไคเปอร์ดวงแรกที่มีบริวารมากกว่าหนึ่งดวง 

ภาพวาดตามจินตนาการของศิลปิน แสดงดาวพลูโต และบริวารเมื่อมองจากพื้นผิวของบริวารดวงหนึ่ง

ภาพวาดตามจินตนาการของศิลปิน แสดงดาวพลูโต และบริวารเมื่อมองจากพื้นผิวของบริวารดวงหนึ่ง

ดาวพลูโต ถ่ายโดยกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิลเมื่อเดือนพฤษภาคม 2548 แสดงวัตถุอีกสองดวงที่ดูเหมือนจะโคจรรอบดาวพลูโต

ดาวพลูโต ถ่ายโดยกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิลเมื่อเดือนพฤษภาคม 2548 แสดงวัตถุอีกสองดวงที่ดูเหมือนจะโคจรรอบดาวพลูโต

ที่มา: