วารสาร Science ฉบับวันที่ 5 กุมภาพันธ์ที่ผ่านมา ได้รายงานถึงการค้นพบบรรยากาศคาร์บอนไดออกไซด์บนคัลลิสโตของดาวพฤหัสบดี บรรยากาศอันบางเบาของดวงจันทร์ดวงนี้ ถูกค้นพบในขณะที่ยานกาลิเลโอกำลังโคจรรอบดวงจันทร์คัลลิสโตเป็นรอบที่ 10 การค้นพบในครั้งนี้ทำให้เราได้ทราบว่าดวงจันทร์ของกาลิเลโอทั้งสี่ดวงของดาวพฤหัสบดี ได้แก่ ไอโอ ยูโรปา แกนีมีด และคัลลิสโต ล้วนแต่มีบรรยากาศห่อหุ้มทุกดวง 

"บรรยากาศของคัลลิสโตนี้เบาบางมากจนถึงขนาดที่ว่าอนุภาคของคาร์บอนไดออกไซด์ในบรรยากาศสามารถลอยละล่องไปมาโดยไม่มีการชนกันเองเลย" ดร. โรเบิร์ต คาร์ลสัน หัวหน้านักสำรวจประจำอุปกรณ์ Near-infrared mapping Spectrometer ของกาลิเลโอกล่าว "บรรกาศเบาบางขนาดนี้ต้องจัดเป็นบรรยากาศชั้นเอกโซสเฟียร์เท่านั้น" 

นอกจากนี้ คาร์ลสันยังกล่าวอีกว่า "บรรยากาศที่เบาบางอย่างนี้จะสามารถสูญสลายได้ง่ายมากเมื่อถูกรังสีอัลตราไวโอเลตจากดวงอาทิตย์ รังสีอัลตราไวโอเลตจะทำให้โมเลกุลของคาร์บอนไดออกไซด์แตกตัวออกเป็นไอออนและอิเล็กตรอน ซึ่งจะถูกพัดกระเด็นออกไปโดยสนามแม่เหล็กของดาวพฤหัสบดี แต่การที่เราสามารถค้นพบบรรยากาศนี้ได้ ย่อมหมายความว่ามันจะต้องมีแหล่งกำเนิดคาร์บอนไดออกไซด์แห่งหนึ่ง ที่ปล่อยก๊าซนี้ออกมาสู่บรรยากาศตลอดเวลา บางทีแหล่งกำเนิดที่ว่านี้อาจจะเป็นรูหรือโพรงที่ระบายก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ออกมาจากใต้พื้นผิวก็เป็นได้ และจากภาพพื้นผิวของคัลลิสโตที่ถ่ายโดยกาลิเลโอก็พบร่องรอยที่คล้าย ๆ กับจะเป็นแหล่งกำเนิดนี้ด้วย 

ก่อนหน้านี้ ยานกาลิเลโอได้พบบรรยากาศบนดวงจันทร์ดวงอื่น ๆ ของดาวพฤหัสบดีมาแล้ว 3 ดวง คือ พบบรรยากาศออกซิเจนบนยูโรปากับแกนีมีด และพบบรรกาศที่ประกอบด้วยซัลเฟอร์ไดออกไซด์บนไอโอ 

ขณะนี้นักดาราศาสตร์กำลังเฝ้าดูบรรยากาศของคัลลิสโตอย่างใกล้ชิดเพื่อค้นหาก๊าซอย่างอื่นที่อาจจะมีปะปนอยู่ในบรรยากาศนี้ด้วย ในช่วงเวลาปฏิบัติการที่เหลือนี้ ยานกาลิเลโอจะเฉียดเข้าใกล้คัลลิสโตอีก 4 ครั้ง แต่ในจำนวนนี้จะเป็นการสำรวจคัลลิสโตจริง ๆ เพียง 2 ครั้งเท่านั้น คือในเดือนพฤษภาคม และเดือนมิถุนายน 

และหลังจากการเข้าใกล้คัลลิสโตในชุดดังกล่าวแล้ว กาลิโอก็จะเข้าเฉียดไอโออีก 2 ครั้ง ซึ่งถือเป็นอันจบสิ้นภารกิจอันยาวนานของยานกาลิเลโอ 

เดิมทีนั้น กาลิเลโอมีกำหนดการปฏิบัติหน้าที่จนถึงเดือนธันวาคม 2540 เท่านั้น แต่ได้ถูกต่ออายุให้ปฏิบัติหน้าที่ต่อในภารกิจภาคพิเศษที่เรียกว่า GEM (Galileo Europa Mission) นับตั้งแต่ที่ยานได้ไปถึงดาวพฤหัสบดีจนถึงบัดนี้ ยานกาลิเลโอได้สำรวจดาวพฤหัสบดีและบริวารมาแล้วเป็นเวลาถึงกว่า 3 ปี 

โครงการกาลิเลโอบริหารโดยเจพีแอล ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของสถาบันเทคโนโลยีแคลิฟอร์เนีย 

อ่านข้อมูลเพิ่มเติมและรูปภาพจากยานกาลิเลโอได้ที่ 

http://www.jpl.nasa.gov/galileo และ http://www.photojournal.jpl.nasa.gov