คำชี้แจง กรณีปรากฏการณ์ลูกไฟในคืนวันที่ 2 มีนาคม 2558

จากกรณีที่มีผู้พบเห็นลูกไฟบนท้องฟ้าในคืนวันจันทร์ที่ 2 มีนาคม พ.ศ. 2558 เวลาประมาณ 19:50-19:55 น. ซึ่งมีการเสนอข่าวตามสื่อต่าง ๆ ว่าสมาคมได้ชี้แจงเกี่ยวกับเหตุการณ์นี้ว่าเกิดจากดาวเทียมนั้น "ไม่เป็นความจริง"

สมาคมดาราศาสตร์ไทยขอเรียนให้ทราบ ดังนี้

1. สมาคมดาราศาสตร์ไทยไม่ได้รับการติดต่อจากสื่อมวลชนเพื่อชี้แจงเกี่ยวกับเหตุการณ์ดังกล่าว และก่อนหน้านี้ก็ไม่ได้มีการชี้แจงใด ๆ ทั้งสิ้นเกี่ยวกับเหตุการณ์ดังกล่าว
2. ในวันและเวลาใกล้เคียงกัน เกิดปรากฏการณ์การสว่างวาบของดาวเทียมอิริเดียม (Iridium flare) ดังที่ได้เสนอข้อมูลให้ทราบล่วงหน้าเป็นประจำทุกสัปดาห์บนเว็บไซต์ และอาจมีการโพสต์ลงในเฟซบุ๊กของสมาคมฯ
3. ปรากฏการณ์ทั้งสองไม่เกี่ยวข้องกัน แต่บังเอิญว่าวันนั้นเกิดขึ้นในเวลาใกล้เคียงกัน (รวมถึงอาจเกิดในทิศทางใกล้เคียงกันด้วยเมื่อมองจากบริเวณกรุงเทพฯ และปริมณฑล) ทำให้ผู้เข้าชมเว็บไซต์หรือเฟซบุ๊กเกิดความสงสัยและสับสนว่าเป็นสิ่งเดียวกันหรือเปล่า
4. ตามที่ปรากฏในคลิปวิดีโอ สมาคมดาราศาสตร์ไทยขอชี้แจงว่าเหตุการณ์ดังกล่าว ไม่ใช่การสว่างวาบของดาวเทียมอิริเดียม ซึ่งเกิดนานกว่านี้ เคลื่อนที่ช้ากว่านี้ และลักษณะที่ปรากฏแตกต่างกันมาก แต่เป็นลูกไฟ (fireball) หรือดาวตกชนิดระเบิด (bolide) ซึ่งเกิดจากสะเก็ดดาวเคลื่อนจากอวกาศเข้าสู่โลก แบบเดียวกับดาวตก แต่มีขนาดใหญ่ ทำให้สว่างกว่าดาวตกทั่วไปหลายเท่า ทั้งนี้ บางครั้งซากดาวเทียมหรือจรวดที่ตกเข้าสู่บรรยากาศโลกก็ทำให้เกิดปรากฏการณ์คล้ายกัน

ภาพจำลองการสว่างวาบของดาวเทียมอิริเดียม (ภาพ - icycomputer / Wikimedia Commons / CC-BY-SA-3.0)

วรเชษฐ์ บุญปลอด (กรรมการวิชาการ)