8-14 กันยายน 2562

●อาทิตย์, 8 กันยายน เวลาหัวค่ำ ดวงจันทร์อยู่ใกล้ดาวเสาร์ที่ระยะ 1°
●อังคาร, 10 กันยายน ดาวเนปจูนอยู่ตรงข้ามกับดวงอาทิตย์ (โชติมาตร 7.8)
●ศุกร์, 13 กันยายน ดวงจันทร์ไกลโลกที่สุด (21 น. ระยะห่าง 406,377 กม.)
●เสาร์, 14 กันยายน จันทร์เพ็ญ (11:33 น.)

22-28 กันยายน 2562

●อาทิตย์, 22 กันยายน จันทร์กึ่งข้างแรม (09:41 น.)
●จันทร์, 23 กันยายน ดวงอาทิตย์ผ่านตำแหน่งศารทวิษุวัต (14:50 น.)
●เสาร์, 28 กันยายน ดวงจันทร์ใกล้โลกที่สุด (9 น. ระยะห่าง 357,802 กม.)

ดาวเคราะห์และดวงจันทร์ (กันยายน 2562)

เดือนกันยายน 2562 เวลาหัวค่ำมีดาวพฤหัสบดีและดาวเสาร์อยู่บนท้องฟ้า ดาวพฤหัสบดี (โชติมาตร –2.2 ถึง –2.0) ปรากฏอยู่ในกลุ่มดาวคนแบกงู ตรงกลางระหว่างกลุ่มดาวแมงป่องกับคนยิงธนู ดาวเสาร์ (โชติมาตร +0.3 ถึง +0.5) อยู่ทางทิศตะวันออกของดาวพฤหัสบดีในพื้นที่ของกลุ่มดาวคนยิงธนู ดาวเคราะห์ทั้งสองมีความสว่างลดลงอย่างต่อเนื่อง เป็นเพราะอยู่ห่างไกลจากโลกมากขึ้น แต่ยังคงสามารถเห็นได้ง่ายด้วยตาเปล่า

ต้นเดือนดาวพฤหัสบดีอยู่สูงสุดบนท้องฟ้าทิศใต้ในเวลาหัวค่ำ จากนั้นตกลับขอบฟ้าเวลาเที่ยงคืน ปลายเดือนตกเร็วขึ้นอีก 1 ชั่วโมงครึ่ง ดาวเสาร์อยู่ทางทิศตะวันออกของดาวพฤหัสบดีเป็นมุมประมาณ 30° แต่ละชั่วโมงท้องฟ้าหมุนไปเป็นมุม 15° ดาวเสาร์จึงตกช้ากว่าดาวพฤหัสบดีประมาณ 2 ชั่วโมง

ตลอดเดือนกันยายน ดาวเคราะห์สว่างอีกสามดวง ได้แก่ ดาวพุธ ดาวศุกร์ และดาวอังคาร ต่างก็อยู่ใกล้ดวงอาทิตย์ ไม่สามารถสังเกตได้ในเวลากลางคืน วันท้าย ๆ ของเดือน ดาวพุธและดาวศุกร์อาจเริ่มปรากฏใกล้ขอบฟ้าทิศตะวันตกในช่วงพลบค่ำ และดาวอังคารก็เริ่มปรากฏใกล้ขอบฟ้าทิศตะวันออกในช่วงฟ้าสาง แต่ทั้งสามดวงก็ยังสังเกตได้ยาก

ช่วงแรกของเดือนเป็นข้างขึ้น จันทร์เสี้ยวอยู่บนท้องฟ้าเวลาหัวค่ำ ดวงจันทร์สว่างครึ่งดวงในวันที่ 6 กันยายน ขณะอยู่ใกล้ดาวพฤหัสบดี วันที่ 8 กันยายน ดวงจันทร์เคลื่อนไปผ่านใกล้ดาวเสาร์ จากนั้นสว่างเต็มดวงในวันที่ 14 กันยายน เมื่อเข้าสู่ข้างแรม พื้นที่ด้านสว่างบนดวงจันทร์ลดลงทุกวันจนเหลือครึ่งดวงในวันที่ 22 กันยายน หลังจากนั้นกลายเป็นเสี้ยว มองเห็นอยู่บนท้องฟ้าทิศตะวันออกในเวลาเช้ามืด วันที่ 25 กันยายน หากใช้กล้องสองตาหรือกล้องโทรทรรศน์อาจเห็นดวงจันทร์อยู่ใกล้กระจุกรังผึ้งในกลุ่มดาวปู เราจะมีโอกาสเห็นดวงจันทร์ได้ต่อเนื่องไปจนกระทั่ง 1-2 วันก่อนจันทร์ดับในวันที่ 29 กันยายน

ศัพท์ดาราศาสตร์

● การร่วมทิศ (conjunction) - การที่วัตถุท้องฟ้า 2 วัตถุ ปรากฏอยู่ในแนวเดียวกันหรือทิศทางเดียวกัน มักเป็นช่วงที่อยู่ใกล้กัน
● ดาวคู่ (double star) - ดาวสองดวงปรากฏอยู่ใกล้กัน อาจโคจรรอบกันและกัน หรือไม่เกี่ยวข้องกันแต่เรียงอยู่ในแนวเดียวกันเมื่อมองจากโลก
● ดาวแปรแสง (variable star) - ดาวที่มีความส่องสว่างเปลี่ยนแปลงไปตามเวลา
● ตำแหน่งตรงข้าม (opposition) - การอยู่ตรงข้ามกันบนท้องฟ้าของสองวัตถุ ปรกติใช้เมื่อวัตถุหนึ่งคือดวงอาทิตย์
● โชติมาตร (magnitude) - มาตราบอกความส่องสว่างของวัตถุท้องฟ้า ตัวเลขยิ่งมีค่าน้อยยิ่งสว่าง ดาวจางที่สุดที่ตาเปล่าของคนสายตาปรกติจะมองเห็นได้ในเวลากลางคืนภายใต้ท้องฟ้ามืดสนิทมีโชติมาตรประมาณ 6.5 ตัวอย่างโชติมาตรของดาว เช่น ดาวเหนือมีโชติมาตร 2 ดาวศุกร์มีโชติมาตรประมาณ -4 ดวงจันทร์เพ็ญมีโชติมาตรประมาณ -12.7
● มุมห่าง (elongation) - ระยะเชิงมุมระหว่างดวงอาทิตย์กับวัตถุท้องฟ้า
● ระยะเชิงมุม (angular distance) และขนาดเชิงมุม - การบอกระยะห่างและขนาดปรากฏของวัตถุท้องฟ้าใช้หน่วยของมุม พบบ่อยคือองศา ซึ่งแบ่งย่อยได้เป็นลิปดาและพิลิปดา (สัญลักษณ์ °,′ และ ′′ ตามลำดับ) โดย 1° = 60′ และ 1′ = 60′′
● เวลาสากล (Universal Time) - ระบบเวลาที่ใช้เป็นมาตรฐานสากลทางดาราศาสตร์ เวลาประเทศไทยเร็วกว่าเวลาสากล 7 ชั่วโมง
● สุริยวิถี (ecliptic) - แนวเส้นทางการเคลื่อนที่ของดวงอาทิตย์บนท้องฟ้า ซึ่งผ่านกลุ่มดาวจักรราศี โดยดาวเคราะห์และดวงจันทร์เคลื่อนอยู่ใกล้แนวนี้
● หน่วยดาราศาสตร์ (astronomical unit) - หน่วยบอกระยะทาง เท่ากับระยะห่างเฉลี่ยระหว่างโลกกับดวงอาทิตย์ ซึ่งมีค่าประมาณ 149.6 ล้านกิโลเมตร

ดูเพิ่ม

● ดาวเคราะห์ในปี 2562
● ฝนดาวตกในปี 2562
● สุริยุปราคาและจันทรุปราคาในปี 2561
● เวลาดวงอาทิตย์และดวงจันทร์ขึ้น-ตก
● เวลาเกิดแสงสนธยาและเวลาดวงอาทิตย์ขึ้น-ตก
● คาดหมายการเห็นจันทร์เสี้ยว
● สารพันคำถามเกี่ยวกับระบบสุริยะ
● สารพันคำถามเกี่ยวกับดวงจันทร์