สมาคมดาราศาสตร์ไทย

ฝนดาวตกในปี 2547

ฝนดาวตกในปี 2547

5 มกราคม 2547
ปรับปรุงครั้งล่าสุด 30 มิถุนายน 2565
โดย: วรเชษฐ์ บุญปลอด (worachateb@yahoo.com)
โดยทั่วไปในสภาพท้องฟ้าที่ดีไม่มีเมฆหมอกหรือแสงไฟฝุ่นควันรบกวน เราสามารถมองเห็นดาวตกบนท้องฟ้าได้เฉลี่ยราว ดวงต่อชั่วโมง ในบางช่วงของปีจะมีดาวตกที่ดูเหมือนพุ่งออกมาจากบริเวณเดียวกันบนท้องฟ้า รู้จักกันในชื่อฝนดาวตก (meteor shower) ฝนดาวตกเกิดขึ้นเมื่อโลกเดินทางฝ่าเข้าไปในอาณาบริเวณของธารสะเก็ดดาวที่ดาวหางทิ้งไว้ ดาวตกที่เกิดจากสะเก็ดดาวเหล่านี้มีหลายกลุ่ม แต่ละกลุ่มมีลักษณะของดาวตกที่เห็น และจำนวนความถี่แตกต่างกันตามแต่องค์ประกอบและความเร็วของอุกกาบาต

ฝนดาวตกกลุ่มหนึ่งอาจมีอัตราต่ำเพียงไม่กี่ดวงต่อชั่วโมง แต่ยังก็เรียกว่าฝนดาวตกเนื่องจากมีแหล่งกำเนิดที่สังเกตได้ชัดเจนว่าพุ่งออกมาจากบริเวณใดบนท้องฟ้า บริเวณนั้นเรียกว่าจุดกระจายดาวตก (radiant) ฝนดาวตกกลุ่มหลัก ๆ ในรอบปีมีอยู่ไม่มากนัก ที่น่าสนใจคือปีนี้มีฝนดาวตกเพียง กลุ่ม ที่ถูกแสงจันทร์รบกวน ได้แก่ ฝนดาวตกควอดแดรนต์และฝนดาวตกอีตาคนแบกหม้อน้ำ ส่วนฝนดาวตกกลุ่มอื่นๆ ไม่มีแสงจันทร์รบกวน แต่สิ่งที่เป็นอุปสรรคสำคัญน่าจะเป็นปริมาณเมฆที่มักจะมีมากในช่วงเดือนพฤษภาคม-พฤศจิกายน ผลคำนวณจากแบบจำลองของเอสโค ลือทิเนน นักดาราศาสตร์ชาวฟินแลนด์ที่ประสบความสำเร็จในการพยากรณ์ฝนดาวตกสิงโตในปี 2542-2545 แสดงว่า ปี 2547 ฝนดาวตกเพอร์ซิอัสอาจมีปริมาณมากกว่าปกติเนื่องจากโลกจะผ่านธารสะเก็ดดาวที่ดาวหางต้นกำเนิดทิ้งไว้ในปี ค.ศ. 1862 เขาคาดว่าฝนดาวตกเพอร์ซิอัสอาจมีอัตรามากกว่า 100 ดวงต่อชั่วโมงในเช้ามืดของวันที่ 12 สิงหาคม ตามเวลาในไทย อย่างไรก็ดีเราต้องคำนึงเสมอว่านี่เป็นเพียงการพยากรณ์จากแบบจำลองทางคณิตศาสตร์ นักดาราศาสตร์ไม่สามารถพยากรณ์การเกิดฝนดาวตกให้แม่นยำได้ล่วงหน้าได้ โดยเฉพาะในแง่ของปริมาณ


ฝนดาวตกที่น่าสนใจในปี 2547
ชื่อคืนที่มีมากที่สุดอัตราสูงสุดที่อาจเป็นไปได้ (ดวงต่อชั่วโมง)อัตราสูงสุดในประเทศไทย (ดวงต่อชั่วโมง)
ควอดแดรนต์4/5 ม.ค.120 (อาจอยู่ระหว่าง 60-200)60
พิณ22/23 เม.ย.18 (อาจมากถึง 90)10+
อีตาคนแบกหม้อน้ำ5/6 พ.ค.60 (แปรผันได้)30-40
เดลตาคนแบกหม้อน้ำ27/28 ก.ค.2015
เพอร์ซิอัส11-13 ส.ค.มากกว่า 100?มากกว่า 60?
นายพราน21/22 ต.ค..2310-15
สิงโต17/18 พ.ย.10-50?10-30?
คนคู่13/14 ธ.ค.120100


หมายเหตุ ฝนดาวตกที่มีแสงจันทร์รบกวนจะมีจำนวนดาวตกที่เห็นลดลงจากค่าในตารางนี้ ข้อมูลจากองค์การอุกกาบาตสากล (International Meteor Organization -- IMO)