ห้องสมุดดาราศาสตร์

(27 ม.ค. 66) ในสมัยนั้นคนจำนวนหนึ่งมีความเชื่อว่าโลกไม่ได้เป็นทรงกลมตันดังที่เราทราบกันในปัจจุบัน หากแต่เป็นทรงกลมกลวง จอห์น คลีฟส์ ซิมส์ จูเนียร์ เจ้าทฤษฎีนี้อธิบายว่า ลึกลงไปใต้ผิวโลกคือโพรงกว้างใหญ่มหึมา มีสภาพแวดล้อมที่สิ่งมีชีวิตอยู่ ...

(14 พ.ย. 65) การนับถอยหลังการส่งจรวดในภารกิจอาร์เทมิส 1 ได้เริ่มขึ้นแล้ว หากไม่มีอะไรผิดพลาดเกิดขึ้น อาร์เทมิส 1 จะพุ่งทะยานขึ้นจากโลกในบ่ายของวันที่ 16 เพื่อมุ่งหน้าสู่ดวงจันทร์ตามก้าวแรกในภารกิจนำมนุษย์กลับไปดวงจันทร์อีกครั้งขององค์การนาซา เมื่อเรามองภาพการส่งจรวดของอาร์เทมิส สิ่งหนึ่งที่เห็นโดดเด่นเป็นสง่าบนฐานส่งจรวดคือ จรวดลำยักษ์สูงเสียดฟ้าที่มีชื่อว่า เอสแอลเอส ...

(31 ส.ค. 65) อาร์เทมิส 1 เป็นภารกิจแรกของโครงการอาร์เทมิส ซึ่งมีเป้าหมายใหญ่อยู่ที่การนำมนุษย์กลับไปเยือนดวงจันทร์อีกครั้ง โครงการอาร์เทมิสต่างจากโครงการอะพอลโลในหลายมิติ อะพอลโลมีเป้าหมายเพียงนำมนุษย์ไปให้ถึง ทำการทดลองทางวิทยาศาสตร์ และนำ ...

(29 ส.ค. 65) ในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา ความจำเป็นในการสร้างจรวดรุ่นใหญ่เริ่มกลับมาอีกครั้ง จึงเริ่มมีจรวดจอมพลังหลายรุ่นทยอยออกมาอวดโฉมกัน ลองมาดูกันว่า จรวดรุ่นยักษ์ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันและรวมไปถึงอนาคตอันใกล้มีรุ่นใดกันบ้าง ...

(28 ส.ค. 65) เมื่อวันที่ 16 พฤศจิกายน 2565 ผู้คนทั่วโลกโดยเฉพาะในวงการอวกาศต่างจับจ้องไปที่ศูนย์การบินอวกาศเคนเนดีในรัฐฟลอริดา ที่นั่น มีจรวดยักษ์สีส้มสูงตระหง่านฟ้าลำหนึ่งตั้งอยู่บนฐานส่งจรวด 39 บี เมื่อถึงเวลา 13:47 น. ตามเวลาประเทศไทย จรวดยักษ์ลำนั้นก็แผดเสียงคำรามกึกก้อง เปลวไฟพุ่งออกจากส่วนฐานพร้อมกับควันไฟและก้อนไอน้ำพวยพุ่งขึ้นมา ...

(11 ส.ค. 64) โนวาหรือนวดารา (nova) มาจากคำเต็มในภาษาละตินว่า "stella nova" แปลว่าดาวดวงใหม่ หมายถึงดาวที่ปรากฏขึ้นบนท้องฟ้าตรงตำแหน่งที่ไม่เคยมีดาวอยู่ตรงนั้นมาก่อน ก่อนคริสต์ศตวรรษที่ 20 นักดาราศาสตร์ยังไม่เข้าใจถ่องแท้ถึงกระบวนการของการเกิดโนวาและซูเปอร์โนวา จึงไม่สามารถแยกแยะความแตกต่างระหว่างสองสิ่งนี้ ...

(5 มิ.ย. 58) มนุษย์รู้จักดาวหางมาตั้งแต่ครั้งบรรพกาล บันทึกเก่าแก่ที่สุดเกี่ยวกับดาวหางเป็นบันทึกของนักดาราศาสตร์ชาวจีนที่เขียนรูปดาวหางลงบนผ้าไหม อยู่ในยุคราชวงศ์ชางของจีน ซึ่งมีอายุถึงกว่าสามพันปีมาแล้ว บันทึกเรื่องของดาวหางจากยุโรปก็มีมาตั้งแต่ก่อนคริสต์กาลเช่นกัน ในอดีต ผู้คนยังไม่รู้จักดาวหางมากไปกว่ารู้ว่าเป็นก้อนอยู่บนฟ้าที่ทอดหางยาว คนในยุคนั้นส่วนใหญ่มองดาวหางไปในทางอัปมงคล เช่นเป็นลางร้าย เป็นทูตแห่งความตายและสงคราม ...

วันดาวเคราะห์น้อยสากล

(3 พ.ย. 65) วันดาวเคราะห์น้อยสากล ก่อตั้งขึ้นโดยนักวิทยาศาสตร์และผู้สนใจกลุ่มหนึ่ง มีจุดประสงค์เพื่อกระตุ้นสำนึกของผู้คนให้ตระหนักทราบถึงอันตรายจากดาวเคราะห์น้อยพุ่งชนโลก และร่วมกันศึกษาหาหนทางป้องกัน โดยถือเอาวันที่ 30 มิถุนายน ...

คลื่นความโน้มถ่วง อีกหนึ่งบทพิสูจน์ทฤษฎีสัมพัทธภาพทั่วไป

(27 ต.ค. 65) คลื่นความโน้มถ่วง คือระลอกความเปลี่ยนแปลงทางโครงสร้างของปริภูมิเวลาที่แผ่ออกไปในอวกาศคล้ายแสง แต่คลื่นความโน้มถ่วงไม่ใช่แสง ไม่ใช่รังสีแม่เหล็กไฟฟ้า แม้จะเคลื่อนที่ด้วยความเร็วแสงก็ตาม เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นได้ตามทฤษฎีสัมพัทธภาพทั่วไปของแอลเบิร์ต ไอน์สไตน์ ซึ่งกล่าวไว้ใน ...

ยานลูซีกับภารกิจสำรวจดาวเคราะห์น้อยทรอย

(20 ต.ค. 65) ลูซี มีชีวิตอยู่บนพื้นโลกเมื่อ 3.2 ล้านปีก่อน การศึกษาซากของเธอช่วยให้นักบรรพชีวินวิทยาได้เข้าใจถึงวิวัฒนาการของมนุษย์ได้อย่างลึกซึ้ง นักดาราศาสตร์ก็คาดหวังว่า ยานลูซีจะช่วยให้ความเข้าใจในวิวัฒนาการของระบบสุริยะแจ่มชัดยิ่งขึ้นในทำนองเดียวกัน ...

เมื่อหินอวกาศตกมาจากฟ้า

(4 ต.ค. 65) ดาวตก ไม่ใช่ดาวที่ตกลงมาจากฟ้า แต่เป็นแสงสว่างวาบที่พุ่งมาเป็นทางจากท้องฟ้า เกิดจากวัตถุแข็งในอวกาศพุ่งฝ่าชั้นบรรยากาศเข้ามาด้วยความเร็วสูง แรงอัดอากาศจากการที่พุ่งปะทะบรรยากาศทำให้เกิดความร้อนสูงจนส่องสว่างขึ้นมา บางครั้งก็เรียก ผีพุ่งไต้ ฉะนั้น ...

แมวเหมียวเที่ยวอวกาศ

(29 ก.ย. 65) ย้อนหลังไปในยุคทศวรรษ 1960 โลกยังอยู่ในบรรยากาศของสงครามเย็นระหว่างสองมหาอำนาจ การชิงความเป็นใหญ่ลุกลามไปถึงห้วงอวกาศ ทั้งโซเวียตและสหรัฐอเมริกาต่างเร่งพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศ โดยมีดวงจันทร์เป็นหลักชัย 
ท่ามกลางสมรภูมิใหญ่ของสองยักษ์ใหญ่ ประเทศเล็ก ๆ อย่างฝรั่งเศสก็มีโครงการอวกาศ ...

แนนซี เกรซ โรมัน “แม่ของฮับเบิล”

(13 ส.ค. 65) ตื่นเต้นกับผลงานของเจมส์เวบบ์ซึ่งถือว่าเป็น “ทายาทฮับเบิล” กันมาพอสมควรแล้ว ถึงเวลามาทำความรู้จัก “แม่ของฮับเบิล” กันบ้าง ...

เพกาซัส ม้าติดปีกแห่งสรวงสวรรค์

(23 ก.ค. 65) คนในแวดวงดาราศาสตร์ก็คุ้นเคยชื่อเพกาซัสเป็นอย่างดี เพราะเป็นชื่อของกลุ่มดาว กลุ่มดาวเพกาซัส เขียนในภาษาละตินว่า Pegasus มีชื่อไทยว่า กลุ่มดาวม้าบิน เป็นกลุ่มดาวขนาดใหญ่ที่เป็นที่รู้จักกันดี เพราะมีความสว่าง โดดเด่น สังเกตง่าย และที่สำคัญเป็นหนึ่งในกลุ่มดาว ...

ไมรา ดาวมหัศจรรย์

(10 ก.ค. 65) ดาวไมราเป็นดาวแปรแสงดวงหนึ่ง ดาวแปรแสงหมายความว่าเป็นดาวที่มีความสว่างไม่คงที่ บนท้องฟ้ามีดาวแปรแสงอยู่มากมาย การแปรแสงของดาวฤกษ์เกิดได้จากหลายสาเหตุ ทั้งจากปัจจัยภายนอก เช่นถูกวัตถุอื่นบัง ถูกดาวที่เป็นคู่กันมาบดบังไป หรืออาจเกิดจากภายใน เช่นดาวมีแผ่พลังงานออกมาไม่คงที่ นัก ...

บลูมูน แมนเชสเตอร์ซิตี้ และจันทร์เพ็ญ

(22 พ.ค. 65) คำว่า บลูมูน (blue Moon) แปลตรงตัวว่าดวงจันทร์สีน้ำเงิน แต่คำนี้ไม่ได้เกี่ยวอะไรกับสีของดวงจันทร์ แต่หมายถึงจันทร์เพ็ญที่เกิดขึ้นเป็นครั้งที่สองในหนึ่งเดือนปฏิทิน ซึ่งจะว่าไปก็แทบไม่มีความหมายอะไรเป็นพิเศษในทางดาราศาสตร์ นอกจาก ...

ไปดูดาวริมเขื่อนกันไหม

(4 พ.ค. 65) การเลือกทำเลดูดาว ไม่ว่าจะเป็นเพื่อการศึกษาเชิงวิทยาศาสตร์ หรือดูเพื่อความบันเทิงแบบไม่จริงจัง มีหลักทั่วไปเหมือนกันสองสามข้อก็คือ ต้องมืด ไม่มีแสงรบกวน ห่างไกลจากแสงสว่างจากชุมชน ขอบฟ้าต้องกว้าง ไม่มีสิ่งบดบังมากนัก ...

สีดาวเคราะห์ในนาฬิกาคอลเล็กชัน ไบโอเซรามิกมูนสวอตช์

(26 มี.ค. 65) นาฬิกาคอลเล็กชันนี้วางขายที่ไหน ขายเรือนละเท่าไหร่ ไม่ใช่เรื่องที่เราจะมาเล่ากัน แต่เรื่องที่อยากมาชวนคุยก็คือเรื่อง สี ของนาฬิกาแต่ละเรือนที่สื่อถึงดาวแต่ละดวง ...

กล้องโทรทรรศน์อวกาศเจมส์เวบบ์ “ทายาทสายตรง” ของฮับเบิล

(18 ธ.ค. 64) กล้องฮับเบิลผ่านใช้งานอย่างหนักมาแล้วถึง 31 ปี แม้จะยังไม่มีการกำหนดวันปลดระวางที่แน่นอน แต่ก็คาดว่าคงจะทำหน้าที่ต่อไปได้อีกจนถึงทศวรรษหน้าเป็นอย่างมาก หลังจากพ้นยุคของฮับเบิลไปแล้ว ก็จะเข้าสู่ยุคของกล้องโทรทรรศน์อวกาศกล้องใหม่ ที่นาซาวางตัวไว้ให้เป็น “ทายาทฮับเบิล” กล้องนี้มีชื่อว่า กล้องโทรทรรศน์อวกาศเจมส์เวบบ์ (James Webb Space Telescope) ...

เรื่องที่มักเข้าใจผิดเกี่ยวกับอัตราดาวตกในฝนดาวตก

(11 ส.ค. 64) ในรอบปีมีฝนดาวตกเกิดขึ้นหลายครั้ง แต่ละกลุ่มมีอัตราดาวตกไม่เท่ากัน มีทั้งที่น้อยในระดับไม่กี่ดวงต่อชั่วโมงไปจนถึงมากกว่า 100 ดวงต่อชั่วโมง ข้อมูลฝนดาวตกโดยทั่วไปมักจะบอกตัวเลขอัตราสูงสุดของฝนดาวตกกลุ่มนั้น ซึ่งอาจทำให้คนจำนวนมากเข้าใจผิดว่าการสังเกตดาวตกจะสามารถมองเห็นดาวตกเท่ากับจำนวนดังกล่าวได้ตลอดทั้งคืน แต่ในความเป็นจริงยังมีปัจจัยอื่นที่ทำให้เรามีโอกาสเห็นดาวตกได้ต่ำกว่าตัวเลขนั้นเสมอ ...

คำถาม-คำตอบ เกี่ยวกับดาวตกชนิดระเบิด

(23 มิ.ย. 64) สืบเนื่องจากเหตุการณ์เมื่อวันอังคารที่ 22 มิถุนายน 2564 เวลาประมาณ 18:30 น. ซึ่งมีรายงานผู้พบเห็นดวงไฟสว่างสีเขียวเคลื่อนที่บนท้องฟ้าอย่างรวดเร็ว และเกิดเสียงดังให้ได้ยินเป็นบริเวณกว้าง ต่อไปนี้เป็นคำถาม-คำตอบ ที่จะช่วยอธิบายเพื่อให้เกิดความเข้าใจในธรรมชาติของปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้น ...

เราได้เรียนรู้อะไรจากเรื่อง ดาวเคราะห์น้อย?

(11 ส.ค. 62) และแล้วดาวเคราะห์น้อยก็ได้ผ่านโลกไป โดยที่ไม่ส่งผลอะไรต่อโลกตามที่หลายคนกังวล เราควรใช้โอกาสนี้มาย้อนดูกันดีกว่าว่าเราเรียนรู้อะไรกับมันได้บ้าง? ...

เรื่องที่คุณอาจยังไม่รู้เกี่ยวกับอะพอลโล 11

(14 มิ.ย. 62) ภารกิจอะพอลโล 11 เป็นภารกิจทางเทคโนโลยีที่น่าจะเรียกได้ว่ายิ่งใหญ่ที่สุดในศตวรรษที่ 20 และยิ่งใหญ่ที่สุดครั้งหนึ่งในประวัติศาสตร์มนุษยชาติ แต่เบื้องหลังภารกิจอันยิ่งใหญ่นี้ ยังมีเรื่องราวอีกมากที่คุณอาจไม่เคยได้ยินมาก่อน ...

การแถลงข่าวภาพหลุมดำภาพแรกในโลก

(24 เม.ย. 62) บทแปลจากงานแถลงข่าวการถ่ายภาพหลุมดำได้เป็นครั้งแรกของโลก โดยเครือข่ายกล้องโทรทรรศน์ Event Horizon และ National Science Foundation
...

ถาม-ตอบ เกี่ยวกับเทียนกง-1

(21 มี.ค. 61) เทียนกง-1 จะตกใส่โลกในอีกไม่กี่วันข้างหน้านี้แล้ว มาดูกันว่าเรื่องนี้มันน่ากลัวขนาดไหน กับ คำถาม-คำตอบ เกี่ยวกับการตกลงสู่โลกของสถานีอวกาศเทียนกง-1 ...

แคสซีนี - นังทาสของนาซา

(14 ก.ย. 60) ยานแคสซีนีของนาซาจะปิดฉากภารกิจอันยาวนานเกือบ 20 ปีในวันที่ 15 กันยายนที่จะถึงนี้ หลาย ๆ คนต่างสรรเสริญนาซาว่าได้ใช้ยานลำนี้อย่างเต็มประสิทธิภาพ และคุ้มค่า ...

รู้จักดาวพฤหัสบดี เรียกน้ำย่อยก่อนถึงยุคจูโน

(5 ก.ค. 59) ต้นเดือนกรกฎาคม 2559 ยานจูโนของนาซาเดินทางไปถึงดาวพฤหัสบดี ช่วงนี้เป็นช่วงที่ยานจะปรับทิศทางเพื่อเข้าสู่วงโคจรรอบดาวเคราะห์แก๊สยักษ์ดวงนี้ หลังจากนั้นก็จะเริ่มสำรวจจากวงโคจรเป็นเวลาสองปี ก่อนที่จูโนจะเริ่มภารกิจ เรามารู้จักและทบทวนกันหน่อยดีไหม ว่าดาวพฤหัสบดีนี้มีอะไรน่าสนใจบ้าง ... ...

โลกต่างระบบใหม่ทั้ง 19 แห่งที่ได้ชื่อสามัญจากสหพันธ์ดาราศาสตร์สากล

(26 ธ.ค. 58) รายชื่อโลกต่างระบบ ดาวเคราะห์ต่างระบบ ที่ได้รับการตั้งชื่อสามัญอย่างเป็นทางการโดยสหพันธ์ดาราศาสตร์สากล ...

Chalawan, Taphao Thong, Taphao Kaew -- First Thai Exoworld Names

(19 ธ.ค. 58) The star, and exoplanets of the first Thai axoworld names. Legend behind the names and learning how to pronounce them. ...

สวัสดี “ชาละวัน”

(9 ธ.ค. 58) 47 หมีใหญ่ (47 Ursae Majoris; HIP 53721) หรือต่อไปนี้จะมีชื่อสามัญว่า ชาละวัน (Chalawan) และดาวบริวารทั้ง 2 ดวง ซึ่งก็คือ 47 หมีใหญ่ บี และ 47 หมีใหญ่ ซี หรือ ตะเภาทอง (Taphao Thong) และ ตะเภาแก้ว (Taphao Kaew) ตามลำดับ เป็นหนึ่งในบันทึกหน้าใหม่ของวงการดาราศาสตร์ไทย ...

รวมญาติพลูโต

(16 ก.ค. 58) ณ ขอบนอกของเขตดาวเคราะห์ในระบบสุริยะ เป็นบริเวณที่ดาวพลูโตโคจรอยู่ บริเวณนี้หากดูเผิน ๆ ดูเหมือนกับจะว่างเปล่า แต่ในความอ้างว้างนั้นกลับเป็นที่อยู่ของวัตถุหลากหลายชนิดที่ถือเป็นสมาชิกของระบบสุริยะด้วย นักดาราศาสตร์ได้จำแนกประเภทวัตถุเหล่านี้ออกเป็นประเภทต่าง ๆ มากมายยากจะจดจำ ยิ่งกว่านั้น เกณฑ์เหล่านี้ก็มีความซ้อนเหลื่อมกันมาก วัตถุดวงหนึ่งอาจถูกจัดประเภทได้หลายประเภท ในที่นี้ ...

รู้จักพลูโต ก่อนจะไปถึงขอบฟ้าใหม่

(11 มิ.ย. 58) เป็นเวลากว่า 70 ปีมาแล้ว ที่เราได้รู้จักชื่อพลูโตว่าเป็นสมาชิกดวงหนึ่งของระบบสุริยะ เป็นดาวเคราะห์ดวงกระจ้อยที่อยู่ไกลสุดกู่ในดินแดนอันหนาวเหน็บ เป็นดาวเคราะห์นอกคอกที่ไม่เข้าพวกกับดาวเคราะห์ดวงอื่น จนถึงเป็นดาวเคราะห์ตกชั้น สิ่งหนึ่งที่เรารู้ดีเกี่ยวกับดาวพลูโตก็คือ เราแทบไม่รู้อะไรเลยเกี่ยวกับดาวเคราะห์แคระดวงนี้ ...