ดาวหางลีเนียร์ (C/2000 WM1 LINEAR)

ปรับปรุงเมื่อ: 18 ธันวาคม 2544 วรเชษฐ์ บุญปลอด (worachateb@hotmail.com)

ดาวหางลีเนียร์ซึ่งถูกค้นพบเมื่อวันที่ 16 ธันวาคม 2543 (เป็นคนละดวงกับที่มาให้เห็นเมื่อกลางปีที่ผ่านมา แต่มีชื่อเหมือนกันเนื่องจากค้นพบโดยหน่วยงานเดียวกัน) จะมาปรากฏให้เห็นบนท้องฟ้าเวลาหัวค่ำ ความสว่างที่คาดหมายสำหรับดาวหางลีเนียร์ดวงนี้ยังไม่แน่นอนเนื่องจากนับถึงเวลาที่เขียนบทความนี้ ดาวหางยังมีความสว่างน้อยและอันดับความสว่างที่มีรายงานนั้นค่อนข้างแปรผันมาก รายงานอันดับความสว่างในต้นเดือนตุลาคมอยู่ที่ประมาณ 12 ซึ่งถ้าดูจากกราฟความสว่างแล้ว ในช่วงเดือนธันวาคมนี้ลีเนียร์อาจมีอันดับความสว่างประมาณ 5.5-6.5 อย่างไรก็ตามแนวโน้มอาจเป็นไปได้ทั้งสว่างมากกว่าหรือน้อยกว่านี้ด้วยค่าหนึ่งอันดับ คืออยู่ในช่วง 4.5-7.5 ซึ่งยังอยู่ในช่วงความสว่างที่มองเห็นได้ด้วยกล้องสองตา

หากดาวหางมีความสว่างเป็นไปตามผลการคำนวณล่าสุด ลีเนียร์จะมีอันดับความสว่างเป็นไปตามตารางนี้

อุปราคาและดาวพุธผ่านหน้าดวงอาทิตย์ในปี 2549
วัน เดือน ปี ค่าที่ตีพิมพ์ใน
วารสารทางช้างเผือก
ฉบับ พ.ย. 44
ค่าที่ปรับปรุงใหม่ (23 พ.ย.)
10 พ.ย. 2544 7.4 8.4
20 พ.ย. 2544 6.1 7.1
30 พ.ย. 2544 4.9 5.9
10 ธ.ค. 2544 4.6 5.6
20 ธ.ค. 2544 4.6 5.6

หมายเหตุ นักดาราศาสตร์มีวิธีในการกำหนดความสว่างของวัตถุท้องฟ้าทั้งหลายด้วยตัวเลขที่เรียกว่า "อันดับความสว่าง" หรือ "โชติมาตร" ตัวเลขยิ่งน้อยยิ่งสว่างมาก ค่าอันดับความสว่างที่น้อยกว่า 6.5 ลงมา เป็นความสว่างที่ดวงตาของเราจะมองเห็นได้ภายใต้ท้องฟ้าที่มืดสนิท

ดาวหางลีเนียร์ในช่วงต่าง ๆ

1-15 พฤศจิกายน 2544

ต้นเดือนพฤศจิกายน ดาวหางลีเนียร์มีอันดับความสว่างประมาณ 9.4 และกำลังมีความสว่างที่เพิ่มขึ้น คาดว่ากลางเดือนนี้จะมีอันดับความสว่างประมาณ 7.8 สามารถมองเห็นได้ด้วยกล้องโทรทรรศน์ โดยดาวหางจะปรากฏคล้ายดาวฤกษ์ คือ มีใจกลางสว่าง แต่มีลักษณะเป็นฝ้ามัว ๆ โดยรอบ

ดาวหางลีเนียร์ในกลุ่มดาวเพอร์ซิอัส

แผนภาพแสดงตำแหน่งของดาวหางลีเนียร์ในกลุ่มดาวเพอร์ซิอัส ระหว่างวันที่ 9-17 พฤศจิกายน 2544 ตัวเลขที่แสดงข้างดาวฤกษ์บางดวง แสดงอันดับความสว่างของดาวดวงนั้น



16-30 พฤศจิกายน 2544
ครึ่งหลังของเดือนพฤศจิกายน ดาวหางลีเนียร์จะเคลื่อนจากกลุ่มดาวเปอร์เซอุส เข้าสู่กลุ่มดาวแกะและกลุ่มดาวปลา ความสว่างของลีเนียร์จะเพิ่มขึ้นทุกวันประมาณวันละ 0.1 อันดับ คาดว่าปลายเดือนนี้จะมีอันดับความสว่างประมาณ 5.9 ซึ่งสามารถมองเห็นได้ง่ายด้วยกล้องสองตา อย่างไรก็ตาม ในช่วงนี้แสงจันทร์จะรบกวนการดูดาวหางได้โดยเฉพาะในช่วงสัปดาห์สุดท้ายของเดือน ดาวหางจะยังคงปรากฏคล้ายดาวฤกษ์ หมอกของไฮโดรเจนรอบๆ นิวเคลียสของดาวหางยังคงทำให้ดาวหางมีลักษณะเป็นฝ้ามัวๆ โดยมีใจกลางสว่าง ซึ่งแตกต่างจากดาวฤกษ์ทั่วไป หางของดาวหางอาจยังไม่ปรากฏให้เห็นได้ง่ายนัก แต่จะสามารถสังเกตเห็นได้ว่าฝ้ามัวๆ รอบดาวหางไม่เป็นสมมาตรกัน คือด้านหนึ่งดูจะมีส่วนยืดออกไป

จากการสังเกตดาวหางลีเนียร์ด้วยกล้องสองตาขนาด 10x50 เมื่อวันที่ 18 พฤศจิกายน 2544 พบว่าสามารถพบดาวหางได้ง่าย หากทราบตำแหน่งที่แม่นยำของดาวหางแล้ว แต่หางของดาวหางยังคงไม่เด่นชัดนัก


แผนภาพแสดงตำแหน่งของดาวหางลีเนียร์ ระหว่างวันที่ 16-30 พฤศจิกายน 2544 ดาราจักรอันโดรเมดาปรากฏอยู่ทางซ้ายด้านบนของแผนที่ ด้านล่างของแผนที่ คือกระจุกดาวลูกไก่ในกลุ่มดาววัว
1-15 ธันวาคม 2544
ตั้งแต่ต้นเดือนพฤศจิกายน 2544 ลีเนียร์มีความสว่างเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ขณะนี้ดาวหางเคลื่อนเข้าสู่กลุ่มดาวเซตุส ความสว่างของลีเนียร์จะคงที่อยู่ที่อันดับความสว่างประมาณ 5-6 ซึ่งสามารถมองเห็นได้ง่ายด้วยกล้องสองตา


แผนภาพแสดงตำแหน่งของดาวหางลีเนียร์ ระหว่างวันที่ 1-15 ธันวาคม 2544 ตำแหน่งของกลุ่มดาวบนท้องฟ้าดูได้จากแผนที่ฟ้าแบบหมุนของสมาคมดาราศาสตร์ไทย
16-31 ธันวาคม 2544
ครึ่งหลังของเดือน ลีเนียร์จะถูกรบกวนจากแสงของดวงจันทร์และอยู่ค่อนข้างต่ำใกล้ขอบฟ้าทางทิศใต้ ขณะนี้ดาวหางเคลื่อนเข้าสู่กลุ่มดาวนกกระเรียน โดยสามารถสังเกตตำแหน่งของดาวหางได้จากดาวสว่างสองดวง คือ โฟมาลโอท์และอะเคอร์นาร์ ห่างจากดาวหางออกไปทางขวามือคือดาวอังคาร (ไม่ได้แสดงในภาพ) ขณะที่ความสว่างของดาวหางค่อนข้างคงที่ๆ ประมาณ 5-6 ซึ่งสามารถมองเห็นได้ง่ายด้วยกล้องสองตา จากการสังเกตดาวหางเมื่อวันที่ 16 ธันวาคม ที่ผ่านมา พบว่าหางของดาวหางปรากฏชัดเจนในทิศทางพุ่งขึ้นไปทางทิศเหนือ


แผนภาพแสดงตำแหน่งของดาวหางลีเนียร์ ระหว่างวันที่ 16-31 ธันวาคม 2544 ตำแหน่งของกลุ่มดาวบนท้องฟ้าดูได้จากแผนที่ฟ้าแบบหมุนของสมาคมดาราศาสตร์ไทย

กราฟความสว่างของดาวหางลีเนียร์

ดูเพิ่ม