สมาคมดาราศาสตร์ไทย

ภาพแรก ภาพจริง จากเจมส์เวบบ์

ภาพแรก ภาพจริง จากเจมส์เวบบ์

12 ก.ค. 2565
รายงานโดย: วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com)
เมื่อวานนี้ (11 กรกฎาคม 2565) องค์การนาซา นำโดยประธานาธิบดี โจ ไบเดน ได้แถลงข่าวในการเปิดเผยภาพแรกจากกล้องโทรทรรศน์อวกาศเจมส์เวบบ์ให้ชาวโลกได้ชมเป็นขวัญตา

 (จาก NASA, ESA, CSA, and STScI)

ภาพถ่ายนี้เป็นภาพของกระจุกดาราจักร สแม็กส์ 0723 (SMACS 0723) ที่แสดงดาราจักรน้อยใหญ่นับพันดาราจักร นับเป็นภาพอวกาศในย่านอินฟราเรดที่ลึกที่สุดเท่าที่เคยมีการถ่ายได้ บางดาราจักรในภาพไม่เคยมีการพบเห็นมาก่อน 

ภาพนี้ถ่ายโดยกล้องเนียร์แคม ซึ่งเป็นกล้องถ่ายภาพอินฟราเรดใกล้ของเจมส์เวบบ์ ถ่ายโดยผนวกภาพถ่ายหลายภาพที่ถ่ายในย่านความยาวคลื่นต่างกัน รวมระยะเวลารับแสง 12.5 ชั่วโมง ภาพที่ได้มีความละเอียดและคมชัดมากกว่าภาพอวกาศที่ลึกที่สุดของกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิลที่ต้องใช้เวลาถ่ายภาพนานหลายสัปดาห์เสียอีก

ภาพเปรียบเทียบระหว่าง ภาพที่ถ่ายโดยกล้องโทรทรรศน์อวกาศเจมส์เวบบ์ (ซ้าย) กับภาพที่ถ่ายโดยกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิล (ขวา) ที่ถ่ายบริเวณเดียวกัน (จาก NASA)

การถ่ายภาพในลักษณะนี้ทำให้ได้ภาพของวัตถุที่อยู่ไกลมากและจางมากได้ ยิ่งเปิดกล้องรับแสงนานเท่าใด ก็เป็นการมองอวกาศได้ลึกยิ่งขึ้น ไกลยิ่งขึ้น และเนื่องจากแสงจากดวงดาวและดาราจักรต้องใช้เวลาในการเดินทางมาถึงโลก การมองได้ไกลขึ้น ย่อมหมายถึงมองย้อนอดีตไปได้ไกลยิ่งขึ้นด้วย ภาพถ่ายนี้มองเห็นย้อนหลังไปได้ไกลกว่า 13 พันล้านปี หรือเป็นภาพของเอกภพหลังจากเกิดบิกแบงเพียงไม่กี่ร้อยล้านปีเท่านั้น

นอกจากจะปรากฏภาพของดาราจักรเป็นแต้มเป็นขดอยู่ทั่วไปแล้ว ยังมีขีดโค้งปรากฏในภาพอีกหลายเส้น ขีดเหล่านี้คือภาพของดาราจักรเช่นเดียวกัน แต่เป็นดาราจักรที่อยู่เบื้องหลัง ความโน้มถ่วงมหาศาลของกระจุกดาราจักรทำหน้าที่คล้ายเลนส์นูนขนาดยักษ์ที่หักเหและขยายแสงจากเบื้องหลังให้เลี้ยวเบนเข้าสู่สายตาของกล้องเจมส์เวบบ์ ปรากฏการณ์นี้เรียกว่า ปรากฏการณ์เลนส์ความโน้มถ่วง

ภาพถ่ายกระจุกดาราจักร สแม็กส์ 0723 ภาพนี้ ถือเป็นภาพทางวิทยาศาสตร์ หมายความว่านำไปใช้ศึกษาค้นคว้าวิจัยทางวิทยาศาสตร์ได้ ต่างจากภาพ "เรียกน้ำย่อย" ที่เปิดเผยมาเมื่อวันที่ กรกฎาคม ซึ่งเป็นเพียงภาพถ่ายจากกล้องติดตามดาวและเอามาให้ดูเล่น ๆ เท่านั้น และแม้จะถือว่าเป็นช่วงของการ "ลองกล้อง" หรือ "อวดภาพ" แต่งานถ่ายภาพเมื่อการวิจัยด้านดาราศาสตร์ของกล้องเจมส์เวบบ์ก็ได้เริ่มขึ้นแล้ว

กล้องโทรทรรศน์อวกาศเจมส์เวบบ์ เป็นโครงการร่วมระหว่างองค์การนาซา องค์การอีซา (องค์การอวกาศยุโรป) และองค์การอวกาศแคนาดา ส่วนตัวกล้องเนียร์แคมสร้างโดยมหาวิทยาลัยแอริโซนาและล็อกฮีดมาร์ติน 

ภาพอวดชุดแรกของเจมส์เว็บมิได้มีเพียงภาพเดียว นาซามีภาพที่จะอวดอีกหลายภาพ ภาพต่อไปมีกำหนดจะเปิดเผยในวันนี้ (12 กรกฎาคม) เวลา 21:30 นาฬิกาตามเวลาประเทศไทย โปรดติดตามชม