สมาคมดาราศาสตร์ไทย

ดาวที่เย็นที่สุด

ดาวที่เย็นที่สุด

11 ม.ค. 2546
รายงานโดย: วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com)
ในที่ประชุมสมาคมดาราศาสตร์อเมริกาเมื่อต้นเดือนเดือนมกราคมที่ผ่านมา นักดาราศาสตร์ได้รายงานว่าพบดาวดวงหนึ่งที่มีอุณหภูมิต่ำที่สุดเท่าที่เคยรู้จัก 

ดาวดวงนี้มีชื่อว่า 2MASS 0415-0935 อยู่ในกลุ่มดาวแม่น้ำ ห่างจากโลกเพียง 19 ปีแสง พบครั้งแรกโดย อะดัม เบอร์แกสเซอร์จากมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนียโดยข้อมูลอินฟราเรดที่ได้จากโครงการทูไมครอนออลสกายเซอร์เวย์ (2MASS) หลังจากนั้น เฟรเดอริก เจ. เวอร์บา จากหอสังเกตการณ์กองทัพเรือสหรัฐอเมริกาได้ใช้กล้องโทรทรรศน์คิสแตรนด์แอสโทรเมทริก ขนาด 1.55 เมตรสำรวจต่อเพื่อหาระยะทางโดยใช้แพรัลแลกซ์ และนำระยะทางมาหาความสว่างสัมบูรณ์ เมื่อนำความสว่างสัมบูรณ์และขนาดโดยประมาณแล้ว ก็จะได้อุณหภูมิพื้นผิวของดาวดวงนี้ 

อุณหภูมิที่คำนวณได้พบว่าต่ำอย่างไม่น่าเชื่อเพียง 410 องศาเซลเซียส อุณหภูมิระดับนี้เย็นกว่าถ่านที่คุไฟแดง ๆ อยู่ในเตาเสียอีก ส่องสว่างเพียงเล็กน้อยเพียง 1/500,000 เท่าของดวงอาทิตย์เท่านั้น พลังงานที่แผ่ออกมาเกือบทั้งหมดอยู่ในย่านความถี่อินฟราเรด 

นอกจากมีขนาดเล็กและอุณหภูมิต่ำมากแล้ว สเปกตรัมของ 2MASS 0415-0935 แสดงว่าบรรยากาศของดาวประกอบด้วยมีเทนและน้ำ ซึ่งจัดว่าอยู่ในสเปกตรัมชนิดที แม้ขณะนี้จะเรียกวัตถุนี้ว่าเป็นดาวฤกษ์ แต่สถานภาพที่แท้จริงของวัตถุดวงนี้ยังไม่แน่ชัดว่าเป็นดาวฤกษ์จริงหรือไม่ อาจเป็นดาวแคระน้ำตาลหรือดาวเคราะห์ยักษ์ก็ได้ เนื่องจากวัตถุดวงนี้เป็นวัตถุโดด ไม่โคจรรอบวัตถุดวงใด ซึ่งอาจหมายความว่ามีต้นกำเนิดแบบเดียวกับดาวฤกษ์ แต่วัตถุนี้มีมวล ขนาด และองค์ประกอบใกล้เคียงกับดาวเคราะห์ อาจเป็นไปได้ที่วัตถุดวงนี้อาจเคยเป็นดาวเคราะห์ของระบบสุริยะแห่งใดแห่งหนึ่งมาก่อน แต่ต่อมาถูกเหวี่ยงให้กระเด็นออกมาเป็นดาวเคราะห์พเนจรที่ยังคุกรุ่นอยู่ในปัจจุบัน จนถึงขณะนี้ การสำรวจวัตถุดวงนี้ยังคงดำเนินต่อไป อีกไม่นานคงจะได้ทราบแน่ชัดว่าเป็นวัตถุชนิดใด 

    จุดสีแดงกลางภาพคือ 2MASS 0415-0935 ถ่ายโดยกล้อง 61 นิ้วของหอสังเกตการณ์กองทัพเรือสหรัฐอเมริกา ภาพนี้ถ่ายในย่านความถี่อินฟราเรดใกล้

    จุดสีแดงกลางภาพคือ 2MASS 0415-0935 ถ่ายโดยกล้อง 61 นิ้วของหอสังเกตการณ์กองทัพเรือสหรัฐอเมริกา ภาพนี้ถ่ายในย่านความถี่อินฟราเรดใกล้

    ที่มา: