27 ตุลาคม - 2 พฤศจิกายน 2562

●อาทิตย์, 27 ตุลาคม เวลาเช้ามืด ดวงจันทร์อยู่ใกล้ดาวอังคารที่ระยะ 5°
●จันทร์, 28 ตุลาคม จันทร์ดับ (10:38 น.) / ดาวยูเรนัสอยู่ตรงข้ามกับดวงอาทิตย์ (โชติมาตร 5.7)
●อังคาร, 29 ตุลาคม เวลาหัวค่ำ ดวงจันทร์อยู่ใกล้ดาวศุกร์และดาวพุธ ห่างดาวศุกร์ที่ระยะ 4° ห่างดาวพุธที่ระยะ 7°
●พฤหัสบดี, 31 ตุลาคม เวลาหัวค่ำ ดาวพุธอยู่ใกล้ดาวศุกร์ที่ระยะ 2.5° / หัวค่ำ ดวงจันทร์อยู่ใกล้ดาวพฤหัสบดีที่ระยะ 2°
●เสาร์, 2 พฤศจิกายน เวลาหัวค่ำ ดวงจันทร์อยู่ใกล้ดาวเสาร์ที่ระยะ 2°

3-9 พฤศจิกายน 2562

●จันทร์, 4 พฤศจิกายน จันทร์กึ่งข้างขึ้น (17:23 น.)
●พฤหัสบดี, 7 พฤศจิกายน ดวงจันทร์ไกลโลกที่สุด (15 น. ระยะห่าง 405,058 กม.)

10-16 พฤศจิกายน 2562

●อาทิตย์, 10 พฤศจิกายน เวลาเช้ามืด ดาวอังคารอยู่ใกล้ดาวรวงข้าวในกลุ่มดาวหญิงสาวที่ระยะ 3° / เวลาหัวค่ำ ดาวศุกร์อยู่ใกล้ดาวแอนทาเรสในกลุ่มดาวแมงป่องที่ระยะ 4°
●จันทร์, 11 พฤศจิกายน เวลาเช้ามืด ดาวอังคารอยู่ใกล้ดาวรวงข้าวในกลุ่มดาวหญิงสาวที่ระยะ 3° / ดาวพุธผ่านตำแหน่งร่วมทิศแนววงใน / ดาวพุธผ่านหน้าดวงอาทิตย์ ไม่เห็นในประเทศไทย
●อังคาร, 12 พฤศจิกายน จันทร์เพ็ญ (20:34 น.) / เวสตาอยู่ตรงข้ามกับดวงอาทิตย์ (โชติมาตร +6.5)

ดาวเคราะห์และดวงจันทร์ (พฤศจิกายน 2562)

เดือนพฤศจิกายน 2562 ท้องฟ้าเวลาหัวค่ำยังคงมีดาวพุธ ดาวศุกร์ ดาวพฤหัสบดี และดาวเสาร์ อยู่บนท้องฟ้าด้านทิศตะวันตกต่อเนื่องมาจากเดือนที่แล้ว ดาวศุกร์ (โชติมาตร –3.8 ถึง –3.9) ซึ่งสว่างที่สุดมีตำแหน่งอยู่ใกล้ขอบฟ้า ตลอดเดือนนี้ดาวศุกร์เคลื่อนจากกลุ่มดาวคันชั่งเข้าสู่กลุ่มดาวแมงป่อง ผ่านกลุ่มดาวคนแบกงู แล้วเข้าสู่กลุ่มดาวคนยิงธนู

ดาวพุธอยู่ใกล้ดาวศุกร์โดยปรากฏอยู่ทางซ้ายมือด้านล่างของดาวศุกร์ เรามีโอกาสเห็นดาวพุธได้เฉพาะในช่วงวันแรก ๆ ของเดือน เป็นช่วงที่ดาวพุธสว่างที่โชติมาตร 1 หลังจากนั้นดาวพุธจะเคลื่อนเข้าใกล้ดวงอาทิตย์มากขึ้นจนสังเกตได้ยาก ดาวพฤหัสบดี (โชติมาตร –1.9 ถึง –1.8) อยู่ในกลุ่มดาวคนแบกงู กลางเดือนย้ายเข้าสู่กลุ่มดาวคนยิงธนู กำลังเคลื่อนไปทางดาวเสาร์ (โชติมาตร +0.6) ซึ่งอยู่ในกลุ่มดาวคนยิงธนู ต้นเดือนเป็นช่วงที่เราเห็นดาวพฤหัสบดีอยู่ตรงกลางระหว่างดาวศุกร์กับดาวเสาร์

วันแรกของเดือนพฤศจิกายน ดาวศุกร์อยู่ห่างดาวพฤหัสบดีเป็นมุม 24 องศา หลังจากนั้นจะสังเกตได้ว่าดาวศุกร์เคลื่อนเข้าใกล้ดาวพฤหัสบดีมากขึ้นทุกวัน ใกล้กันที่สุดในคืนวันที่ 24 พฤศจิกายน ที่ระยะห่าง 1.4 องศา โดยดาวพฤหัสบดีอยู่ทางทิศเหนือ (ขวามือ) ของดาวศุกร์ หลังจากใกล้กันแล้ว ปลายเดือนดาวพฤหัสบดีจะมีตำแหน่งอยู่ต่ำใกล้ขอบฟ้ามากกว่าดาวศุกร์

ท้องฟ้าเวลาเช้ามืดทางทิศตะวันออกมีดาวอังคาร (โชติมาตร +1.8 ถึง +1.7) อยู่ในกลุ่มดาวหญิงสาว ดาวอังคารจะผ่านใกล้ดาวรวงข้าวโดยปรากฏอยู่ทางทิศเหนือ (ซ้ายมือ) ของดาวรวงข้าวในเช้ามืดวันที่ 10-11 พฤศจิกายน ที่ระยะห่าง 3° สองสัปดาห์สุดท้ายของเดือน ดาวพุธทำมุมห่างจากดวงอาทิตย์มากขึ้นจนสังเกตได้ในเวลาเช้ามืดพร้อมกับดาวอังคาร โดยปรากฏอยู่ในทิศเดียวกันแต่อยู่ต่ำใกล้ขอบฟ้ามากกว่าและอยู่ในพื้นที่ของกลุ่มดาวคันชั่ง ทำมุมห่างดวงอาทิตย์ที่สุดในวันที่ 28 พฤศจิกายน ความสว่างของดาวพุธเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ โดยช่วงวันที่ 18-30 พฤศจิกายน ดาวพุธมีความสว่างเปลี่ยนแปลงจากโชติมาตร +1.3 ไปที่ –0.6

ช่วงแรกของเดือนมองเห็นจันทร์เสี้ยวอยู่บนท้องฟ้าทิศตะวันตกในเวลาหัวค่ำ โดยอยู่ใกล้ดาวเสาร์ในคืนวันที่ 2 พฤศจิกายน ดวงจันทร์สว่างครึ่งดวงในวันที่ 4 พฤศจิกายน และเต็มดวงในวันที่ 12 พฤศจิกายน จากนั้นเข้าสู่ข้างแรม ส่วนสว่างบนดวงจันทร์เหลือครึ่งดวงในวันที่ 20 พฤศจิกายน จันทร์เสี้ยวเคลื่อนไปอยู่ใกล้ดาวอังคารและดาวพุธในวันที่ 24 และ 25 พฤศจิกายน ตามลำดับ หลังจันทร์ดับในวันที่ 26 พฤศจิกายน จะเข้าสู่ข้างขึ้นอีกครั้ง ค่ำวันที่ 28 พฤศจิกายน สามารถมองเห็นจันทร์เสี้ยวอยู่ใกล้ดาวศุกร์และดาวพฤหัสบดี วันถัดไปดวงจันทร์ขยับไปอยู่ตรงกลางระหว่างดาวศุกร์กับดาวเสาร์

ศัพท์ดาราศาสตร์

● การร่วมทิศ (conjunction) - การที่วัตถุท้องฟ้า 2 วัตถุ ปรากฏอยู่ในแนวเดียวกันหรือทิศทางเดียวกัน มักเป็นช่วงที่อยู่ใกล้กัน
● ดาวคู่ (double star) - ดาวสองดวงปรากฏอยู่ใกล้กัน อาจโคจรรอบกันและกัน หรือไม่เกี่ยวข้องกันแต่เรียงอยู่ในแนวเดียวกันเมื่อมองจากโลก
● ดาวแปรแสง (variable star) - ดาวที่มีความส่องสว่างเปลี่ยนแปลงไปตามเวลา
● ตำแหน่งตรงข้าม (opposition) - การอยู่ตรงข้ามกันบนท้องฟ้าของสองวัตถุ ปรกติใช้เมื่อวัตถุหนึ่งคือดวงอาทิตย์
● โชติมาตร (magnitude) - มาตราบอกความส่องสว่างของวัตถุท้องฟ้า ตัวเลขยิ่งมีค่าน้อยยิ่งสว่าง ดาวจางที่สุดที่ตาเปล่าของคนสายตาปรกติจะมองเห็นได้ในเวลากลางคืนภายใต้ท้องฟ้ามืดสนิทมีโชติมาตรประมาณ 6.5 ตัวอย่างโชติมาตรของดาว เช่น ดาวเหนือมีโชติมาตร 2 ดาวศุกร์มีโชติมาตรประมาณ -4 ดวงจันทร์เพ็ญมีโชติมาตรประมาณ -12.7
● มุมห่าง (elongation) - ระยะเชิงมุมระหว่างดวงอาทิตย์กับวัตถุท้องฟ้า
● ระยะเชิงมุม (angular distance) และขนาดเชิงมุม - การบอกระยะห่างและขนาดปรากฏของวัตถุท้องฟ้าใช้หน่วยของมุม พบบ่อยคือองศา ซึ่งแบ่งย่อยได้เป็นลิปดาและพิลิปดา (สัญลักษณ์ °,′ และ ′′ ตามลำดับ) โดย 1° = 60′ และ 1′ = 60′′
● เวลาสากล (Universal Time) - ระบบเวลาที่ใช้เป็นมาตรฐานสากลทางดาราศาสตร์ เวลาประเทศไทยเร็วกว่าเวลาสากล 7 ชั่วโมง
● สุริยวิถี (ecliptic) - แนวเส้นทางการเคลื่อนที่ของดวงอาทิตย์บนท้องฟ้า ซึ่งผ่านกลุ่มดาวจักรราศี โดยดาวเคราะห์และดวงจันทร์เคลื่อนอยู่ใกล้แนวนี้
● หน่วยดาราศาสตร์ (astronomical unit) - หน่วยบอกระยะทาง เท่ากับระยะห่างเฉลี่ยระหว่างโลกกับดวงอาทิตย์ ซึ่งมีค่าประมาณ 149.6 ล้านกิโลเมตร

ดูเพิ่ม

● ดาวเคราะห์ในปี 2562
● ฝนดาวตกในปี 2562
● สุริยุปราคา จันทรุปราคา และดาวพุธผ่านหน้าดวงอาทิตย์ในปี 2562
● เวลาดวงอาทิตย์และดวงจันทร์ขึ้น-ตก
● เวลาเกิดแสงสนธยาและเวลาดวงอาทิตย์ขึ้น-ตก
● คาดหมายการเห็นจันทร์เสี้ยว
● สารพันคำถามเกี่ยวกับระบบสุริยะ
● สารพันคำถามเกี่ยวกับดวงจันทร์