สมาคมดาราศาสตร์ไทย

เทือกเขาแห่งใหม่กับดวงจันทร์สีแดงของดาวพลูโต

เทือกเขาแห่งใหม่กับดวงจันทร์สีแดงของดาวพลูโต

22 ก.ค. 2558
รายงานโดย: วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com)
วันนี้ องค์การนาซาได้เปิดเผยข้อมูลเพิ่มเติมจากยานนิวเฮอไรซอนส์ ภาพแรกเป็นภาพดวงจันทร์ดวงเล็กของดาวพลูโตสองดวง ซึ่งยานได้ส่งกลับมาเมื่อวันที่ 18 กรกฎาคม ดวงจันทร์สองดวงนี้คือ นิกซ์ และไฮดรา
ภาพดวงจันทร์นิกซ์ เป็นภาพเร่งสีที่ถ่ายด้วยอุปกรณ์ราล์ฟของยานนิวเฮอไรซอนส์ ถ่ายไว้เมื่อวันที่ 14 กรกฎาคม 2558 ในขณะที่ยานอยู่ห่างจากนิกซ์ 165,000 กิโลเมตร แสดงวัตถุที่เล็กที่สุดได้ถึง กิโลเมตร การวัดขนาดของดวงจันทร์ดวงนี้คาดว่ามีขนาด 42x36 กิโลเมตร 
สภาพโดยทั่วไปของดวงจันทร์นิกซ์มีสีเทา แต่นิวเฮอไรซอนส์พบว่ามีบริเวณหนึ่งที่มีสีอมแดงอย่างชัดเจน นักวิทยาศาสตร์คาดว่าบริเวณนี้อาจเป็นหลุมอุกกาบาต  อย่างไรก็ตามนักวิทยาศาสตร์ต้องรอข้อมูลด้านองค์ประกอบทางเคมีของบริเวณนี้ซึ่งยานได้อ่านเอาไว้แล้ว ข้อมูลชิ้นนี้จะช่วยบอกได้ว่าพื้นที่สีแดงนี้คืออะไรกันแน่ 

ดวงจันทร์อีกดวงหนึ่ง ไฮดรา ถ่ายโดยอุปกรณ์ลอร์รีเมื่อวันที่ 14 กรกฎาคม ขณะที่ถ่ายยานอยู่ห่างจากเป้าหมาย 231,000 กิโลเมตร เป็นภาพขาวดำ แสดงรายละเอียดของวัตถุที่เล็กที่สุดได้ถึง 1.2 กิโลเมตร การวัดขนาดของดวงจันทร์ดวงนี้คาดว่ามีขนาด  55x40 กิโลเมตร
ในภาพของไฮดรา นักวิทยาศาสตร์พบสิ่งที่คล้ายกับหลุมอุกกาบาตขนาดใหญ่สองหลุม หลุมหนึ่งอยู่ในเงาเกือบทั้งหมด บริเวณซีกบนของดวงจันทร์ดูเหมือนกับสีคล้ำกว่าส่วนอื่น ซึ่งอาจเป็นเพราะมีองค์ประกอบพื้นผิวต่างกัน

ดาวพลูโตยังมีดวงจันทร์ดวงกระจ้อยอีกสองดวง คือ สติกซ์และเคอร์เบรอส แต่ยานนิวเฮอไรซอนส์ยังไม่ได้ส่งภาพของดวงจันทร์สองดวงนี้มา คาดว่ายานจะส่งมายังโลกก่อนกลางเดือนตุลาคม 

อีกภาพหนึ่ง เป็นภาพที่ได้รับจากยานในวันที่ 20 กรกฎาคม แสดงพื้นที่ทางตะวันตกเฉียงใต้ของบริเวณทอมบอก์หรือพื้นที่รูปหัวใจของดาวพลูโต ถ่ายโดยอุปกรณ์ลอร์รี เมื่อวันที่ 14 กรกฎาคม ที่ระยะ 77,000 กิโลเมตร ภาพนี้แสดงรายละเอียดที่เล็กที่สุดได้ถึง  กิโลเมตร
ภาพนี้แสดงเทือกเขาเทือกหนึ่ง อยู่ทางตะวันตกของที่ราบสปุตนิก สภาพภูมิประเทศของสองฝั่งเทือกเขานี้แตกต่างกันมาก ด้านหนึ่งคือที่ราบสปุตนิก เป็นพื้นที่สว่างที่เต็มไปด้วยน้ำแข็ง มีอายุไม่ถึง 100 ล้านปี ซึ่งถือว่าน้อยมากในทางธรณีวิทยา  อีกด้านหนึ่งเป็นพื้นที่สีคล้ำที่มีหลุมอุกกาบาตจำนวนมาก คาดว่าพื้นที่นี้อาจมีอายุหลายพันล้านปี บางหลุมมีสิ่งที่คล้ายกับตะกอนสีขาวทับถมอยู่ด้วย 
ก่อนหน้านี้ในวันที่ 15 กรกฎาคม มีการพบเทือกเขาเทือกหนึ่งบนพลูโตที่มีความสูงถึง 3.4 กิโลเมตร ซึ่งนักวิทยาศาสตร์ของโครงการนี้ตั้งชื่อว่า "เทือกเขานอร์เกย์" ตั้งขึ้นเพื่อเป็นเกียรติแก่ เทนซิง นอร์เกย์ นักปีนเขาชาวเนปาลที่เป็นหนึ่งในผู้พิชิตยอดเขาเอเวอเรสต์เป็นกลุ่มแรก
เทือกเขาแห่งใหม่นี้ อยู่ห่างจากเทือกเขานอร์เกย์ไปทางตะวันตกเฉียงเหนือราว 110 กิโลเมตร คาดว่ามีความสูงราว 1-1.5 กิโลเมตร 
ดวงจันทร์นิกซ์ (ซ้าย) และดวงจันทร์ไฮดรา (ขวา) ถ่ายจากระยะ 165,000 กิโลเมตร และ 321,000 กิโลเมตรตามลำดับ

ดวงจันทร์นิกซ์ (ซ้าย) และดวงจันทร์ไฮดรา (ขวา) ถ่ายจากระยะ 165,000 กิโลเมตร และ 321,000 กิโลเมตรตามลำดับ

เทือกเขาแห่งใหม่ที่พบริมที่ราบสปุตนิกบนดาวพลูโต <wbr>พื้นที่สีขาวมีอายุน้อยราว <wbr>100 <wbr>ล้านปี <wbr>ส่วนพื้นที่สีคล้ำทางซ้ายเป็นพื้นที่ดึกดำบรรพ์อายุหลายพันล้านปี <wbr>มีหลุมอุกกาบาตจำนวนมาก<br />

เทือกเขาแห่งใหม่ที่พบริมที่ราบสปุตนิกบนดาวพลูโต พื้นที่สีขาวมีอายุน้อยราว 100 ล้านปี ส่วนพื้นที่สีคล้ำทางซ้ายเป็นพื้นที่ดึกดำบรรพ์อายุหลายพันล้านปี มีหลุมอุกกาบาตจำนวนมาก

ที่มา: