สมาคมดาราศาสตร์ไทย

หลักฐานเพิ่มเติมของมหาสมุทรบนยูโรปา

หลักฐานเพิ่มเติมของมหาสมุทรบนยูโรปา

1 ม.ค. 2543
รายงานโดย: วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com)
ยานกาลิเลโอของนาซาได้พุ่งเฉียดยูโรปาของดาวพฤหัสบดีเมื่อต้นเดือนมกราคมที่ผ่านมา และได้พบหลักฐานเพิ่มเติมที่ยืนยันว่า ใต้ผิวน้ำแข็งของยูโรปามีมหาสมุทรอยู่จริง ๆ 

เมื่อวันที่ มกราคม 2543 กาลิเลโอได้เข้าใกล้ดวงจันทร์ยูโรปาอีกครั้งที่ระดับความสูงจากผิวดาวเพียง 351 กิโลเมตร เครื่องมือแมกนิโตมิเตอร์ของยานได้ตรวจพบการเปลี่ยนแปลงของสนามแม่เหล็กของดาวพฤหัสบดีที่บริเวณใกล้ ๆ กับยูโรปา การเปลี่ยนแปลงนี้สามารถเหนี่ยวนำให้เกิดกระแสไฟฟ้าขึ้นบนตัวนำเช่นมหาสมุทรน้ำเค็มได้ กระแสไฟฟ้าที่เกิดขึ้นในมหาสมุทรก็จะทำให้เกิดสนามแม่เหล็กขึ้นมาเช่นเดียวกับสนามแม่เหล็กของโลก แต่ขั้วแม่เหล็กเหนือของยูโรปาซึ่งอยู่ใกล้กับเส้นศูนย์สูตรมีการเคลื่อนที่เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา และมีการสลับขั้วทุก 1/2 ชั่วโมง 

การเปลี่ยนแปลงทิศทางและขั้วของสนามแม่เหล็กเป็นหลักฐานที่ดีที่สนับสนุนว่า ใต้พื้นผิวที่เป็นน้ำแข็งของยูโรปาเป็นมหาสมุทร "หากใต้ผิวยูโรปาไม่มีมหาสมุทรก็ไม่น่าจะทำให้เกิดกระแสไฟฟ้าและสนามแม่เหล็กได้ เพราะน้ำแข็งเป็นตัวนำที่เลว แต่ถ้าใต้ผิวน้ำแข็งของยูโรปาเป็นน้ำที่เป็นของเหลว และมีเกลือเจือปน ก็จะเป็นตัวนำที่ดีได้" คิเวลสัน นักวิจัยจากมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนียและหัวหน้าทีมสเปกโทรมิเตอร์ของกาลิเลโอกล่าว "มันดูเหมือนกับว่ามหาสมุทรอยู่ลึกลงไปประมาณ 100 กิโลเมตร" 

ก่อนหน้านี้ นักดาราศาสตร์ได้พบหลักฐานที่แสดงว่าใต้ผิวดวงจันทร์ยูโรปามีมหาสมุทรอยู่ โดยพิจารณาจากภาพถ่ายของยานกาลิเลโอซึ่งเต็มไปด้วยรอยแตกร้าว เหมือนกับเกิดจากน้ำแข็งที่ปริออกและเลื่อนไหลไปบนของเหลวที่อยู่เบื้องล่าง 

คิเวลสันยังกล่าวอีกว่ามีความเป็นไปได้ที่ดวงจันทร์แกนีมีดก็อาจมีลักษณะเช่นเดียวกัน ซึ่งเราอาจได้พิสูจน์ความจริงกันในเร็ว ๆ นี้เพราะในปี 2543 นี้ ยานกาลิเลโออาจได้เข้าใกล้แกนีมีดถึงสองครั้ง 

ทีมงานของสเปกโทรมิเตอร์ของคิเวลสันประกอบด้วย ดร. กฤษัน คุรนา คริสโตเฟอร์ รัสเซลล์ เรย์มอนด์ วอล์กเกอร์ คริสตอฟ ซิมเมอร์ มาร์ติน วอลเวิร์ก สตีเวน จอย กับ โจ มาฟิ จากยูซีแอลเอ และ ดร. คาโรล โปลันสกี จากเจพีแอลของนาซา 

ที่มา: