สมาคมดาราศาสตร์ไทย

ดาวเบเทลจุสจะระเบิด จริงหรือ?

ดาวเบเทลจุสจะระเบิด จริงหรือ?

27 ม.ค. 2554
รายงานโดย: วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com)
เมื่อไม่กี่วันที่ผ่านมา ได้มีข่าวเขย่าขวัญเกี่ยวกับดวงดาวปรากฏขึ้นในสื่อต่างประเทศอย่างซีเอ็นเอ็น และไทม์ ข่าวนี้กล่าวว่า ดาวเบเทลจุส ใกล้จะระเบิดเป็นซูเปอร์โนวาแล้ว ข่าวนี้แพร่สะพัดไปอย่างกว้างขวาง และบางกระแสถึงกับระบุว่าดาวดวงนี้จะระเบิดในเดือนธันวาคม ค.ศ. 2012 

ดาวเบเทลจุสจะระเบิดจริงหรือ?

คำถามนี้ตอบได้ทันทีว่าจริง ดาวฤกษ์ที่มีมวลมากจะวิวัฒน์ไปสู่การระเบิดเป็นซูเปอร์โนวาอยู่แล้ว ดาวเบเทลจุสเป็นดาวฤกษ์ที่มีมวลมากกว่าดวงอาทิตย์ถึง 20 เท่าย่อมอยู่ในข่ายนี้ด้วย ดังนั้นนี่ไม่ใช่ประเด็นใหม่แต่อย่างใด แต่คำถามที่ยังตอบไม่ได้ก็คือ จะระเบิดเมื่อใด 

นักดาราศาสตร์ได้ทราบมาเป็นเวลานานแล้วว่า ดาวเบเทลจุสอยู่ในวัยชราที่ใกล้ระเบิดเต็มทน แต่คำว่าใกล้ในที่นี้ก็ยังต้องตีความ ดาวฤกษ์เป็นวัตถุที่มีอายุขัยนานนับพันล้านปี คำว่า "ใกล้ตาย" ของดาวคงไม่ใช่คำที่ระบุเวลาได้ง่ายนัก ดังนั้น ดาวเบเทลจุสอาจระเบิดพรุ่งนี้ หรืออาจต้องรออีกหลายพันปีก็ได้
 
ข่าวที่เสนอมามิได้บอกเพียงแค่ดาวดวงนี้จะระเบิดในปีสองปีเท่านั้น แต่ยังบอกอีกว่า เมื่อระเบิดแล้วจะสว่างจนเหมือนดวงอาทิตย์ดวงที่สอง แผ่พลังงานความร้อนมหาศาลจนเผาบรรยากาศโลกและส่งผลกระทบร้ายแรงต่อสิ่งมีชีวิต 

ข้อนี้ผิดชัดเจน แม้นักดาราศาสตร์จะบอกไม่ได้แน่ชัดว่าดาวดวงนี้จะระเบิดเมื่อไหร่ แต่ก็มีแบบจำลองซูเปอร์โนวาอยู่ในมือที่ใช้ประเมินได้ว่า ดาวดวงนี้เมื่อระเบิดแล้วจะปล่อยพลังงานออกมามากน้อยเพียงใด เพราะมีซูเปอร์โนวาให้ศึกษามาก นักดาราศาสตร์คาดว่าดาวแบบนี้เมื่อระเบิดจะปล่อยพลังงานออกมาประมาณ พันล้านเท่าของดวงอาทิตย์ ตัวเลขนี้แม้จะน่าตกตะลึง แต่ดาวดวงนี้อยู่ห่างจากโลกประมาณ 600 ปีแสง ที่ระยะห่างเท่านี้ พลังงานของซูเปอร์โนวาที่แผ่มาถึงโลกจะลดลงไปจนเหลือเพียง 0.00006 เปอร์เซ็นต์ของดวงอาทิตย์เท่านั้นเอง ถึงไม่ใช่ศูนย์แต่ก็ถือได้ว่าเป็นศูนย์ เรียกว่าไม่มีผลกระทบอะไรต่อโลกเราเลยแม้แต่นิดเดียว 

สิ่งที่จะส่งผลแน่ ๆ เมื่อถึงวันนั้นคือ บนท้องฟ้าที่ตำแหน่งใกล้กับดาวไถ จะมีดาวสว่างไสวสุกสกาวขึ้นมาดวงหนึ่ง สร้างบรรยากาศยามค่ำคืนให้ผู้ชื่นชอบดวงดาวได้ชื่นชมกัน
ดาวเบเทลจุสอาจมีจุดจบเป็นซูเปอร์โนวาแบบนี้ แต่จะเมื่อไหร่?

ดาวเบเทลจุสอาจมีจุดจบเป็นซูเปอร์โนวาแบบนี้ แต่จะเมื่อไหร่?

ที่มา: