สมาคมดาราศาสตร์ไทย

จีนสร้างกล้องโทรทรรศน์วิทยุที่ใหญ่ที่สุดในโลก

จีนสร้างกล้องโทรทรรศน์วิทยุที่ใหญ่ที่สุดในโลก

18 ก.พ. 2559
รายงานโดย: วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com)
ในเดือนกันยายนปีนี้ จะมีกล้องโทรทรรศน์วิทยุขนาดยักษ์กล้องใหม่สร้างเสร็จพร้อมใช้งาน กล้องนี้มีชื่อว่า ฟาสต์ (FAST--Five-hundred-meter Aperture Spherical Telescope) ตั้งอยู่ในมณฑลกุ้ยโจว ทางตอนใต้ของประเทศจีน กล้องนี้จะเป็นกล้องโทรทรรศน์วิทยุที่ใหญ่ที่สุดในโลก มีเส้นผ่านศูนย์กลางของจานรับสัญญาณถึง 500 เมตร ใหญ่กว่าแชมป์เก่าอย่างกล้องอาริซิโบในเปอร์โตริโกที่มีขนาด 305 เมตรถึงเกือบเท่าตัว และมีความไวในการรับสัญญาณมากกว่าถึงสามเท่า

"ความไวสัญญาณที่สูงมากของกล้องฟาสต์จะช่วยนักดาราศาสตร์ในการค้นหาอารยธรรมจากนอกดาราจักรได้" หวู่ เซี่ยงผิง ผู้อำนวยการของสมาคมดาราศาสตร์จีนกล่าว 

นอกจากการค้นหาอารยธรรมนอกโลกแล้ว กล้องนี้ยังมีประโยชน์ในการศึกษาวัตถุในอวกาศที่แผ่คลื่นวิทยุ เช่นดาราจักร พัลซาร์ เควซาร์ และซูเปอร์โนวา
การศึกษาสัญญาณวิทยุจากวัตถุเหล่านี้ทำให้ทราบมวลและระยะทางได้ แต่เนื่องจากสัญญาณที่แผ่มาถึงโลกอ่อนมาก จึงต้องใช้กล้องที่ใหญ่มากในการจับสัญญาณนี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

กล้องโทรทรรศน์วิทยุไม่เพียงแต่ใช้ตรวจจับสัญญาณจากวัตถุในอวกาศเท่านั้น บางครั้งยังใช้เป็นตัวส่งสัญญาณในการสำรวจด้วยเรดาร์ได้เช่นกัน เช่นในการสำรวจดาวเคราะห์น้อยและดาวเคราะห์ในระบบสุริยะ 

ความแตกต่างสำคัญระหว่างกล้องฟาสต์กับอาริซิโบก็คือ จานสะท้อนสัญญาณของกล้องอาริซิโบโค้งแบบทรงกลมและตายตัว การควบคุมทิศทางเป้าหมายทำด้วยการเลื่อนตัวรับสัญญาณที่ขึงอยู่เหนือจาน ส่วนจานสะท้อนของกล้องฟาสต์โค้งแบบพาราโบลาและปรับทิศทางได้ โดยตัวจานประกอบด้วยแผงสะท้อนสัญญาณรูปสามเหลี่ยม 46,000 เรียงกันที่ปรับบิดเพื่อเลือกเป้าหมายได้ พิสัยการสำรวจของฟาสต์กว้างถึง 40 องศารอบจุดจอมฟ้า (จุดเหนือศรีษะ) ในขณะที่ของอาริซิโบกว้างเพียง 20 องศารอบจุดจอมฟ้าเท่านั้น

การสร้างกล้องโทรทรรศน์วิทยุขนาดยักษ์มีข้อจำกัดเรื่องทำเลมาก เพราะต้องสร้างในพื้นที่ที่เป็นแอ่งตามธรรมชาติ ทั้งกล้องฟาสต์และกล้องอาริซิโบสร้างขึ้นในหลุมคาสต์ขนาดใหญ่

แม้ที่ตั้งของกล้องฟาสต์จะอยู่ห่างไกลเมืองใหญ่ แต่ก็หนีไม่พ้นผู้คน การก่อสร้างนี้ทำให้ชาวบ้านราว 10,000 คนต้องย้ายที่อยู่ออกจากรัศมี กิโลเมตรซึ่งถือเป็นเขตกันชนที่ต้องปลอดชุมชน ทั้งนี้เพื่อป้องกันมิให้สัญญาณวิทยุจากกิจกรรมของมนุษย์ไปรบกวนการทำงานของกล้อง เช่น เตาไมโครเวฟ โทรศัพท์ไร้สาย รีโมตควบคุมประตูโรงรถ 

การก่อสร้างกล้องฟาสต์ได้เริ่มต้นขึ้นตั้งแต่ปี 2554 ด้วยงบประมาณ 1.2 พันล้านหยวน โครงการนี้เป็นส่วนหนึ่งในความทะเยอทะยานของจีนที่จะก้าวขึ้นมาเป็นยักษ์ใหญ่ของโลกในการสำรวจอวกาศ ก่อนหน้านี้ไม่นานจีนได้สำแดงศักยภาพที่ก้าวหน้าขึ้นอย่างมากจากผลงานของภารกิจฉางเอ๋อ  จีนยังมีแผนจะสร้างสถานีอวกาศ และสถานีตรวจวัดภูมิอากาศนอกโลกประจำที่จุดลากรันจ์ รวมถึงจะส่งยานสำรวจที่มีทั้งยานโคจรและรถไปวิ่งบนดาวอังคารก่อนสิ้นปี 2563 อีกด้วย

    กล้องโทรทรรศน์ฟาสต์ของจีน จะเป็นกล้องโทรทรรศน์วิทยุที่ใหญ่ที่สุดในโลก มีกำหนดสร้างเสร็จในเดือนกันยายน 2559

    กล้องโทรทรรศน์ฟาสต์ของจีน จะเป็นกล้องโทรทรรศน์วิทยุที่ใหญ่ที่สุดในโลก มีกำหนดสร้างเสร็จในเดือนกันยายน 2559 (จาก FAST)

    ที่มา: