เขาว่าอย่างไร

เมื่อช่วงต้นเดือนพฤศจิกายน 2566 เกิดมีโพสแชร์ในเฟซบุ๊กที่กลายเป็นไวรัลอย่างรวดเร็ว เกี่ยวกับการพบแสงประหลาดสีเขียวบนท้องฟ้าที่เขาพะเนินทุ่ง อุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน จนเป็นที่วิพากษ์วิจารณ์กันว่าเกิดจากอะไรกันแน่ บางกระแสพูดไปถึงว่าอาจเป็นแสงเหนือได้หรือไม่ ถ้าใช่ก็คงจะดีไม่น้อย ต่อไปจะดูแสงเหนือไม่ต้องไปถึงสแกนดิเนเวียแล้ว มาดูที่เพชรบุรีก็เห็น


ตัวอย่างข่าวจาก PPTV 
แสงเหนือเมืองไทย ? แก่งกระจานพบแสงสีเขียวเหนือน่านฟ้าเขาพะเนินทุ่ง



อีกข่าวหนึ่ง จาก mgronline ลงข่าวเนื้อหาคล้ายกัน ดังนี้
ฮือฮา! ภาพท้องฟ้าสีเขียวคล้าย “แสงเหนือ” ที่ เขาพะเนินทุ่ง อช.แก่งกระจาน

ข้อเท็จจริง

● แสงเหนือเกิดขึ้นจากอนุภาคพลังงานสูงในลมสุริยะที่พัดมาจากดวงอาทิตย์พุ่งเข้าสู่บรรยากาศโลกมาตามทิศทางของสนามแม่เหล็ก เมื่ออนุภาคในลมสุริยะปะทะบรรยากาศโลกชั้นบน จะทำให้อะตอมในบรรยากาศโลกแตกตัวเป็นไอออน การแตกตัวนี้ทำให้เปล่งแสงออกมาเป็นสีต่าง ๆ ที่เราเรียกว่าแสงเหนือ

● แสงเหนือเกิดขึ้นบริเวณรอบขั้วเหนือแม่เหล็กโลก นอกจากแสงเหนือแล้ว ยังมีแสงใต้ ซึ่งเกิดจากปรากฏการณ์ประเภทเดียวกัน แต่เกิดขึ้นบริเวณรอบขั้วใต้แม่เหล็กโลก ปรากฏการณ์ชนิดนี้บางครั้งจึงเรียกควบกันไปว่า แสงเหนือ-แสงใต้ หรือ แสงเหนือใต้

● แสงเหนือใต้เกิดขึ้นในบริเวณที่เส้นแรงแม่เหล็กโลกตัดกับชั้นบรรยากาศ ซึ่งบริเวณดังกล่าวก็คือบริเวณรอบขั้วแม่เหล็กทั้งสองนั่นเอง บางช่วงเวลาเมื่อเกิดพายุสุริยะ กระแสพายุจะพัดเอาอนุภาคพลังงานสูงมาเป็นจำนวนมากและรุนแรงกว่าปกติ ทำให้สนามแม่เหล็กโลกปั่นป่วนได้ ช่วงเวลาดังกล่าวจึงมีปรากฏการณ์แสงเหนือใต้เด่นชัดขึ้น และเกิดขึ้นเป็นพื้นที่กว้างมากขึ้น ซึ่งอาจเกิดขึ้นในพื้นที่ที่ห่างจากขั้วแม่เหล็กโลกมากกว่าปกติก็ได้ เคยมีบันทึกว่าแสงเหนือเคยแผ่มาไกลให้เห็นถึงคิวบา (ละติจูด 23 องศาเหนือ) เลยทีเดียว 

● ประเทศไทย อยู่ห่างจากขั้วแม่เหล็กโลกมาก เส้นแรงแม่เหล็กโลกจึงขนานกับพื้นโลก ไม่ตัดบรรยากาศโลก โอกาสที่จะเกิดแสงเหนือในประเทศไทยจึงน้อยมากจนแทบจะเรียกได้ว่าเป็นไปไม่ได้ 

● ในช่วงเวลาที่บันทึกเหตุการณ์แสงเขียวที่พะเนินทุ่งนั้น ไม่มีพายุสุริยะรุนแรงเกิดขึ้นแต่อย่างใด และไม่พบว่าพื้นที่อื่นของโลกมีการเกิดแสงเหนือที่มากหรือผิดไปจากปกติด้วย 

● เมื่อพิจารณาภาพข่าวจะเห็นว่า บริเวณที่มีสีเขียวไม่มีดาวเลย ส่วนบริเวณที่ไม่มีสีเขียวมีจุดดาวปรากฏอยู่ ซึ่งเป็นสิ่งที่บ่งชี้ว่าแสงสีเขียวนี้เป็นแสงที่สะท้อนก้อนเมฆ

● ภาพถ่ายแสดงให้เห็นว่า กล้องหันหน้าไปทางทิศตะวันตก แสดงว่าแหล่งกำเนิดแสงสีเขียวที่สะท้อนบนก้อนเมฆต้องอยู่ทางทิศตะวันตกไกลออกไป ซึ่งไกลออกไปทางตะวันตกจากตำแหน่งของอุทยานแห่งชาติแก่งกระจานคือประเทศพม่า และถัดไปก็คือทะเลอันดามัน ดังนั้นสิ่งที่เป็นแหล่งกำเนิดแสงสีเขียวที่น่าจะเป็นไปได้มากที่สุดก็คือ แสงจากเรือไดหมึกซึ่งมีอยู่เป็นจำนวนมากทั้งอ่าวไทยและทะเลอันดามัน


● เรือไดหมึก คือเรือจับหมึกที่โดยการวางลอบแล้วส่องไฟจากเรือเพื่อช่วยล่อให้หมึกเข้ามาใกล้ ไฟฟ้าที่ใช้ขับแสงสว่างบนเรือมาจากการปั่นไฟด้วยไดนาโม จึงเรียกว่า ได

● สีของแสงที่ใช้ไดหมึก นอกจากสีเขียวแล้ว ยังอาจพบการใช้สีอื่นด้วย การเลือกใช้สีของชาวประมงเปลี่ยนไปตามยุคสมัย ในอดีตเคยมีการใช้แสงสีขาวและสีชมพูมาก่อน ปัจจุบันนิยมสีเขียวเป็นหลัก ในอนาคตอันใกล้มีแนวโน้มจะขยับไปใช้สีฟ้าแทน ดังนั้นในอนาคตก็เป็นไปได้ว่าจะเกิดปรากฏการณ์แสงประหลาดสีฟ้าหรือสีอื่น ๆ 

● ในข่าวมีผู้ตั้งข้อสงสัยว่า ทะเลอันดามันอยู่ห่างจากแก่งกระจานเกือบหนึ่งร้อยกิโลเมตร แสงจากเรือไดหมึกในทะเลอันดามันจะส่องไปได้ไกลถึงแก่งกระจานเชียวหรือ เรื่องนี้อธิบายได้ว่า เรือไดหมึกในทะเลมีจำนวนมาก  ภาพถ่ายอ่าวไทยจากอวกาศที่เห็นแสงสีเขียวสว่างไสวนั่นถ่ายจากสถานีอวกาศนานาชาติที่ลอยอยู่เหนือฟ้าถึง 400 กิโลเมตรยังถ่ายติดแสงเรือไดหมึกได้สว่างและชัดเจน ดังนั้นระยะทางร้อยสองร้อยกิโลเมตรของทะเลอันดามันกับแก่งกระจานจึงไม่ใช่ปัญหาเลย 

● การเกิดแสงเขียวบนฟ้าในลักษณะนี้ต้องขึ้นกับสภาพท้องฟ้าที่เหมาะสมด้วย นั่นคือมีเมฆระดับต่ำที่อยู่ในตำแหน่งที่จะสะท้อนแสงได้พอดี และไม่มีเมฆก้อนอื่นมาบดบังวิถีของแสงด้วย ดังนั้น แม้จะมีเรือออกไดหมึกทุกคืน แต่แสงสีเขียวบนฟ้าก็ไม่ได้เกิดทุกคืนด้วยเหตุนี้ 

บทสรุป

● แสงสีเขียวบนท้องฟ้าที่มีผู้พบเห็นที่พะเนินทุ่งเมื่อต้นเดือนพฤศจิกายน เป็นแสงจากเรือไดหมึกในทะเลอันดามันสะท้อนก้อนเมฆ ไม่ใช่แสงเหนือ