สมาคมดาราศาสตร์ไทย

กล้องสปิตเซอร์เผยผลงานชุดแรก

กล้องสปิตเซอร์เผยผลงานชุดแรก

30 พ.ย. 2547
รายงานโดย: วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com)
ในการประชุมทางวิทยาศาสตร์ของกล้องสปิตเซอร์เมื่อวันที่ พฤศจิกายนที่ผ่านมา องค์การนาซาได้เปิดเผยภาพจากกล้องโทรทรรศน์อวกาศสปิตเซอร์เป็นครั้งแรก กล้องสปิตเซอร์เป็นโทรทรรศน์อวกาศเช่นเดียวกับกล้องฮับเบิล แต่ทำงานในย่านความยาวคลื่นอินฟราเรดโดยเฉพาะ

ในจำนวนภาพหลายภาพจากสปิตเซอร์ มีหลายภาพที่เป็นภาพวัตถุคล้ายดาวที่จางมากซึ่งไม่เคยมีกล้องอินฟราเรดที่ไหนเคยถ่ายได้มาก่อน วัตถุเหล่านี้เป็นก้อนแก๊สหนาแน่นที่กำลังจะกำเนิดเป็นดาวฤกษ์ ดังนั้นการสำรวจวัตถุเหล่านี้โดยอาศัยกล้องสปิตเซอร์จึงช่วยนักดาราศาสตร์เข้าใจกลไกการกำเนิดดาวฤกษ์ได้เป็นอย่างดี วัตถุดวงหนึ่งนักดาราศาสตร์ต้องให้ความสนใจเป็นพิเศษ คือวัตถุที่มีชื่อว่า แอล 1014 เพราะดูแปลกไม่เหมือนกับดวงอื่น วัตถุนี้อยู่ห่างจากโลก 600 ปีแสงในกลุ่มดาวหงส์ วัตถุดวงนี้ได้ท้าทายทฤษฎีการกำเนิดดาว มีแสงจางกว่าดาวฤกษ์อายุน้อยทั่วไป นักดาราศาสตร์สันนิษฐานว่าวัตถุนี้อาจไม่ใช่ดาวอายุน้อย แต่อาจเป็นดาวแคระน้ำตาลที่อายุน้อยมาก ๆ หรืออาจเป็นดาวฤกษ์เพิ่งเกิดที่อายุน้อยมาก ๆ หรืออาจเป็นวัตถุชนิดอื่นที่ไม่เคยรู้จักมาก่อน

การค้นพบอีกครั้งหนึ่ง สปิตเซอร์ได้ถ่ายภาพของจานฝุ่นที่ล้อมรอบดาวฤกษ์อายุน้อยดวงหนึ่ง จานนี้มีลักษณะทั่วไปเหมือนกับระบบสุริยะในยุคเริ่มต้นตามทฤษฎีที่มีอายุเพียงไม่กี่แสนปี ไม่ว่ามีขนาดที่เหมาะสม มีดาวฤกษ์ที่เล็กและเสถียร และที่สำคัญที่สุดคือพบน้ำแข็งในจานฝุ่น ซึ่งมากพอที่จะทำให้เกิดระบบดาวเคราะห์ที่มีน้ำจำนวนมากได้ นอกจากน้ำแข็งแล้วยังพบไอออนของแอมโมเนีย น้ำ และน้ำแข็งแห้งอีกด้วย

การค้นพบน้ำแข็งในจานฝุ่นของดาวฤกษ์ขนาดเล็กนี้เป็นความสำเร็จที่ยิ่งใหญ่ของกล้องสปิตเซอร์ ก่อนหน้านี้นักดาราศาสตร์จะพบน้ำแข็งหรือฝุ่นเคลือบน้ำแข็งได้ก็เฉพาะในก้อนแก๊สที่กำลังรวมตัวเป็นดาวฤกษ์เท่านั้น แต่ไม่สามารถมองเห็นน้ำแข็งในบริเวณจานชั้นในของระบบที่มีดาวฤกษ์เกิดขึ้นแล้วได้ แต่ด้วยความไวสุดยอดของอุปกรณ์บนกล้องสปิตเซอร์บวกกับเทคนิคอีกเล็กน้อยทำให้สามารถมองทะลุได้ถึงบริเวณชั้นในจนพบน้ำแข็ง เป็นการสนับสนุนทฤษฎีการสร้างดาวเคราะห์ได้เป็นอย่างดี

แอล 1014 วัตถุที่ส่องสว่างในย่านรังสีอินฟราเรด มองไม่เห็นในย่านแสงที่ตามองเห็น เป็นหนึ่งในวัตถุประหลาดหลายดวงที่กล้องสปิตเซอร์ถ่ายได้

แอล 1014 วัตถุที่ส่องสว่างในย่านรังสีอินฟราเรด มองไม่เห็นในย่านแสงที่ตามองเห็น เป็นหนึ่งในวัตถุประหลาดหลายดวงที่กล้องสปิตเซอร์ถ่ายได้

ที่มา: