สมาคมดาราศาสตร์ไทย

แอบฟังดาวอังคาร

แอบฟังดาวอังคาร

18 เม.ย. 2544
รายงานโดย: วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com)
ยานอวกาศของยุโรปที่จะไปสำรวจดาวอังคารในเร็ว ๆ นี้ จะไม่มีเพียงกล้องและสเปกโทรมิเตอร์สารพัดแบบเท่านั้น แต่จะพกไมโครโฟนไปด้วย

ไมโครโฟนมูลค่า 100,000 ดอลลาร์ตัวนี้พัฒนาโดยมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย ณ เบิร์กเลย์ สนับสนุนโดยสมาคมดาวเคราะห์ จะถูกติดตั้งบนยาน เนตแลนเดอร์ (NetLander) ขององค์การอวกาศฝรั่งเศสที่มีกำหนดออกเดินทางในปี 2550 ยานลำนี้ประกอบด้วยยานลงจอด ลำ ที่จะไปวิ่งว่อนบนพื้นผิวดาวอังคารเพื่อสำรวจภูมิประเทศและบรรยากาศของดาวอังคาร

ครั้งนี้ไม่ใช่ครั้งแรกที่มีการติดไมโครโฟนบนยานอวกาศ ก่อนหน้านี้สมาคมดาวเคราะห์ได้ติดไมโครโฟนไปบนยานมาร์สโพลาร์แลนเดอร์ของนาซาที่ไปสำรวจดาวอังคารในปี 2542 แต่โชคร้ายที่ยานลำนี้ประสบความล้มเหลวไม่สามารถติดต่อกับโลกได้ ครั้งนี้จึงเป็นครั้งที่สองสำหรับความพยายามที่จะฟังเสียงจากต่างพิภพ

ส่วนประกอบของไมโครโฟนหลายชิ้นเป็นชิ้นส่วนที่พบได้ทั่วไปในท้องตลาด เช่น ตัวไมโครโฟนจะเหมือนกับที่ใช้ในเครื่องช่วยฟังสำหรับคนหูหนวก ชิปคอมพิวเตอร์ก็เป็นชิปที่พบในระบบรู้จำคำพูดทั่วไป มีความถี่ตอบสนองตั้งแต่ 100-10,000 เฮิรตซ์ ถึงแม้ว่าดาวอังคารจะมีบรรยากาศเบาบางมาก ซึ่งเสียงจะเดินทางไม่ดีนัก แต่จากการทดลองในห้องสุญญากาศที่บรรจุอากาศหนาแน่นเท่ากับบรรยากาศของดาวอังคาร พบว่าไมโครโฟนสำหรับดาวอังคารนี้ยังคงบันทึกเสียงต่าง ๆ ได้ดี 

นักดาราศาสตร์ไม่ได้ส่งไมโครโฟนไปเพื่อดักฟังเสียงมนุษย์ดาวอังคารคุยกัน แต่เขาตั้งความหวังว่าจะได้รับฟังเสียงในธรรมชาติของดาวอังคาร เช่นอาจเป็นเสียงฟ้าแลบแปลบปลาบ เสียงลมพัด หรือแม้แต่เสียงกลไกจากยานเนตแลนเดอร์เอง ตัวไมโครโฟนยังมีอุปกรณ์อีกชิ้นหนึ่งติดไปด้วยสำหรับบันทึกเสียงที่ความถี่ต่ำกว่าระดับที่หูมนุษย์ได้ยิน อุปกรณ์นี้มีประโยชน์ในการฟังเสียงที่เกิดจากปรากฏการณ์ทางธรณีวิทยาและอาจเปิดเผยข้อมูลจากใต้ผิวดาวอังคารได้อีกด้วย

เนตแลนเดอร์ ยานสำรวจดาวอังคารของฝรั่งเศส (ภาพจาก <a href="http://www.cnes.fr/">CNES</a>)

เนตแลนเดอร์ ยานสำรวจดาวอังคารของฝรั่งเศส (ภาพจาก <a href="http://www.cnes.fr/">CNES</a>)

มาร์สไมโครโฟน อุปกรณ์ฟังเสียงบนดาวอังคารของเนตแลนเดอร์ (ภาพจาก The Planetary Society)

มาร์สไมโครโฟน อุปกรณ์ฟังเสียงบนดาวอังคารของเนตแลนเดอร์ (ภาพจาก The Planetary Society)

ที่มา: