วิวัฒนาการของดาวฤกษ์ดูเหมือนจะซับซ้อนกว่าที่นักดาราศาสตร์เคยคาดคิด เมื่อพบว่าดาวฤกษ์ดวงหนึ่งประพฤติตัวต่างไปจากที่เคยเข้าใจกัน

นักสำรวจคณะหนึ่ง นำโดย สก็อตต์ แอดัมส์ จากคาลเทคและมหาวิทยาลัยโอไฮโอสเตต คริสโตเฟอร์ โคชาเนก, จิล เจอร์กี จากมหาวิทยาลัยโอไฮโอสเตตและคณะ ได้สำรวจดาวฤกษ์อายุมากจำนวนราวหนึ่งล้านดวงตามดาราจักรใกล้เคียง 27 ดาราจักรโดยใช้กล้องแอลบีทีในแอริโซนา เป็นกล้องโทรทรรศน์คู่ข้างละขนาด 8.4 เมตร โดยหวังว่าจะได้เห็นการเกิดซูเปอร์โนวา 

เมื่อดาวฤกษ์ที่มีมวลสูงมากใช้เชื้อเพลิงไปจนหมด จะยุบตัวลงจากความโน้มถ่วงของตัวเอง คลื่นกระแทกที่เกิดจากการยุบจะสะท้อนออกมาเป็นการระเบิดที่รุนแรงสว่างไสว เรียกว่า ซูเปอร์โนวา 

แรงระเบิดจะสาดเนื้อดาวกระจายออกไปโดยรอบ ส่วนแก่นดาวที่เหลือรอดจากการระเบิด จะยุบตัวต่อไปกลายเป็นดาวนิวตรอนหรือหากเหลือมวลมากก็จะกลายเป็นหลุมดำ

ไม่ว่าบั้นปลายชีวิตของดาวฤกษ์มวลสูงจะเป็นดาวนิวตรอนหรือหลุมดำ ก็จะต้องผ่านการเป็นซูเปอร์โนวาก่อนเสมอ 

หรือว่าไม่?

นักสำรวจคณะดังกล่าวพบดาวมวลสูงสิ้นอายุขัยถึง 7 ดวงในปี 2559 ในจำนวนนี้ หกดวงได้กลายเป็นซูเปอร์โนวาตามแบบฉบับ เรียกว่า ซูเปอร์โนวาแก่นยุบ แต่อีกดวงหนึ่งกลับดับไปเฉย ๆ โดยไม่ระเบิด 



ดาวฤกษ์ดวงนี้มีชื่อว่า เอ็น 6946-บีเอช 1 (N6946-BH1) มีมวล 25 มวลสุริยะ อยู่ห่างออกไป 22 ล้านปีแสงในดาราจักรเอ็นจีซี 6946 หรือที่มีชื่อว่า ดาราจักรดอกไม้ไฟ ชื่อของดาราจักรมาจากการที่มีซูเปอร์โนวาเกิดขึ้นบ่อยมาก

จากการติดตามสำรวจอย่างต่อเนื่องและการศึกษาข้อมูลย้อนหลังจากคลังข้อมูลของกล้องแอลบีทีพบว่า ดาวดวงนี้มีความสว่างค่อนข้างคงที่เป็นเวลากว่าสิบปีก่อนที่จะสว่างขึ้นอย่างกระทันหันในปี 2552 โดยมีกำลังส่องสว่างมากกว่าดวงอาทิตย์ราวหนึ่งล้านเท่าและคงความสว่างอย่างนั้นเป็นเวลาหลายเดือนก่อนที่ดับวับไป การสำรวจสนับสนุนโดยกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิลก็ยืนยันว่าดาวดวงนี้หายไปแล้วจริง

ระดับความสว่างที่เพิ่มขึ้นอาจฟังดูเหมือนจะเป็นซูเปอร์โนวาแต่ความจริงแล้วไม่ใช่ การระเบิดซูเปอร์โนวาให้ความสว่างได้รุนแรงกว่านี้อย่างเทียบกันไม่ติด นี่จึงไม่ใช่ซูเปอร์โนวา

แต่กล้องโทรทรรศน์อวกาศสปิตเซอร์พบว่ายังมีรังสีอินฟราเรดแผ่ออกมาจากบริเวณที่ดาวดวงนั้นเคยอยู่ นักวิทยาศาสตร์คณะนี้สันนิษฐานว่ารังสีนี้อาจแผ่มาจากเศษซากของดาวเองกำลังไหลกลับลงสู่แก่นกลางที่กลายเป็นหลุมดำไปแล้ว 

นักวิทยาศาสตร์ได้สร้างแบบจำลองการเกิดซูเปอร์โนวาด้วยคอมพิวเตอร์มาหลายแบบเพื่อศึกษากระบวนการที่เกิดขึ้น พบว่าในดาวฤกษ์มวลสูงที่มีมวลแน่นมาก คลื่นกระแทกที่สะท้อนกลับจากแก่นดาวถูกต้านโดยสสารที่ไหลลงสู่แกนกลาง ทำให้ดาวไม่ระเบิดออก ปัจจัยสำคัญที่บ่งชี้ว่าดาวดวงไหนจะระเบิดหรือไม่ ดูเหมือนจะขึ้นกับความหนาแน่นของชั้นเนื้อดาวที่อยู่ถัดจากแก่นเหล็กขึ้นมา 

อย่างไรก็ตาม ถึงขณะนี้ยังตัดความเป็นไปได้อื่นไม่ได้ทั้งหมด บางทีดาวนั้นอาจยังอยู่ แต่ถูกห้อมล้อมด้วยชั้นฝุ่นหนาทึบจนแสงลอดออกมาไม่ได้ รังสีอินฟราเรดที่สปิตเซอร์ตรวจวัดได้อาจแผ่ออกมาจากฝุ่นที่ล้อมอยู่นั่นเอง 

นักสำรวจคณะนี้มีแผนจะติดตามดาวหรือซากดาวดวงนี้ต่อไปด้วยกล้องฮับเบิลและกล้องสปิตเซอร์โดยสำรวจในย่านอินฟราเรด หากดาวกลับสว่างขึ้นมาอีก ก็แสดงว่าดาวยังคงอยู่ เหตุที่แสงหายไปเป็นเพราะม่านฝุ่นหนาทึบบดบังไปจริง 

แต่ถ้าหากรังสีอินฟราเรดหรี่ลงไปเรื่อย ๆ ก็เป็นไปได้ว่าดาวได้กลายไปเป็นหลุมดำไปแล้ว เป็นการยืนยันว่าดาวฤกษ์มวลสูงสามารถ "ตายลัด" ไปเป็นหลุมดำได้โดยตรงจริง ๆ นี่อาจตอบคำถามได้ว่าเหตุใดนักดาราศาสตร์แทบไม่เคยเห็นซูเปอร์โนวาที่เกิดจากดาวฤกษ์มวลสูงมาก ๆ เลย และยังจะอธิบายว่าหลุมดำมวลสูงมากระดับหลายสิบเท่าของดวงอาทิตย์ที่ไลโกค้นพบเกิดขึ้นมาอย่างไรได้ด้วย