ข่าวดาราศาสตร์

(28 ส.ค. 46) เมื่อวันที่ 8 กรกฎาคมที่ผ่านมา กล้องเควสต์ ซึ่งเป็นอุปกรณ์ตัวใหม่ของนาซา ได้พบดาวเคราะห์น้อยดวงใหม่ที่มีขนาดถึง 250 เมตรและโคจรใกล้กับวงโคจรโลก หลังจากการค้นพบครั้งแรกไม่นาน การสำรวจเพิ่มเติมโดยหอดูดาวอีกสามแห่งและโดยศูนย์ดาวเคราะห์น้อยก็ยืนยันการค้นพบนี้ และตั้งชื่อดาวเคราะห์น้อยนี้ว่า 2003 NL7 แม้ว่า 2003 NL7 จะจัดอยู่ในจำพวกดาวเคราะห์น้อยใกล้โลก แต่แน่ใจได้ว่า ...

---

แผนที่น้ำใต้ดินดาวอังคารฉบับปรับปรุง

(28 ส.ค. 46) ที่ประชุมดาวอังคารนานาชาติครั้งที่หกในพาซาดีนา แคลิฟอร์เนีย เมื่อวันที่ 25 กรกฎาคมที่ผ่านมา วิลเลียม เฟลด์แมน จากห้องปฏิบัติการแห่งชาติลอสลามอส หัวหน้านักสำรวจประจำสเปกโทรมิเตอร์นิวตรอนของยานมาร์สโอดิสซี ได้แสดงแผนที่ที่แสดงแหล่งน้ำบนดาวอังคารใหม่ที่ได้จากยานมาร์สโอดิสซีย์และแผนที่แสดงความสูงที่ได้จากมาตรวัดสูงของยานมาร์สโกลบัลเซอร์เวเยอร์ เมื่อเปรียบเทียบ ...

---

ดาวเคราะห์ชอบโลหะ

(28 ส.ค. 46) การค้นหาดาวเคราะห์ในระบบสุริยะอื่นในช่วงที่ผ่านมา นักดาราศาสตร์มักพุ่งเป้าไปยังดาวฤกษ์ที่คล้ายดวงอาทิตย์ โดยเชื่อว่าดาวประเภทดวงอาทิตย์เป็นดาวที่น่าจะมีดาวเคราะห์มากกว่าชนิดอื่น ๆ แต่ต่อจากนี้นักดาราศาสตร์อาจต้องเปลี่ยนเป้าหมายเสียใหม่ นักล่าดาวเคราะห์ชื่อ เดบรา ฟิสเชอร์ จากมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนียกับ เจฟฟ์ วาเลนตี จากสถาบันวิทยาศาสตร์กล้องโทรทรรศน์อวกาศได้วัดสเปกตรัมเพื่อ ...

---

พายุฝุ่นดาวบุกระบบสุริยะ

(28 ส.ค. 46) นับตั้งแต่ปี 2535 ยานยูลีสซีสได้สำรวจระบบสุริยะมาอย่างต่อเนื่องจากหลายมุมมอง ภารกิจหนึ่งในหลายภารกิจของยูลีสซีสคือ สำรวจกระแสของฝุ่นดาวที่พัดผ่านระบบสุริยะ ปัจจุบันดวงอาทิตย์พุ่งผ่านกลุ่มเมฆของฝุ่นดาวก้อนหนึ่งด้วยอัตราเร็ว 26 กิโลเมตรต่อวินาที ด้วยอัตราเร็วเท่านี้ ฝุ่นแต่ละเม็ดจะใช้เวลา 20 ปีในการเดินทางผ่านระบบสุริยะ จากการสำรวจด้วยอุปกรณ์ที่ชื่อว่าดัสต์ของยานพบว่าสนามแม่เหล็กของดวงอาทิตย์มีผลต่อกระแสของ ...

---

ดาวที่แป้นที่สุด

(19 ก.ค. 46) ดาวอะเคอร์นาร์ หรือ ดาวแอลฟาแม่น้ำ เป็นดาวสว่างที่รู้จักกันดีในซีกฟ้าใต้ มีอันดับความสว่าง 0.5 เป็นดาวสว่างเป็นอันดับ 9 บนท้องฟ้า อยู่ห่างจากโลก 145 ปีแสง เป็นดาวฤกษ์ชนิดบี มีมวลมากกว่าดวงอาทิตย์ 6 เท่า เมื่อเร็ว ๆ นี้นักดาราศาสตร์พบว่า ดาวอะเคอร์นาร์มีความพิเศษเหนือกว่าดาวดวงใด นั่นคือเป็นดาวที่แป้นที่สุดในท้องฟ้า ...

---

เพื่อนบ้านที่ถูกลืม

(18 ก.ค. 46) นักดาราศาสตร์คณะหนึ่งนำโดย บอนนาร์ด เจ. ทีการ์เดน จากศูนย์การบินอวกาศกอดดาร์ดของนาซา ได้ค้นพบดาวฤกษ์ดวงใหม่ที่อยู่ใกล้ระบบสุริยะของเรามาก ดาวดวงนี้มีชื่อว่า SO 025300.5+165258 มีอันดับความสว่าง 15.4 ซึ่งเกือบเท่ากับขีดจำกัดของกล้องโทรทรรศน์ที่ใช้ซีซีดี จึงไม่น่าแปลกใจที่จะหลุดร ...

---

กล้องโทรทรรศน์อวกาศกล้องแรกของแคนาดา

(11 ก.ค. 46) องค์การอวกาศแคนาดา ได้ปล่อยกล้องโทรทรรศน์อวกาศโมสต์ (MOST--Microvariability and Oscillations of Stars) ซึ่งเป็นกล้องโทรทรรศน์อวกาศกล้องแรกขององค์การขึ้นสู่วงโคจรเป็นผลสำเร็จเมื่อวันที่ 30 มิถุนายนที่ผ่านมา กล้องโทรทรรศน์อวกาศโมสต์ มีขนาดประมาณกระเป๋าเดินทางเท่านั้น กล้องหลักมีเส้นผ่านศูนย์กลางเพียง 15 เซนติเมตร นับเป็นกล้องโทรทรรศน์อวกาศที่เล็กที่สุดในโลก แต่คุณภาพของกล้องไม่ได้. ...

---

กำเนิดดาวยักษ์

(7 ก.ค. 46) นักดาราศาสตร์ยุโรปได้พบหลักฐานสำคัญที่สนับสนุนว่า ดาวฤกษ์มวลสูงเกิดขึ้นจากการสะสมดาวทีละน้อย ไม่ใช่เกิดจากการชนและหลอมรวมกันของดาวฤกษ์ดวงเล็ก ดาวฤกษ์มวลสูงมีอายุสั้น ทำให้การศึกษากำเนิดของดาวฤกษ์จำพวกนี้ทำได้ยากเนื่องจากหาดาวฤกษ์มวลสูงที่ยังอยู่ช่วงต้นไม่ค่อยพบ โดยเฉพาะช่วงที่ยังเป็นดาวก่อนเกิด (protostar) ซึ่งดาวยังถูกห้อมล้อมด้วยม่านก๊าซและฝุ่นในช่วงที่ใกล้จะเป็นดาวฤกษ์ที่สมบูรณ์ ...

---

ดวงอาทิตย์สองขั้วเหนือ

(13 มิ.ย. 46) โดยปรกติ ดวงอาทิตย์มีขั้วแม่เหล็กสองขั้วเช่นเดียวกับโลก คือขั้วเหนือและขั้วใต้ แต่ในช่วงเดือนมีนาคม 2543 ขั้วใต้แม่เหล็กของดวงอาทิตย์อ่อนลงและเกิดขั้วเหนือขึ้นแทนที่ กลายเป็นดาวฤกษ์ที่มีขั้วเหนือสองขั้ว แม้เรื่องนี้จะฟังดูเป็นเรื่องเหลือเชื่อแต่ก็เกิดขึ้นจริง ปรากฏการณ์นี้เป็นผลข้างเคียงจากวัฏจักรสุริยะ ซึ่งมีคาบ 11 ปีเนื่องจากเกิดการเปลี่ยนแปลงของไดนาโมใน ...

---

ย้อนมองเอกภพทารกจากซากซูเปอร์โนวา

(13 มิ.ย. 46) ในที่ประชุมสมาคมดาราศาสตร์อเมริกันที่แนชวิลล์ คณะนักดาราศาสตร์ที่นำโดยซูซาน จี. เนฟฟ์ จากนาซาและศูนย์การบินอวกาศกอดดาร์ด เจมส์ เอส. อัลเวสทัด จากหอดูดาววิทยุแห่งชาติสหรัฐอเมริกา และ สเตซี เติ้ง จากมหาวิทยาลัยแมรีแลนด์ ได้แสดงผลการสำรวจซากซูเปอร์โนวา 5 ซากในกระจุกดาวกระจุกหนึ่งในในดาราจักรอาร์ป 299 (Arp 299) ...

---

ฮับเบิลพบดาวพิสดาร

(8 มิ.ย. 46) เมื่อต้นเดือนมกราคม 2545 นิโคลัส บราวน์ นักดาราศาสตร์สมัครเล่นชาวออสเตรเลียถ่ายภาพกลุ่มดาวยูนิคอร์น เขาได้สังเกตว่ามีดาวอันดับความสว่าง 10 ดวงหนึ่งปรากฏอยู่ในที่ ๆ ไม่เคยมีมาก่อน หลังจากที่โลกทราบข่าวการค้นพบนี้ นักดาราศาสตร์ทั้งมืออาชีพและสมัครเล่นทั่วโลกต่างพุ่งความสนใจมายังดาวดวงนี้ และได้พบว่ามีความสว่างมากขึ้น ...

---

พื้นผิวของไททัน

(8 มิ.ย. 46) เดือนมกราคม พ.ศ. 2548 เป็นเวลาตามกำหนดที่ยานยานแคสซินีจะเดินทางไปถึงดาวเสาร์ และปล่อยยานสำรวจไฮเกนส์ลงไปบนดวงจันทร์ไททัน ซึ่งนักดาราศาสตร์เชื่อมาเป็นเวลานานว่าเป็นโลกแห่งไฮโดรคาร์บอน แต่จากข้อมูลการสำรวจไททันโดยกล้องบนพื้นโลก ชี้ว่าสิ่งที่ยานไฮเกนส์พบอาจเป็นโลกแห่งน้ำแข็งแทน. ...

---

เนปจูนก็มีฤดูกาล

(26 พ.ค. 46) ดาวเนปจูน เป็นดาวเคราะห์ที่อยู่ห่างไกลเป็นอันดับที่ 8 ของระบบสุริยะ และมีลักษณะและความเปลี่ยนแปลงน้อยมากจนดูเหมือนเป็นดาวเคราะห์ที่ไม่มีการเปลี่ยนแปลง แต่นักดาราศาสตร์เพิ่งพบว่า ดาวเคราะห์ดวงนี้อาจมีฤดูกาลด้วย ...

---

มาร์สเอกซ์เพรสพร้อมขึ้นสู่อวกาศ

(23 พ.ค. 46) ยานมาร์สเอกซ์เพรส ได้กำหนดวันที่ขึ้นสู่อวกาศใหม่แล้วเป็นวันที่ 2 มิถุนายน ที่ไบโคนอร์ ประเทศคาซัคสถาน ยานมาร์สเอกซ์เพรสเป็นยานสำรวจดาวอังคารลำแรกและถือเป็นยานนำร่องของโครงการสำรวจดาวอังคาร ขององค์การอวกาศยุโรป เพราะหลังจากนี้ระหว่างปี 2546 ถึง 2547 จะมียานอวกาศจากอีเอสโอไปสำรวจดาวอังคารอีกไม่น้อยกว่าสี่ลำ ...

---

สสารมืดในดาราจักรรี

(15 พ.ค. 46) เป็นที่ยอมรับกันมาอย่างกว้างขวางว่า ราว 90 เปอร์เซ็นต์ของมวลในเอกภพเป็นมวลของสสารที่มองไม่เห็นหรือที่เรียกกันว่า สสารมืด แนวคิดนี้เกิดขึ้นในต้นทศวรรษ 1970 โดย วีรา รูบิน เพื่ออธิบายการเคลื่อนที่แปลกประหลาดที่ขอบด้านนอกของดาราจักรชนิดก้นหอย ซึ่งมีความเร็วไม่สอดคล้องกับการกระจายมวลตามรูปของดาราจักรที่ปรากฏ หากมวลของดาราจักรมีการกระจายเช่นเดียวกับรูปของดาราจักรนั่นคือมีมวลแน่นที่สุดตรงดุมของดาราจักร ...

---

แสงวาบรังสีแกมมาที่สว่างที่สุด

(14 พ.ค. 46) เมื่อเวลา 6.37 นาฬิกา (EST) ของวันที่ 29 มีนาคม ได้เกิดการระเบิดครั้งใหญ่ที่ตำแหน่งห่างออกไปสองพันล้านปีแสง มีความสว่างในย่านรังสีแกมมายิ่งกว่าวัตถุอื่นในเอกภพทั้งหมดรวมกัน การระเบิดกินเวลา 30 วินาที หลังจาก ...

---

แผนที่เอกภพจากทูแมส

(26 เม.ย. 46) โครงการทูไมครอนออลสกายเซอร์เวย์ หรือ ทูแมส (2MASS--Two Micron All Sky Survey) ได้เสร็จสิ้นภารกิจในการถ่ายภาพทั่วฟ้าแล้ว ทิ้งผลงานคือแผนที่ท้องฟ้ากว่า 5 ล้านภาพ แสดงวัตถุท้องฟ้า ...

---

ใช้แบบจำลองดวงอาทิตย์สำรวจแอลฟาคนครึ่งม้า

(24 เม.ย. 46) ในจำนวนดาวฤกษ์นับแสนนับล้านดวงในดาราจักรของเรา มีดาวเพียงดวงเดียวที่เรารู้จักดีที่สุดก็คือดวงอาทิตย์ นักดาราศาสตร์ได้พยายามประยุกต์แบบจำลองของดวงอาทิตย์เพื่อใช้กับดาวฤกษ์ดวงอื่น การทดลองกับกล้องวีแอลทีทำให้นักดาราศาสตร์สามารถวัดขนาดของดาวฤกษ์ใกล้เคียงทางตรงได้เป็นครั้งแรก เป็นการยืนยันความถูกต้องของแบบ ...

---

ดวงจันทร์ใหม่ของดาวเสาร์

(23 เม.ย. 46) นักดาราศาสตร์จากมหาวิทยาลัยฮาวายและมหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ ได้ค้นพบดวงจันทร์ดวงใหม่ของดาวเสาร์เพิ่มขึ้นอีก 1 ดวง ดวงจันทร์ดวงนี้พบเป็นครั้งแรกเมื่อวันที่ 5 กุมภาพันธ์ด้วยกล้องซุบะรุ ขนาด 8.3 เมตร ที่ยอดเขามานาเคอา หลังจากนั้นจึงติดตาม ...

---

หลักฐานของหลุมดำปานกลาง

(12 เม.ย. 46) ปัจจุบันนักดาราศาสตร์รู้จักและค้นพบหลุมดำมาแล้วหลายดวง หลุมดำเท่าที่ค้นพบมาพอจะแบ่งออกเป็นสองชนิดใหญ่ ๆ ตามมวลคือ หลุมดำยักษ์ ซึ่งมีมวลหลายล้านหรือถึงหลายพันล้านเท่าของดวงอาทิตย์ อยู่ตามใจกลางของดาราจักรต่าง ๆ อีกชนิดหนึ่งคือหลุมดำมวลดาวฤกษ์ ซึ่งมีมวลเพียงไม่กี่ ...

---

พบหลักฐานของดาวเคราะห์ในวงแหวนดาวฤกษ์

(12 เม.ย. 46) เมื่อ 17 ปีก่อน นักดาราศาสตร์ได้สำรวจดาว HD 141569A ด้วยดาวเทียมไอราส พบว่าดาวดวงนี้มีการแผ่รังสีอินฟราเรดมากผิดปรกติ คาดกันว่ารังสีอินฟราเรดส่วนเกินนี้เกิดจากฝุ่นก๊าซในจานพอกพูนมวล (accreation disc) ซึ่งเป็นแหล่งวัตถุดิบในการสร้างดาวเคราะห์ล้อมรอบดาวอยู่ ดังนั้นดาวดวงนี้จึงเป็นที่คาดหมายว่าน่าจะมีดาวเคราะห์เป็นบริวารอยู่ ...

---

จุดดำใหญ่ของดาวพฤหัสบดี

(1 เม.ย. 46) นักดาราศาสตร์เคยคิดว่า สิ่งที่ใหญ่ที่สุดบนดาวพฤหัสบดีคือจุดแดงใหญ่ แต่ยานแคสซินีได้ค้นพบคู่แข่งที่พอฟัดพอเหวี่ยงของจุดแดงใหญ่แล้ว นั่นคือ “จุดดำใหญ่” ความจริงแล้วแคสซินีไม่ใช่ผู้ค้นพบจุดดำใหญ่เป็นรายแรก ก่อนหน้านี้ในปี 2540 กล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิลเคยถ่ายภาพของจุดดำใหญ่นี้มาก่อนในภาพอัลตราไวโอเลต ซึ่งนั่นเป็นเพียงภาพเดียวที่ถ่ายได้ และหลังจากนั้นก็ไม่เคยได้ภาพ ...

---

อำลา กาลิเลโอ

(15 มี.ค. 46) หลังจากการปฏิบัติภารกิจอันยาวนานถึง 13 ปีและโคจรรอบดาวพฤหัสบดีมาถึง 34 รอบ ยานกาลิเลโอได้จบภารกิจลงแล้วอย่างสมเกียรติ เมื่อวันที่ 28 กุมภาพันธ์ที่ผ่านมา ผู้ควบคุมยานกาลิเลโอขององค์การนาซาได้ปิดเครื่องบันทึกแถบข้อมูลหน่วยความจำและปิดการสื่อสารระหว่างยานกับโลกลง เป็นการยุติภารกิจอันยาวนาน ...

---

ดวงจันทร์ใหม่ของดาวพฤหัสบดี

(14 มี.ค. 46) นักดาราศาสตร์จากมหาวิทยาลัยฮาวายและมหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ค้นพบดวงจันทร์ของดาวพฤหัสบดีเพิ่มขึ้นอีก 11 ดวง สร้างสถิติใหม่ให้กับดาวพฤหัสบดีในฐานะที่เป็นดาวเคราะห์ที่มีดวงจันทร์มากที่สุดถึง 52 ดวง นักดาราศาสตร์ที่ค้นพบนี้นำโดยสกอตต์ เชปพาร์ด จากมหาวิทยาลัยฮาวาย เดวิด จีวิตต์ จากมหาวิทยาลัย. ...

---

หลุมอุกกาบาตที่อายุน้อยที่สุดบนดวงจันทร์ (จริงหรือ?)

(13 มี.ค. 46) เมื่อไม่นานมานี้ บอนนี เจ. บูแรตตี จากเจพีแอลและ เลน จอห์นสัน ได้รายงานว่า ภาพจุดสว่างบนดวงจันทร์ที่ปรากฏบนภาพที่ถ่ายโดย ลีออน สจวร์ต เมื่อปี 2496 นั้น อาจเป็นภาพอุกกาบาตพุ่งชนดวงจันทร์ โดยได้อ้างหลักฐานจากภาพถ่ายดวงจันทร์ที่ถ่ายโดยยานเคลเมนไทน์ ซึ่ง ...

---

ดาวเคราะห์น้อยวงโคจรเล็กกว่าโลก

(8 มี.ค. 46) คณะสำรวจดาวเคราะห์น้อยใกล้โลกลินคอล์น หรือลีเนียร์ (LINEAR--Lincoln Near Earth Asteroid Research) ได้พบดาวเคราะห์น้อยดวงแรกที่มีวงโคจรเล็กกว่าวงโคจรโลก ดาวเคราะห์น้อยดวงนี้มีชื่อว่า 2003 CP20 ค้นพบเมื่อวันที่ 11 กุมภาพันธ์ 2546 ...

---

แผนที่น้ำบนดาวอังคาร

(8 มี.ค. 46) นักดาราศาสตร์ทราบมาเป็นเวลานานแล้วว่า ในอดีตดาวอังคารเคยเป็นดาวเคราะห์ที่ชุ่มฉ่ำไปด้วยน้ำ จากหลักฐานที่ปรากฏมากมายในรูปของหุบผาชัน คลอง ร่องธาร และอื่น ๆ แต่ปัญหาใหญ่ที่ยังหาคำตอบไม่ได้คือ ปัจจุบันน้ำเหล่านั้นหายไปไหน? มาร์สโอดิสซีย์มีคำตอบ ...

---

มาร์สโอดิสซีย์ไขปริศนาร่องธารบนดาวอังคาร

(8 มี.ค. 46) เมื่อวันที่ 16 กุมภาพันธ์ ดร.ฟิลลิป อาร์. คริสเทนเซน จากมหาวิทยาลัยแอริโซนาสเตต หนึ่งในทีมงานของภารกิจมาร์สโอดีสซีย์ของนาซา และเป็นผู้รับผิดชอบอุปกรณ์เทมีส (THEMIS) บนยาน รายงานว่าพบหลักฐานสำคัญที่สามารถไขปริศนาร่องธารบนดาวอังคารได้แล้ว ...

---

ปิดฉากไพโอเนียร์ 10

(8 มี.ค. 46) เมื่อวันที่ 7 กุมภาพันธ์ 2546 วิศวกรของนาซาประสบความล้มเหลวในการพยายามติดต่อกับยานไพโอเนียร์ 10 หลังจากที่สัญญาณจากยานได้ขาดหายไปตั้งแต่วันที่ 22 มกราคม 2546 หลังจากนั้นทางนาซาได้ตัดสินใจยกเลิกการพยายามติดต่อกับยานอีกต่อไป คาดว่าขณะนี้เชื้อเพลิงพลูโตเนียม ...

---

แผนที่บิกแบง

(23 ก.พ. 46) เมื่อวันที่ 11 กุมภาพันธ์ที่ผ่านมา ในที่ประชุมสื่อมวลชนของนาซาที่วอชิงตันดีซี นักดาราศาสตร์ได้เปิดเผยผลสำรวจของดาวเทียมที่เป็นศูนย์รวมความหวังของนักดาราศาสตร์ชื่อ ดับเบิลยูแมป (WMAP--Wilkinson Microwave Anisotropy Probe) น่าแปลกที่ผลงานอันยิ่งใหญ่ของดับเบิลยูแมปคือ ความไม่มีอะไรใหม่ ไม่มีการค้นพบสิ่งที่จะมาปฏิวัติความคิดหรือทฤษฎีทางจักรวาลวิทยาปัจจุบัน แต่ดับเบิลยูแมปได้ยืนยันและสนับสนุนความคิด ...

---

ลำคลื่นวิทยุในดาราจักรกังหัน

(22 ก.พ. 46) ลำคลื่นวิทยุ เป็นลำของพลังงานมหาศาลที่พุ่งออกมาจากใจกลางดาราจักร มีความยาวคลื่นในย่านคลื่นวิทยุ ก่อนหน้านี้ ลำคลื่นวิทยุพบได้ในดาราจักรชนิดทรงรีเท่านั้น แต่เมื่อไม่นานมานี้ นักดาราศาสตร์พบลำคลื่นวิทยุนี้ในดาราจักรชนิดกังหันด้วย ...

---

ตัวเก็งซูเปอร์โนวาดวงต่อไป

(18 ก.พ. 46) คณะสำรวจนานาชาติคณะหนึ่งที่นำโดยอเล็กซ์ โลเบล จากศูนย์ฟิสิกส์ดาราศาสตร์ฮาร์วาร์ด-สมิทโซเนียนได้ติดตามเฝ้าดูดาวโรแคสซิโอเปียมาตั้งแต่ปี 2536 พบว่าดาวโรแคสซิโอเปียมีอุณหภูมิลดลงอย่างมากและพ่นสสารออกจากบรรยากาศออกมาอย่างมาก โดยในปี 2543 สีของดาวได้เปลี่ยนจากขาวอมเหลืองไปเป็นส้มแก่ พร้อม ๆ กับความสว่างได้ลดลงจากเดิมกว่า 1 อันดับ การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวเป็นสัญญาณบอกว่า ...

---