สมาคมดาราศาสตร์ไทย

บริวารของเซดนา

บริวารของเซดนา

21 เม.ย. 2547
รายงานโดย: วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com)
ข่าวการค้นพบทางดาราศาสตร์ที่ดังที่สุดในช่วงหลายเดือนที่ผ่านมาเห็นจะไม่มีข่าวใดเกินข่าวการค้นพบดาวเซดนา ความน่าสนใจของเซดนาอยู่ที่ความแปลกหลายอย่างตั้งแต่ขนาด สี และวงโคจร นอกจากนี้ในวันที่ประกาศการค้นพบบริวารดวงอาทิตย์ดวงใหม่นี้เมื่อวันที่ 15 มีนาคมที่ผ่านมา ไมค์ บราวน์จากสถาบันเทคโนโลยีแคลิฟอร์เนียผู้ค้นพบยังได้แย้มข้อมูลออกมาว่าดาวเซดนาอาจมีบริวารด้วย ดังจะเห็นว่าภาพวาดของดาวเซดนาตามจินตนาการศิลปินมักวาดบริวารดวงเล็ก ๆ เอาไว้ด้วย (ภาพปกวารสารทางช้างเผือก ฉบับเมษายน 2547) 

เบาะแสสำคัญที่ทำให้นักดาราศาสตร์คิดว่าเซดนาน่าจะมีบริวารอยู่ด้วยคือ อัตราการหมุนรอบตัวเองที่ช้ามาก ข้อมูลเบื้องต้นระบุว่าเซดนาหมุนรอบตัวเองรอบละ 40 วัน โดยทั่วไป วัตถุเดี่ยวที่ไม่มีบริวารในระบบสุริยะอย่างเช่นดาวหางและดาวเคราะห์น้อยมักหมุนรอบตัวเองครบรอบภายในไม่กี่ชั่วโมง ส่วนวัตถุที่มีบริวารจะหมุนรอบตัวเองช้ากว่านั้น เนื่องจากแรงโน้มถ่วงจากบริวารจะหน่วงให้ช้าลง ในกรณีของดาวศุกร์และดาวพุธ แม้จะมีคาบการหมุนช้ากว่าดาวเซดนาและไม่มีบริวาร แต่เนื่องจากดาวเคราะห์สองดวงนี้อยู่ใกล้ดวงอาทิตย์มาก จึงถูกแรงโน้มถ่วงจากดวงอาทิตย์หน่วงให้ช้าลงได้เช่นเดียวกัน

แม้ดาวเซดนาจะอยู่ห่างจากโลกมาก แต่ก็อยู่ในวิสัยที่กล้องโทรทรรรศน์อวกาศฮับเบิลจะจับภาพได้ และถ้าเซดนามีบริวารอยู่จริงก็น่าจะถ่ายภาพได้ราง ๆ เหมือนกัน นักดาราศาสตร์จากนาซาจึงใช้กล้องฮับเบิลสำรวจเพิ่มเติมเพื่อค้นหาบริวาร แต่หลังจากวิเคราะห์ภาพที่ถ่ายมาหลายสิบภาพก็ไม่พบบริวารของดาวเซดนาเลย แม้จะมีโอกาสที่บริวารจะอยู่ด้านหน้าเซดนาหรือถูกเซดนาบัง แต่ก็เป็นไปได้น้อยมาก การที่ไม่มีบริวารกับอัตราการหมุนรอบตัวเองที่ช้าของเซดนาจึงยังขัดแย้งกัน 

นักดาราศาสตร์ทราบอัตราหมุนรอบตัวเองของดาวเซดนาจากความผันแปรของความสว่าง แม้จะพยายามคำนวณอัตราการหมุนใหม่ว่าอาจไม่ช้าอย่างที่เคยวัด แต่ผลลัพธ์ก็ยังคงยืนยันตามเดิม 

เรื่องบริวารของเซดนาจึงยังคงเป็นปริศนาต่อไป

ภาพวาดของดาวเซดนาตามจินตนาการศิลปิน มีบริวารดวงเล็ก ๆ อยู่ด้วยตามข้อมูลที่คณะสำรวจให้ไว้ แต่จากข้อมูลจนถึงปัจจุบัน เป็นไปได้มากว่าดาวเซดนาอาจไม่มีบริวาร

ภาพวาดของดาวเซดนาตามจินตนาการศิลปิน มีบริวารดวงเล็ก ๆ อยู่ด้วยตามข้อมูลที่คณะสำรวจให้ไว้ แต่จากข้อมูลจนถึงปัจจุบัน เป็นไปได้มากว่าดาวเซดนาอาจไม่มีบริวาร

ภาพดาวเซดนาที่ดีที่สุด ถ่ายโดยกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิล แม้จะสำรวจด้วยกำลังขยายสูงที่สุดแล้วแต่ก็ไม่พบบริวารตามที่สันนิษฐานไว้

ภาพดาวเซดนาที่ดีที่สุด ถ่ายโดยกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิล แม้จะสำรวจด้วยกำลังขยายสูงที่สุดแล้วแต่ก็ไม่พบบริวารตามที่สันนิษฐานไว้

ที่มา: