สมาคมดาราศาสตร์ไทย

ค้นหาตามคำสำคัญ

สารพันคำถามดาราศาสตร์

ทราบมาว่าดาวเคราะห์จะมาเรียงกันในปี 2000 ไม่ทราบว่าจะส่งผลให้เกิดภัยพิบัติกับโลกหรือไม่?

ไม่

แท้จริงแล้ว การเรียงกันของดาวเคราะห์ในปี ค.ศ.2000 นั้น ไม่ใช่การเรียงกันเป็นเส้นตรงเสียทีเดียว แต่ดาวเคราะห์มาอยู่ในช่วงมุมแคบ ๆ เพียง 20-30 องศา เหตุการณ์นี้เรียกว่า การร่วมทิศ (conjunction) เป็นเหตุการณ์ที่เมื่อมองจากโลกจะเห็นดาวเคราะห์ (อาจรวมถึงดวงจันทร์) บนท้องฟ้าออกันอยู่หรือกระจุกกันอยู่ในบริเวณแคบ ๆ เนื่องจากดาวเคราะห์เหล่านั้นมาเรียงกันเป็นแนวเดียวกัน โดยปกติแล้วปรากฏการณ์ การร่วมทิศเกิดขึ้นบ่อยมาก อาจเกิดจากดาวเคราะห์ หรือ ดวง มาเรียงกัน ในกรณีของวันที่ พฤษภาคม 2543 นั้น พิเศษกว่าปกติ กล่าวคือมีดาวเคราะห์เรียงกันถึง ดวง รวมทั้งดวงอาทิตย์และดวงจันทร์ด้วย เรียกว่า การร่วมทิศครั้งใหญ่ (grand conjunction) ดาวเคราะห์ทั้ง นี้คือ ดาวพุธ ดาวศุกร์ ดาวอังคาร ดาวพฤหัส และดาวเสาร์ ส่วนดาวยูเรนัส ดาวเนปจูน และดาวพลูโตนั้นอยู่ทางทิศอื่น

แรงดึงดูดของดาวเคราะห์เหล่านั้น แม้ว่าจะมาเรียงตัวรวมพลังกันแล้วแต่ก็ยังน้อยมาก ๆ เพราะดาวเคราะห์เหล่านั้นอยู่ไกลมาก ดาวเคราะห์ขนาดใหญ่อย่างดาวพฤหัสก็อยู่ไกลเกินไป ส่วนดาวเคราะห์ที่อยู่ใกล้ ๆ ก็เล็กนิดเดียว แทบจะไม่มีผลใด ๆ กับการเคลื่อนที่ แกนเอียง หรือระบบน้ำขึ้นน้ำลงของโลกเลย พอจะถือได้ว่าไม่มีผลเลย

วัตถุท้องฟ้าที่จะมีผลต่อโลกจริง ๆ ก็มีเพียงดวงจันทร์และดวงอาทิตย์เท่านั้น อิทธิพลแรงดึงดูดของดวงจันทร์มีมากกว่าดวงอาทิตย์ เนื่องจากอยู่ใกล้โลกมากกว่าดวงอาทิตย์มาก (400 เท่า) จะเห็นได้ว่าดวงอาทิตย์ซึ่งเป็นวัตถุที่หนักที่สุดในระบบสุริยะยังมีผลน้อยกว่าดวงจันทร์ แล้วอย่างนี้ดาวเคราะห์ดวงอื่น ๆ ซึ่งเบากว่าดวงอาทิตย์นับร้อยนับพันเท่าและไกลกว่าดวงอาทิตย์ตั้ง 6-7 เท่า จะมามีผลร้ายแรงกับโลกได้อย่างไร

นอกจากนี้ ดวงจันทร์ของเรายังมีบทบาทสำคัญในการควบคุมแกนเอียงของโลกให้คงที่อีกด้วย เนื่องจากโลกเรามีดวงจันทร์ที่ใหญ่มาก ขณะที่ดวงจันทร์โคจรรอบโลก แรงดึงดูดของดวงจันทร์จะรั้งโลกเอาไว้ด้วย ทำให้แกนเอียงของโลกคงที่ หากปราศจากดวงจันทร์แล้ว แกนเอียงของโลกอาจไม่มีเสถียรภาพอย่างที่เป็นอยู่ทุกวันนี้

เหตุการณ์การร่วมทิศครั้งใหญ่ครั้งนี้ไม่ใช่ครั้งแรก ปรากฏการณ์นี้อาจมีบ่อยถึง ครั้งต่อศตวรรษ ถ้าเหตุการณ์นี้มีผลร้ายแรงกับโลกจริง ก็คงเกิดไปนานแล้ว และพวกเราก็คงไม่ได้มีชีวิตอุบัติขึ้นมาบนโลกนี้อย่างทุกวันนี้

กรุณาอ่านรายละเอียดได้จากบทความ "เมื่อดาวเคราะห์มาเรียงอยู่ในแนวเดียวกัน" ของ อ.นิพนธ์ ทรายเพชร


วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com)

ป้ายกำกับ