สมาคมดาราศาสตร์ไทย

เรดาร์เผยโฉมดาวเคราะห์น้อย

เรดาร์เผยโฉมดาวเคราะห์น้อย

1 ก.ย. 2542
รายงานโดย: วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com)
นักดาราศาสตร์ได้ประสบความสำเร็จในการถ่ายภาพดาวเคราะห์น้อย 1999 JM8 โดยการใช้สัญญาณเรดาร์ ในระหว่างที่ดาวเคราะห์น้อยดวงนี้เข้าใกล้โลกเมื่อช่วงเดือนสิงหาคมที่ผ่านมา 

ดาวเคราะห์น้อย 1999 JM8 มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางโดยเฉลี่ย 3.5 กิโลเมตร นับเป็นดาวเคราะห์น้อยอันตราย (PHA Potentially Hazardous Asteroid) ที่ใหญ่ที่สุดที่เคยมีการสำรวจในรายละเอียดมา ถึงแม้ว่าดาวเคราะห์น้อยดวงนี้จะมีชื่อเป็นดาวเคราะห์น้อยอันตราย แต่นักดาราศาสตร์ยืนยันว่า โลกเราจะยังปลอดภัยจากดาวเคราะห์น้อยดวงนี้ไปอีกหลายร้อยปี 

การสำรวจดาวเคราะห์น้อยด้วยสัญญาณเรดาร์ในครั้งนี้ เป็นการทำงานร่วมกันระหว่างระบบเรดาร์ขององค์การนาซาที่โกลสโตนในแคลิฟอร์เนียกับจานเรดาร์เอริซิโบในเปอร์โตริโก 

จากข้อมูลเท่าที่ได้มาในขณะนี้ นักดาราศาสตร์ได้พบความแปลกประหลาดในหลาย ๆ ด้านของดาวเคราะห์น้อยดวงนี้ นอกจากรูปร่างแล้ว ยังพบว่ามันมีการหมุนรอบตัวเองอย่างช้า ๆ ด้วยอัตราที่ไม่คงที่อีกด้วย คุณสมบัติดังกล่าวคล้ายคลึงกับดาวเคราะห์น้อย Toutatis มาก ซึ่งดาวเคราะห์น้อย Toutatis ก็เคยถูกสำรวจด้วยเรดาร์มาก่อนเช่นเดียวกัน ส่วนข้อมูลโดยละเอียดเกี่ยวกับรูปร่างและอัตราการหมุนรอบตัวเองของ 1999 JM8 นั้นยังจะต้องรอการวิเคราะห์ข้อมูลอีกนานพอสมควร 

ดาวเคราะห์น้อยดวงนี้ถูกค้นพบในครั้งแรกในวันที่ 13 พฤษภาคม 2542 โดยกล้องโทรทรรศน์กองทัพอากาศสหรัฐในนิวเม็กซิโก ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของโครงการวิจัยดาวเคราะห์น้อยใกล้โลกลินคอร์น (Lincoln Near Earth Asteroid Research Project) ที่บริหารงานโดยห้องทดลองลินคอล์นของเอ็มไอที (MIT) ในขณะนั้น เป็นช่วงเวลาก่อนที่ดาวเคราะห์น้อยจะเข้าใกล้โลกที่สุดหลายสัปดาห์ จึงนับเป็นโชคดีมากเพราะนักดาราศาสตร์มีเวลาพอสำหรับตระเตรียมแผนในการใช้กล้องโทรทรรศน์ขนาดใหญ่เพื่อสำรวจดาวเคราะห์น้อยดวงนี้เมื่อถึงวันที่มันเข้าใกล้โลกที่สุด ซึ่งจะอยู่ห่างจากโลกเพียง 8.5 ล้านกิโลเมตร หรือประมาณ 22 เท่าของระยะห่างระหว่างโลกถึงดวงจันทร์เท่านั้น 

การถ่ายภาพด้วยเรดาร์เป็นวิธีการยิงคลื่นสัญญาณที่มีการเข้ารหัสอย่างสลับซับซ้อนไปที่ดาวเคราะห์น้อย สัญญาณที่สะท้อนกลับมาจากดาวเคราะห์น้อยจะถูกแปลความหมายและสร้างเป็นภาพโดยคอมพิวเตอร์ ภาพที่ได้จากการสำรวจในครั้งนี้ให้ความละเอียดของภาพสูงถึง 15 เมตรต่อพิกเซล ซึ่งละเอียดกว่าภาพที่ได้จากการถ่ายภาพธรรมดาด้วยยานอวกาศเสียอีก 

ภาพนี้ยังได้แสดงถึงหลุมที่เกิดจากการชนของอุกกาบาตหลายหลุม มีขนาดตั้งแต่ 100 เมตรขึ้นไปจนถึง กิโลเมตร การที่มีหลุมเป็นจำนวนมากย่อมบ่งบอกถึงอายุที่เก่าแก่ของตัวมันและยังแสดงว่ามันไม่ใช่ดาวเคราะห์น้อยที่แตกมาจากดาวเคราะห์น้อยดวงใหญ่อื่น ๆ นอกจากนี้ 1999 JM8 ยังมีรอยเว้าขนาดใหญ่ถึงประมาณครึ่งหนึ่งตัวมันเองอีกด้วย แต่นักดาราศาสตร์ยังไม่ยืนว่ารอยนั้นเป็นรอยที่เกิดจากการชนหรือไม่ 

ภาพดาวเคราะห์น้อย 1999 JM8 ที่ถ่ายด้วยสัญญาณเรดาร์

ภาพดาวเคราะห์น้อย 1999 JM8 ที่ถ่ายด้วยสัญญาณเรดาร์

ที่มา: