สมาคมดาราศาสตร์ไทย

ดาราจักรจิ๋ว

ดาราจักรจิ๋ว

4 พ.ค. 2547
รายงานโดย: วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com)
เมื่อปีที่แล้ว นักดาราศาสตร์พบดาราจักรใหม่ ดาราจักรในกระจุกดาราจักรเตาหลอม ดาราจักรทั้งหกนี้มีลักษณะเฉพาะตัว คือมีขนาดเล็กมาก จึงได้รับการจัดประเภทเป็นชนิดใหม่ เรียกกันว่าดาราจักรแคระแน่นยวดยิ่ง หรือยูซีดี (UCD--Ultra-Compact Dwarf) 

ในครั้งนั้น แม้จะพบเพียง ดาราจักร แต่นักดาราศาสตร์ที่ค้นพบเชื่อว่าบริเวณใจกลางของกระจุกดาราจักรเตาหลอมน่าจะมีดาราจักรยูซีดีมากกว่าดาราจักรชนิดก้นหอยและดาราจักรรีรวมกันเสียอีก แต่ถูกละเลยมาเป็นเวลานานเนื่องจากดาราจักรแคระชนิดนี้เมื่อมองเผิน ๆ จะดูคล้ายดาวฤกษ์มากกว่าดาราจักร

ในที่ประชุมดาราศาสตร์แห่งชาติของสมาคมดาราศาสตร์หลวงที่มหาวิทยาลัยโอเพนเมื่อวันที่ เมษายนที่ผ่านมา นักดาราศาสตร์มีรายงานเพิ่มเติมเกี่ยวกับเรื่องนี้ว่า ในกระจุกดาราจักรหญิงสาวที่ดวงอาทิตย์และดาราจักรทางช้างเผือกของเราอาศัยอยู่ก็มีดาราจักรจิ๋วพวกนี้อยู่ด้วย

แม้ดาราจักรยูซีดีจะมีมวลใกล้เคียงกับดาราจักรแคระทั่วไป แต่เล็กกว่ามาก เส้นผ่านศูนย์กลางของดาราจักรเพียงประมาณ 120 ปีแสงเท่านั้น แต่ภายในปริมาตรอันน้อยนิดนี้กลับมีดาวฤกษ์อยู่มากนับสิบล้านดวง

นักดาราศาสตร์สันนิษฐานว่าเดิมดาราจักรยูซีดีเคยเป็นนิวเคลียสของดาราจักรขนาดใหญ่มาก่อน แต่ต่อมาดาวฤกษ์ที่อยู่รอบนอกถูกขจัดออกไปด้วยสาเหตุบางอย่าง เช่นการชนกันของดาราจักร เชื่อว่าดาราจักรชนิดนี้จะพบในกระจุกดาราจักรแน่นอื่น ๆ ด้วย

จนถึงปัจจุบัน พบดาราจักรยูซีดีในกระจุกดาราจักรเตาเหลอมแล้วถึง 46 ดาราจักร และพบในกระจุกดาราจักรหญิงสาว ดาราจักร

ดาราจักรจิ๋วที่พบใหม่ในกลุ่มดาวเตาหลอม

ดาราจักรจิ๋วที่พบใหม่ในกลุ่มดาวเตาหลอม

ที่มา: