ท้องฟ้ารายสัปดาห์
18 เมษายน 2561
โดย: วรเชษฐ์ บุญปลอด
15-21 เมษายน 2561
●จันทร์, 16 เมษายน จันทร์ดับ (08:57 น.)
●อังคาร, 17 เมษายน เวลาหัวค่ำ ดวงจันทร์อยู่ใกล้ดาวศุกร์ที่ระยะ 8°
●พุธ, 18 เมษายน ดาวยูเรนัสอยู่ร่วมทิศกับดวงอาทิตย์
●พฤหัสบดี, 19 เมษายน เวลาหัวค่ำ ดวงจันทร์อยู่ใกล้ดาวอัลเดบารันในกลุ่มดาววัวที่ระยะ 4°
●ศุกร์, 20 เมษายน ดวงจันทร์ใกล้โลกที่สุด (22 น. ระยะห่าง 368,714 กม.)
22-28 เมษายน 2561
●อาทิตย์, 22 เมษายน คืนนี้ฝนดาวตกพิณมีอัตราสูงสุด (แสงจันทร์รบกวนก่อนเที่ยงคืน)
●จันทร์, 23 เมษายน จันทร์กึ่งข้างขึ้น (04:45 น.)
●อังคาร, 24 เมษายน เวลาหัวค่ำ ดวงจันทร์อยู่ใกล้ดาวหัวใจสิงห์ในกลุ่มดาวสิงโตที่ระยะ 5°
●อังคาร-พุธ, 24-25 เมษายน เวลาหัวค่ำ ดาวศุกร์อยู่ใกล้กระจุกดาวลูกไก่ในกลุ่มดาววัวที่ระยะ 3.5°
29 เมษายน - 5 พฤษภาคม 2561
●จันทร์, 30 เมษายน จันทร์เพ็ญ (07:58 น.) / ดาวพุธห่างดวงอาทิตย์ไปทางทิศตะวันตกมากที่สุด 27 องศา (เห็นได้เวลาเช้ามืด)
●อังคาร, 1 พฤษภาคม เวลาเช้ามืด ดวงจันทร์อยู่ใกล้ดาวพฤหัสบดี 3°
●พุธ, 2 พฤษภาคม เวลาหัวค่ำ ดาวศุกร์อยู่ใกล้ดาวอัลเดบารันในกลุ่มดาววัวที่ระยะ 6.4°
●เสาร์, 5 พฤษภาคม เวลาเช้ามืด ดวงจันทร์อยู่ใกล้ดาวเสาร์ 1°
ดาวเคราะห์และดวงจันทร์ (เมษายน 2561)
เดือนเมษายน 2561 ดาวศุกร์เป็นดาวเคราะห์สว่างดวงเดียวที่เห็นได้บนท้องฟ้าเวลาหัวค่ำ ดาวเคราะห์สว่างอีก 4 ดวง ได้แก่ ดาวพุธ ดาวอังคาร ดาวพฤหัสบดี และดาวเสาร์ อยู่บนท้องฟ้าเวลาเช้ามืด ดาวศุกร์ (โชติมาตร –3.9) เป็นดาวประจำเมืองอยู่บนท้องฟ้าทิศตะวันตก ช่วงแรกอยู่ในกลุ่มดาวแกะ จากนั้นเข้าสู่กลุ่มดาววัวในวันที่ 19 เมษายน ซึ่งเป็นไปตามการแบ่งเขตกลุ่มดาวแบบสากล ปลายเดือนเมษายน ดาวศุกร์จะผ่านใกล้กระจุกดาวลูกไก่ ใกล้กันที่สุดในคืนวันที่ 24 และ 25 เมษายน ที่ระยะ 3.5° โดยกระจุกดาวอยู่ทางขวามือของดาวศุกร์
ดาวพฤหัสบดี (โชติมาตร –2.4 ถึง –2.5) อยู่ในกลุ่มดาวคันชั่ง ต้นเดือนเมษายนเริ่มเห็นดาวพฤหัสบดีขึ้นเหนือขอบฟ้าทิศตะวันออกตั้งแต่ประมาณ 3 ทุ่มครึ่ง หรือหลังจากนั้นไม่นาน ดาวอังคาร (โชติมาตร +0.3 ถึง –0.4) และดาวเสาร์ (โชติมาตร +0.5 ถึง +0.3) อยู่ในกลุ่มดาวคนยิงธนู เริ่มสังเกตได้ดีตั้งแต่ราวตี 1 เป็นต้นไป และอยู่สูงบนฟ้าทิศใต้เมื่อใกล้เช้า ดาวอังคารและดาวเสาร์จะใกล้กันที่สุดในเช้ามืดวันที่ 3 เมษายน โดยดาวอังคารซึ่งสว่างกว่าอยู่ทางทิศใต้ของดาวเสาร์ที่ระยะห่าง 1.3° หลังจากนั้นดาวอังคารจะเคลื่อนไปทางทิศตะวันออกมากขึ้น เข้าสู่กลุ่มดาวแพะทะเลในกลางเดือนพฤษภาคม
ต้นเดือนดาวพุธอยู่ใกล้ดวงอาทิตย์ หลังจากนั้นทำมุมห่างจากดวงอาทิตย์มากขึ้นจนเริ่มสังเกตได้ในเวลาเช้ามืดตั้งแต่ราวกลางเดือนเมษายนเป็นต้นไป โดยอยู่ต่ำใกล้ขอบฟ้า ช่วงแรกอยู่ในกลุ่มดาวปลา วันที่ 22 เมษายน – 1 พฤษภาคม เคลื่อนเข้าไปอยู่ในพื้นที่ของกลุ่มดาวซีตัสซึ่งอยู่ติดกัน ดาวพุธทำมุมห่างดวงอาทิตย์ที่สุดในวันที่ 30 เมษายน กลางเดือนนี้ถึงกลางเดือนพฤษภาคมจึงเป็นช่วงที่สังเกตดาวพุธได้ดี วันที่ 15-30 เมษายน ดาวพุธมีความสว่างเพิ่มขึ้นจากโชติมาตร +1.7 ไปที่ +0.3
ครึ่งแรกของเดือนเมษายนเป็นข้างแรม ดวงจันทร์อยู่บนท้องฟ้าเวลาเช้ามืดของทุกวัน วันที่ 4 เมษายน ดวงจันทร์ผ่านใกล้ดาวพฤหัสบดีที่ระยะ 4° วันที่ 8 เมษายน จะเห็นดวงจันทร์สว่างครึ่งดวงอยู่ใกล้ดาวอังคารและดาวเสาร์ ห่าง 3° และ 5° ตามลำดับ เช้ามืดวันที่ 14 เมษายน จันทร์เสี้ยวบาง ๆ อยู่ใกล้ขอบฟ้า หากท้องฟ้าเปิด กล้องสองตาอาจช่วยให้เห็นดาวพุธอยู่ห่างไปทางซ้ายมือของดวงจันทร์ที่ระยะ 8°
หลังจันทร์ดับในวันที่ 16 เมษายน จะเข้าสู่ข้างขึ้น ดวงจันทร์ย้ายไปปรากฏในเวลาหัวค่ำทางทิศตะวันตก วันที่ 17 เมษายน จันทร์เสี้ยวอยู่ห่างดาวศุกร์ที่ระยะ 8° โดยดวงจันทร์อยู่ทางซ้ายมือและต่ำกว่าดาวศุกร์ วันที่ 18 เมษายน หากลากเส้นสมมุติเชื่อมกันระหว่างจันทร์เสี้ยว ดาวศุกร์ และกระจุกดาวลูกไก่ จะได้รูปสามเหลี่ยมด้านเท่า ดวงจันทร์มีพื้นที่สว่างเพิ่มขึ้นจนถึงครึ่งดวงในวันที่ 23 เมษายน และเต็มดวงในวันที่ 30 เมษายน 2561
ภาพจำลองดาวเคราะห์ แสดงให้เห็นส่วนสว่างของดาวเคราะห์ และขนาดปรากฏเปรียบเทียบ (ดัดแปลงจาก Solar System Simulator/NASA)
ศัพท์ดาราศาสตร์
● การร่วมทิศ (conjunction) - การที่วัตถุท้องฟ้า 2 วัตถุ ปรากฏอยู่ในแนวเดียวกันหรือทิศทางเดียวกัน มักเป็นช่วงที่อยู่ใกล้กัน
● ดาวคู่ (double star) - ดาวสองดวงปรากฏอยู่ใกล้กัน อาจโคจรรอบกันและกัน หรือไม่เกี่ยวข้องกันแต่เรียงอยู่ในแนวเดียวกันเมื่อมองจากโลก
● ดาวแปรแสง (variable star) - ดาวที่มีความส่องสว่างเปลี่ยนแปลงไปตามเวลา
● ตำแหน่งตรงข้าม (opposition) - การอยู่ตรงข้ามกันบนท้องฟ้าของสองวัตถุ ปรกติใช้เมื่อวัตถุหนึ่งคือดวงอาทิตย์
● โชติมาตร (magnitude) - มาตราบอกความส่องสว่างของวัตถุท้องฟ้า ตัวเลขยิ่งมีค่าน้อยยิ่งสว่าง ดาวจางที่สุดที่ตาเปล่าของคนสายตาปรกติจะมองเห็นได้ในเวลากลางคืนภายใต้ท้องฟ้ามืดสนิทมีโชติมาตรประมาณ 6.5 ตัวอย่างโชติมาตรของดาว เช่น ดาวเหนือมีโชติมาตร 2 ดาวศุกร์มีโชติมาตรประมาณ -4 ดวงจันทร์เพ็ญมีโชติมาตรประมาณ -12.7
● มุมห่าง (elongation) - ระยะเชิงมุมระหว่างดวงอาทิตย์กับวัตถุท้องฟ้า
● ระยะเชิงมุม (angular distance) และขนาดเชิงมุม - การบอกระยะห่างและขนาดปรากฏของวัตถุท้องฟ้าใช้หน่วยของมุม พบบ่อยคือองศา ซึ่งแบ่งย่อยได้เป็นลิปดาและพิลิปดา (สัญลักษณ์ °,′ และ ′′ ตามลำดับ) โดย 1° = 60′ และ 1′ = 60′′
● เวลาสากล (Universal Time) - ระบบเวลาที่ใช้เป็นมาตรฐานสากลทางดาราศาสตร์ เวลาประเทศไทยเร็วกว่าเวลาสากล 7 ชั่วโมง
● 
