สมาคมดาราศาสตร์ไทย

คลื่นความโน้มถ่วงจากดาวแคระขาว

คลื่นความโน้มถ่วงจากดาวแคระขาว

3 ก.ย. 2555
รายงานโดย: วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com)
คลื่นความโน้มถ่วง เป็นสิ่งลึกลับที่สุดอย่างหนึ่งในเอกภพที่นักดาราศาสตร์ได้พยายามค้นหามาเป็นเวลานานโดยไร้ผล แต่เมื่อเร็ว ๆ นี้ นักดาราศาสตร์คณะหนึ่งได้ค้นพบปรากฏการณ์บางอย่างที่น่าจะบ่งบอกได้ว่าเป็นผลจากคลื่นความโน้มถ่วง 
ทฤษฎีสัมพัทธภาพทั่วไปของแอลเบิร์ต ไอน์สไตน์กล่าวว่า เมื่อวัตถุเคลื่อนที่ จะทำให้เกิดระลอกขึ้นบนปริภูมิ-เวลาแผ่ออกไปโดยรอบ เรียกว่าคลื่นความโน้มถ่วง เมื่อคลื่นความโน้มถ่วงแผ่ออกไปจะนำพลังงานออกไปส่วนหนึ่ง ด้วยเหตุนี้ ในระบบดาวคู่ใกล้ ดาวที่โคจรรอบกันเองจึงเสียพลังงานในการโคจรออกไป ส่งผลให้ตีวงเข้าใกล้กันเรื่อย ๆ และเร็วขึ้นเรื่อย ๆ 
เมื่อเดือนเมษายนปีที่แล้ว คณะนักดาราศาสตร์จากหอดูดาวฟิสิกส์ดาราศาสตร์สมิทโซเนียน ได้ค้นพบดาวแคระขาวคู่หนึ่ง ชื่อว่า เอสดีเอสเอส เจ 065133.338+284423.37 (SDSS J065133.338+284423.37) มีชื่อย่อว่า เจ 0651 (J0651) ดาวแคระขาวคู่นี้โคจรรอบกันเอง อยู่ห่างกันเพียงหนึ่งในสามของระยะทางจากโลกถึงดวงจันทร์ คาบการโคจรไม่ถึง 13 นาที นอกจากนี้ระนาบการโคจรยังหันมายังโลก ทำให้ทั้งคู่บังกันเองทุกครึ่งรอบ นักดาราศาสตร์จึงวัดคาบของการโคจรได้อย่างแม่นยำแม้วัตถุนี้จะอยู่ห่างออกไปถึง 3,000 ปีแสง
"นับจากที่ค้นพบดาวแคระขาวคู่เจ 0651 เป็นครั้งแรกเมื่อปีที่แล้ว คาบการเกิดอุปราคาได้สั้นลงจนเวลาการเกิดได้เลื่อนมาจากที่คาดว่าควรจะเป็นถึงหกวินาที" มูเครมิน คิลิก จากมหาวิทยาลัยโอคลาโฮมากล่าว
แม้ไม่ใช่หลักฐานโดยตรง แต่ก็ชัดเจนและหนักแน่น ว่าคลื่นความโน้มถ่วงมีอยู่จริง
นักดาราศาสตร์คาดว่าคาบการโคจรนี้จะหดสั้นลงเรื่อย ๆ ในเดือนพฤษภาคม 2556 ระยะเวลาที่หดสั้นลงจะเป็น 20 วินาที และในอีก ล้านปีข้างหน้า ดาวแคระขาวทั้งคู่จะชนกันในที่สุด 
ระบบดาวแคระขาวคู่ เจ 0651 ตามจินตนาการของศิลปิน ขณะที่ทั้งคู่โคจรรอบกันและกัน ก็ส่งคลื่นความโน้มถ่วงออกไปเป็นระลอก

ระบบดาวแคระขาวคู่ เจ 0651 ตามจินตนาการของศิลปิน ขณะที่ทั้งคู่โคจรรอบกันและกัน ก็ส่งคลื่นความโน้มถ่วงออกไปเป็นระลอก (จาก NASA)

ที่มา: