สมาคมดาราศาสตร์ไทย

ดาวที่แป้นที่สุด

ดาวที่แป้นที่สุด

19 ก.ค. 2546
รายงานโดย: วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com)
ดาวอะเคอร์นาร์ หรือ ดาวแอลฟาแม่น้ำ เป็นดาวสว่างที่รู้จักกันดีในซีกฟ้าใต้ มีอันดับความสว่าง 0.5 เป็นดาวสว่างเป็นอันดับ บนท้องฟ้า อยู่ห่างจากโลก 145 ปีแสง เป็นดาวฤกษ์ชนิดบี มีมวลมากกว่าดวงอาทิตย์ เท่า เมื่อเร็ว ๆ นี้นักดาราศาสตร์พบว่า ดาวอะเคอร์นาร์มีความพิเศษเหนือกว่าดาวดวงใด นั่นคือเป็นดาวที่แป้นที่สุดในท้องฟ้า

คณะนักดาราศาสตร์คณะหนึ่งนำโดย อาร์มันโด โดมีเซียโน เด โซว์ซา ได้ใช้กล้องทดสอบขนาด 40 เซนติเมตรของวีแอลทีไอ (VLTI--Very Large Telescope Interferometer) สองกล้องวัดการเปลี่ยนแปลงเส้นผ่านศูนย์กลางรายคาบที่เกิดจากการที่โลกหมุนรอบตัวเองของดาวดวงนี้ในช่วงวันที่ 11 กันยายน 2545 ถึง 12 พฤศจิกายน 2545

จากการวัดพบว่าเส้นผ่านศูนย์กลางเชิงมุมของอะเคอร์นาร์มีขนาดเปลี่ยนแปลงระหว่า 0.00162 ถึง 0.00253 พิลิปดา ที่ระยะห่างของอะเคอร์นาร์ จะได้เส้นผ่านศูนย์กลางที่แท้จริงคือ 5.4 ถึง 8.4 ล้านกิโลเมตร หรือประมาณ 7.7 ถึง 12 เท่าของดวงอาทิตย์ ซึ่งหมายความว่าเส้นผ่านศูนย์กลางในแนวศูนย์สูตรมากกว่าแนวขั้วไม่น้อยกว่า 56 เปอร์เซ็นต์ และเป็นไปได้ว่าอาจแป้นมากกว่านี้ เนื่องจากขณะนี้ยังไม่ทราบทิศทางของขั้วหมุนของดาว

ก่อนหน้านี้ดาวอะเคอร์นาร์เคยเป็นเป้าหมายของกล้องวีแอลทีไอมาตั้งแต่เดือนตุลาคม 2544 แล้ว เมื่อครั้งที่วีแอลทีไอเพิ่งสร้างเสร็จและเริ่มทดสอบกล้องครั้งแรก แต่การสำรวจอย่างจริงจังของดาวดวงนี้เริ่มขึ้นในการสำรวจครั้งนี้เอง
เครือข่ายวีแอลที ของหอดูดาวพารานัล ตั้งอยู่ในประเทศชิลี ประกอบด้วยกล้องขนาด 8.2 เมตร 4 กล้อง และกล้องขนาด 1.8 เมตร 3 กล้อง (ภาพจาก European Southern Observatory)

เครือข่ายวีแอลที ของหอดูดาวพารานัล ตั้งอยู่ในประเทศชิลี ประกอบด้วยกล้องขนาด 8.2 เมตร 4 กล้อง และกล้องขนาด 1.8 เมตร 3 กล้อง (ภาพจาก European Southern Observatory)

ดาวอะเคอร์นาร์ หรือดาวแอลฟาแม่น้ำ พบว่าเป็นดาวที่แป้นที่สุด (ภาพจาก Digitized Sky Survey)

ดาวอะเคอร์นาร์ หรือดาวแอลฟาแม่น้ำ พบว่าเป็นดาวที่แป้นที่สุด (ภาพจาก Digitized Sky Survey)

แผนภาพแสดงขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางของดาวที่เปลี่ยนไปตามมุมต่าง <wbr>ๆ <wbr>จากการสำรวจโดยกล้องทดสอบของวีแอลที <wbr>มีหน่วยเป็นมิลลิพิลิปดา <wbr>(ภาพจาก <wbr>ESO)<br />
<br />

แผนภาพแสดงขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางของดาวที่เปลี่ยนไปตามมุมต่าง ๆ จากการสำรวจโดยกล้องทดสอบของวีแอลที มีหน่วยเป็นมิลลิพิลิปดา (ภาพจาก ESO)

ที่มา: