สมาคมดาราศาสตร์ไทย

สายอากาศกำลังสูงของมาร์สโกลบัลเซอร์เวเยอร์กางออกแล้ว

สายอากาศกำลังสูงของมาร์สโกลบัลเซอร์เวเยอร์กางออกแล้ว

1 เม.ย. 2542
รายงานโดย: วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com)
สายอากาศกำลังสูงของมาร์สโกลบัลเซอร์เวเยอร์ได้ถูกกางออกจากตัวยานแล้ว ทำให้ยานสามารถทำงานและส่งข้อมูลกลับมายังโลกได้ด้วยประสิทธิภาพสูงสุด 

"ลองถ้าสายอากาศกางออกมาเมื่อไหร่ มันก็จะเปลี่ยนจากม้าธรรมดาเป็นม้าติดจรวดเลยทีเดียว" โจเซฟ เบียเรอร์ ผู้บังคับการบินของมาร์สโกลบัลเซอร์เวเยอร์กล่าว 

"ก่อนหน้านี้ สายอากาศกำลังสูงนี้จะพับแนบอยู่ที่ด้านข้างของยาน เมื่อต้องการใช้สายอากาศนี้ส่งข้อมูลกลับมายังโลกจะต้องหันตัวยานทั้งลำเพื่อให้สายอากาศนี้ชี้มายังโลก การสำรวจดาวอังคารจึงต้องหยุดชะงักลงด้วย แต่เมื่อสายอากาศได้ถูกกางออกมาและสามารถหันทิศทางได้อย่างอิสระ เราจึงสามารถทำการสำรวจดาวอังคารและติดต่อสื่อสารกับโลกได้พร้อม ๆ กันและต่อเนื่อง" เบียเรอร์อธิบาย 

สายอากาศนี้ถูกกางออกเมื่อเวลา นาฬิกาของวันที่ 28 มีนาคมตามเวลาสากล ซึ่งเป็นครั้งแรกที่มีการกางสายอากาศออกมาใช้งานจริง ๆ หลังจากที่มันได้ถูกพับเอาไว้ตั้งแต่ที่ยานทะยานออกจากโลกในเดือนพฤศจิกายนปี พ.ศ. 2539 สาเหตุที่ต้องเก็บสายอากาศกำลังสูงที่มีรูปร่างเหมือนกับจานนี้ในช่วงต้นของการปฏิบัติภารกิจนั้นก็เพื่อลดโอกาสที่สายอากาศจะไปเปื้อนกับไอเสียจากเครื่องยนต์หลักของยาน 

ยานมาร์สโกลบัลเซอร์เวเยอร์ได้เดินทางไปถึงวงโคจรรอบดาวอังคารเมื่อเดือนกันยายน ปี 2540 และเริ่มโคจรรอบดาวอังคารพร้อม ๆ กับปรับวงโคจรให้เป็นวงกลมและให้แคบลงทีน้อย ๆ จนถึงระดับที่ต้องการโดยอาศัยแรงเสียดทานกับบรรยากาศของดาวอังคาร วิธีนี้เรียกว่า "แอโรเบรกกิง" การถ่ายภาพพื้นผิวดาวอังคารได้เริ่มไปแล้วเมื่อวันที่ มีนาคม และการถ่ายภาพอย่างเต็มรูปแบบได้เริ่มไปเมื่อวันที่ เมษายน 

สายอากาศกำลังสูงของยานได้ถูกออกแบบให้เลื่อนออกไปประจำตำแหน่งที่ปลายแขนของยานโดยใช้แรงผลักจากสปริง และมีแดมเปอร์สำหรับหน่วงแรงของสปริงเพื่อให้สายอากาศถูกเลื่อนออกไปอย่างช้า ๆ และนุ่มนวล แต่เนื่องจากได้เกิดความผิดปกติขึ้นกับตัวแดมเปอร์ซึ่งอาจทำให้สายอากาศถูกผลักออกไปอย่างรุนแรงและถึงกับเสียหาย วิศวกรของโครงการจึงไม่ยอมกางสายอากาศออกในช่วงสามสัปดาห์แรกของการสำรวจ โดยยอมใช้งานสายอากาศในตำแหน่งที่พับเก็บเอาไว้เช่นเดียวกับช่วงก่อนหน้านั้น เพื่อให้อุ่นใจว่า หากสายอากาศกำลังสูงต้องเสียไปจริง ๆ จากการกางออก ก็ยังได้ข้อมูลดาวอังคารบางส่วนมาบ้าง 

แต่โชคดีที่สิ่งที่วิศวกรกังวลไม่เกิดขึ้น จานสายอากาศกำลังสูงขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 1.52 เมตร ได้เลื่อนออกจากยานไปติดอยู่ที่ปลายแขนยาว เมตรอย่างสมบูรณ์ โดยแดมเปอร์ได้ทำงานตามหน้าที่อย่างถูกต้อง นับจากนี้เป็นต้นไป มาร์สโกลบัลเซอร์เวเยอร์จะส่งข้อมูลของดาวอังคารกลับมายังโลกในอัตราที่สูงถึง 40,000 ถึง 80,000 บิตต่อวินาทีตลอดระยะเวลาอีก ปีที่เหลือของภารกิจ 

ค้นหาข้อมูลของโครงการมาร์สโกลบัลเซอร์เวเยอร์ได้ที่ http://mars.jpl.nasa.gov/mgs/ 

ภาพวาดของยานมาร์สโกลบัลเซอร์เวเยอร์ แสดงตำแหน่งของสายอากาศกำลังสูงที่ถูกกางออกแล้ว

ภาพวาดของยานมาร์สโกลบัลเซอร์เวเยอร์ แสดงตำแหน่งของสายอากาศกำลังสูงที่ถูกกางออกแล้ว

ลำดับขั้นตอนการกางสายอากาศกำลังสูงของยานมาร์สโกลบัลเซอร์เวเยอร์

ลำดับขั้นตอนการกางสายอากาศกำลังสูงของยานมาร์สโกลบัลเซอร์เวเยอร์

ที่มา: