สมาคมดาราศาสตร์ไทย

ค้นหาตามคำสำคัญ

สารพันคำถามดาราศาสตร์

ทราบได้อย่างไรว่าดาวชาละวันมีดาวเคราะห์?

นักดาราศาสตร์ได้วัดสเปกตรัมของดาวดวงนี้ แล้วพบว่าสเปกตรัมมีการเลื่อนไปทางยาวขึ้นและสั้นลงสลับกันไปมา ในธรรมชาติการเลื่อนไปมาในลักษณะนี้มีสาเหตุหลักคือ เกิดจากการที่ดาวฤกษ์ต้นกำเนิดแสงนั้นมีการเคลื่อนที่เข้าและออกจากแนวสายตา ทำนองเดียวกับที่เราได้ยินเสียงไซเรนจากรถที่เข้ามาหาตัวเรามีเสียงสูงกว่าปกติ และเมื่อรถวิ่งผ่านตัวเราไปเสียงไซเรนกลับมีเสียงต่ำลง

ดาวจะโยกไปมาเองไม่ได้ การที่พบว่าดาวโยกไปมาแสดงว่าต้องมีวัตถุอื่นมาทำให้มันโยก การวิเคราะห์รูปแบบการเปลี่ยนของสเปกตรัมช่วยให้นักดาราศาสตร์ทราบว่า เกิดจากวัตถุที่มองไม่เห็นโคจรรอบดาวดวงนี้อยู่ และยังคำนวณหาคาบและมวลของวัตถุที่โคจรอยู่นี้ได้ ซึ่งสันนิษฐานได้ว่าเป็นดาวเคราะห์ การค้นพบตะเภาแก้วและตะเภาทอง จึงเป็นการค้นพบทางอ้อม

การค้นพบดาวเคราะห์ต่างระบบเกือบทั้งหมด เป็นการค้นพบทางอ้อม


วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com)

ป้ายกำกับ