สมาคมดาราศาสตร์ไทย

ความลับของกากบาทดาราจักร

ความลับของกากบาทดาราจักร

13 ส.ค. 2545
รายงานโดย: วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com)
ดาราจักรแทบทุกดาราจักรที่นักดาราศาสตร์ได้เคยสำรวจมาอย่างละเอียด จะพบว่ามีหลุมดำขนาดยักษ์อยู่ที่ใจกลางอยู่เสมอ นอกจากนี้ยังได้พบว่าการชนกันของดาราจักรเป็นเหตุการณ์ปรกติที่เกิดขึ้นทั่วไปในเอกภพ คำถามหนึ่งที่มักเป็นที่ถกเถียงกันก็คือ เมื่อดาราจักรชนกันแล้ว จะเกิดอะไรกับหลุมดำที่ใจกลางของดาราจักรเหล่านั้น มันจะชนกันแล้วหลอมรวมกันเป็นหลุมดำหลุมเดียว หรือโคจรรอบกัน? 

ในรายงานการวิจัยฉบับหนึ่งในวารสารออนไลน์ Science Express วันที่ สิงหาคม ได้รายงานว่า นักดาราศาสตร์สองคน คือ เดวิด เมอร์ริต จากมหาวิทยาลัยรัตเกอร์ และโรนัลด์ เอกเกอรส์ ได้พบหลักฐานเป็นครั้งแรกว่า หลุมดำยักษ์มีการรวมตัวกันเมื่อดาราจักรชนกัน 

นักดาราศาสตร์ทั้งสองได้สำรวจดาราจักรจำนวนหนึ่งที่มีการแผ่คลื่นวิทยุมีรูปร่างแปลกประหลาด ภาพที่ถ่ายในช่วงคลื่นวิทยุของดาราจักรพวกนี้จะมีรูปร่างเหมือนตัว ทั้งสองกล่าวว่า สิ่งที่ดูเหมือนแขนของตัว นี้เกิดจากลำสารของอนุภาคที่แผ่คลื่นวิทยุซึ่งพุ่งออกมาจากขั้วของหลุมดำทั้งสองที่ชนกัน จากการสร้างแบบจำลองด้วยคอมพิวเตอร์พบว่าหลังจากที่ชนกันแล้ว หลุมดำจะปรับขั้วของหลุมดำให้ตรงกัน การเปลี่ยนทิศของขั้วหลุมดำทำให้เกิดลำสารเป็นสี่ลำ โดยลำสารคู่ตรงข้ามคู่หนึ่งจะแสดงทิศทางของขั้วใหม่ของหลุมดำที่รวมกันแล้ว ส่วนอีกคู่หนึ่งคือทิศทางของขั้วหลุมดำก่อนชน 

นักดาราศาสตร์พบว่าในเอกภพมีดาราจักรวิทยุที่มีรูปร่างแบบตัว นี้ราว เปอร์เซ็นต์ และคาดว่าช่วงเวลาที่ดาราจักรอยู่ในช่วงนี้จะยาวนานประมาณ 100 ล้านปี จะให้ประมาณได้ว่าการชนกันของหลุมดำยักษ์ในเอกภพเกิดขึ้นปีละ ครั้ง 

ดาราจักร NGC 326 มีรูปร่างเหมือนรูปตัว X เมื่อมองในย่านความถี่วิทยุ ภาพใหญ่แสดงแขนสี่แขนเป็นรูปตัว X ส่วนภาพเล็กเป็นภาพความละเอียดสูงที่ถ่ายเจาะเข้าไปที่ใจกลางของหลุมดำ แสดงถึงทิศของขั้วหลุมดำที่เกิดจากการชนกันและรวมตัวกันของหลุมดำ

ดาราจักร NGC 326 มีรูปร่างเหมือนรูปตัว X เมื่อมองในย่านความถี่วิทยุ ภาพใหญ่แสดงแขนสี่แขนเป็นรูปตัว X ส่วนภาพเล็กเป็นภาพความละเอียดสูงที่ถ่ายเจาะเข้าไปที่ใจกลางของหลุมดำ แสดงถึงทิศของขั้วหลุมดำที่เกิดจากการชนกันและรวมตัวกันของหลุมดำ

ที่มา: