สมาคมดาราศาสตร์ไทย

ยานมาร์สพาทไฟน์เดอร์ลงจอดดาวอังคารสำเร็จ

ยานมาร์สพาทไฟน์เดอร์ลงจอดดาวอังคารสำเร็จ

16 ก.ค. 2540
รายงานโดย: วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com)
ยานอวกาศมาร์สพาทไฟน์เดอร์ (Mars Pathfinder)ได้ลงจอดบนพื้นผิวดาวอังคารได้สำเร็จเมื่อวันที่ กรกฎาคมที่ผ่านมา ซึ่งตรงกับวันชาติของสหรัฐอเมริกา นับเป็นของขวัญวันชาติที่น่าชื่นชมสำหรับอเมริกันและของชาวโลก 

การลงจอดครั้งนี้นับเป็นครั้งแรกในรอบ ทศวรรษหลังจากยานไวกิงได้ลงจอดดาวอังคารเพื่อสำรวจสิ่งมีชีวิตในปี 2520 ยานมาร์สพาทไฟน์เดอร์ได้พุ่งดิ่งเข้าสู่ดาวอังคารโดยตรงด้วยความเร็วสูง โดยไม่มีการโคจรรอบดาวก่อนดังเช่นยานสำรวจดวงอื่น ๆ หลังจากยานได้เข้าสู่ชั้นบรรยากาศแล้วจึงได้กางร่มออกและขับจรวดเพื่อลดความเร็วลง ความเร็วของยาน แต่ถึงอย่างนั้นยานก็ยังคงกระทบพื้นผิวดาวอังคารด้วยความเร็วสูง โดยมีถุงลมรอบ ๆ ยานเพื่อกันกระแทก ยานพาทไฟน์เดอร์ได้กระเด้งกระดอนอยู่หลายสิบครั้งจึงจะจอดสนิท หลังจากนั้น กล้องสามมิติและชุดเครื่องมือวัดทางอุตุนิยมวิทยาจึงเริ่มทำงานโดยสำรวจสภาพรอบ ๆ สถานที่ที่ลงจอด ซึ่งเชื่อว่าเป็นบริเวณที่เคยเป็นแม่น้ำมาก่อน ชื่อว่า Ares Vallis 

ยานลำนี้มีอุปกรณ์สำรวจมากมายเช่น กล้องสามมิติ สเปกโทรมิเตอร์รังสีเอกซ์ซึ่งสามารถวิเคราะห์องค์ประกอบขั้นต้นของดินและหินภายในระยะ 10 เมตรรอบ ๆ ยาน ตัวเอกของยานลำนี้คือรถสำรวจขนาดเล็ก ล้อ หนัก 11.5 กิโลกรัม มีขนาดเท่ากับเตาไมโครเวฟชื่อ โซเจอร์เนอร์ (Sojourner)

ในช่วงแรกหลังจากยานลงจอดได้เกิดมีอุปสรรคเล็กน้อยคือ ถุงลมใบหนึ่งซึ่งแฟบลงไม่สนิทได้พาดขวางเส้นทางลงของโซเจอร์เนอร์อยู่ ทางศูนย์ควบคุมจึงต้องออกคำสั่งยกครีบยานขึ้นอีกครั้ง เพื่อบีบลมออกจากถุงลมออกมากขึ้นและให้ถุงลมหดกลับลงมา หลังจากแก้ไขปัญหาได้แล้ว ยานจึงสามารถยืดรางสำหรับแล่นลงออกมา เพื่อให้โซเจอร์เนอร์แล่นจากฐานออกไปสำรวจพื้นผิวดาวอังคารได้ 

ก่อนหน้าที่ยานจะลงจอดบนดาวอังคาร กล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิลได้ถ่ายภาพดาวอังคารจำนวนหนึ่ง เพื่อให้นักดาราศาสตร์สามารถพยากรณ์อากาศบนดาวอังคารบริเวณ Ares Vallis ภาพจากฮับเบิลนี้ได้สร้างความตระหนกให้แก่นักวิทยาศาสตร์ไม่น้อย เมื่อพบว่ามีพายุฝุ่นรุนแรงอยู่บริเวณหุบเขา Valles Marineris ซึ่งใกล้กับจุดที่ยานมาร์สพาทไฟน์เดอร์จอดอยู่เพียง 1000 กิโลเมตรเท่านั้น แต่โชคดีที่พายุไม่ได้เป็นอุปสรรคต่อการลงจอดและการสำรวจของยานแต่อย่างใด 



ภาพขณะที่โซเจอร์เนอร์กำลังแล่นออกจากฐานปล่อย



รถสำรวจจิ๋วชื่อโซเจอร์เนอร์ ขณะอยู่บนฐานซึ่งติดอยู่กับครีบ ๆ หนึ่งของยานมาร์สพาทไฟน์เดอร์ ถูกขวางทางเดินทั้งทางด้านหน้าและด้านหลังโดยถุงลมที่แฟบลงไม่สนิท

หนึ่งในภาพชุดแรกที่ส่งมาจากยานมาร์สพาทไฟน์เดอร์ สภาพแวดล้อมของดาวอังคารเต็มไปด้วยกรวดหินระเกะระกะ ไม่ต่างไปจากภาพที่ได้จากยานไวกิง 1 และ 2

หนึ่งในภาพชุดแรกที่ส่งมาจากยานมาร์สพาทไฟน์เดอร์ สภาพแวดล้อมของดาวอังคารเต็มไปด้วยกรวดหินระเกะระกะ ไม่ต่างไปจากภาพที่ได้จากยานไวกิง 1 และ 2

ภาพถ่ายดาวอังคารจากกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิล แสดงถึงพายุฝุ่นที่เกิดขึ้นบนดาวอังคาร ใกล้กับจุดที่ยานมาร์สพาทไฟน์เดอร์ลงจอด (จุดกากบาทสีเขียว) นอกจากนี้ยังสามารถเห็นน้ำแข็งที่ขั้วเหนือและเมฆสีน้ำเงินบริเวณขั้วใต้

ภาพถ่ายดาวอังคารจากกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิล แสดงถึงพายุฝุ่นที่เกิดขึ้นบนดาวอังคาร ใกล้กับจุดที่ยานมาร์สพาทไฟน์เดอร์ลงจอด (จุดกากบาทสีเขียว) นอกจากนี้ยังสามารถเห็นน้ำแข็งที่ขั้วเหนือและเมฆสีน้ำเงินบริเวณขั้วใต้

ภาพขณะที่โซเจอร์เนอร์กำลังแล่นออกจากฐานปล่อย

ภาพขณะที่โซเจอร์เนอร์กำลังแล่นออกจากฐานปล่อย

รถสำรวจจิ๋วชื่อโซเจอร์เนอร์ <wbr>ขณะอยู่บนฐานซึ่งติดอยู่กับครีบ <wbr>ๆ <wbr>หนึ่งของยานมาร์สพาทไฟน์เดอร์ <wbr>ถูกขวางทางเดินทั้งทางด้านหน้าและด้านหลังโดยถุงลมที่แฟบลงไม่สนิท<br />
<br />

รถสำรวจจิ๋วชื่อโซเจอร์เนอร์ ขณะอยู่บนฐานซึ่งติดอยู่กับครีบ ๆ หนึ่งของยานมาร์สพาทไฟน์เดอร์ ถูกขวางทางเดินทั้งทางด้านหน้าและด้านหลังโดยถุงลมที่แฟบลงไม่สนิท

ที่มา: