สมาคมดาราศาสตร์ไทย

ภาพแอบถ่ายจากดาวอังคาร

ภาพแอบถ่ายจากดาวอังคาร

19 ธ.ค. 2549
รายงานโดย: วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com)
เมื่อสองเดือนก่อน ยานมาร์สรีคอนเนสเซนซ์ออร์บิเตอร์ถ่ายภาพวัตถุสำคัญบนพื้นผิวดาวอังคารได้ วัตถุนี้ไม่ใช่หลุมอุกกาบาต ภูเขาไฟ และไม่ใช่มนุษย์ต่างดาว  แต่เป็นภาพของยานสปิริต ยานออปพอร์ทูนิตีและยานไวกิงที่ปฏิบัติหน้าที่อยู่บนภาคพื้นดิน

ยานสปิริตและออปพอร์ทูนิตี ปฏิบัติหน้าที่อยู่บนดาวอังคารตั้งแต่เดือนมกราคม 2547 ส่วนยานไวกิงไปเยือนดาวอังคารในปี 2519

ภาพของยานไวกิง ที่ถ่ายได้มองเห็นแผงปิดหลังของยานอยู่ห่างจากยานออกไป 260 เมตร ส่วนเกราะกันความร้อนอยู่ห่างออกไปเกือบสี่เท่า ยานไวกิง ได้ส่งภาพดาวอังคารจากภาคพื้นดินมายังโลกเป็นครั้งแรกเมื่อลงสัมผัสพื้นดาวเมื่อวันที่ 20 กรกฎาคม 2519 และปฏิบัติหน้าที่อยู่บนนั้นนานถึงกว่าหกปี เรื่องน่าประหลาดใจที่สุดสำหรับภาพยานลำนี้ก็คือยังมองเห็นร่มพยุงอยู่ทั้งที่เวลาผ่านมาแล้วถึง 30 ปี 

ส่วนยานไวกิง ซึ่งเป็นยานแฝดกับไวกิง ก็ถูกถ่ายภาพในคราวนี้พร้อมกับแผงหลังของยานเช่นกัน แผงหลังของยานอยู่ห่างจากยานประมาณ 400 เมตร

นอกจากนี้นักดาราศาสตร์ยังสามารถแยกแยะก้อนหินหลายก้อนบริเวณที่ยานไวกิงเคยถ่ายภาพไว้หลายก้อน เช่น แองคีโลเซารัส (Ankylosaurus) มีขนาดประมาณ เมตรอยู่ใกล้ยานไวกิง และหิน บิ๊กโจ (Big Joe) ที่มีขนาดใหญ่กว่าอยู่ใกล้ยานไวกิง 1

การถ่ายภาพยานบนพื้นดินจากวงโคจรนี้ไม่ใช่เป็นการถ่ายติดโดยบังเอิญ หากอยู่ในแผนการสำรวจแผนหนึ่งของยานมาร์สรีคอนเนสเซนซ์ออร์บิเตอร์ซึ่งได้เริ่มมาตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน วัตถุประสงค์ที่ถ่ายไม่ใช่เพียงอยากถ่ายภาพแปลกเพื่อเป็นที่ระลึกธรรมดา ภาพลักษณะนี้จะเป็นประโยชน์มากทั้งต่อภารกิจของภาคพื้นดินและภารกิจบนวงโคจรเอง

"เรารู้จักสภาพแวดล้อมที่ตำแหน่งที่ยานลงจอดเป็นอย่างดีเพราะทั้งยานสปิริตและยานไวกิง ได้ถ่ายภาพและสำรวจในระยะใกล้มาก่อน เมื่อนำข้อมูลเหล่านั้นมาประยุกต์ใช้ประกอบการตีความภาพถ่ายที่ได้จากวงโคจร ก็จะช่วยเสริมความเข้าใจภาพถ่ายได้อย่างถูกต้อง" ดร. อัลเฟรด แมกอีเวน จากมหาวิทยาลัยแอริโซนา ทูซอน หัวหน้าทีมสำรวจของภาพถ่ายความละเอียดสูงของยานมาร์สรีคอนเนสเซนซ์ออร์บิเตอร์อธิบาย

นาซาต้องการภาพของพื้นที่ของยานไวกิง เพื่อใช้ประกอบการพิจารณาหาพื้นที่ลงจอดสำหรับยาน ฟีนิกซ์ ยานสำรวจดาวอังคารอีกลำหนึ่งที่จะออกเดินทางจากโลกในฤดูร้อนปีหน้า แม้จุดลงจอดที่ยานฟีนิกซ์คาดจะลงจอดห่างจากจุดของไวกิงไปทางเหนืออีกไกล แต่จุดของไวกิงก็ถือว่าใกล้เคียงที่สุดที่พอจะใช้เปรียบเทียบได้
ภาพถ่ายความละเอียดสูงจากยานมาร์สรีคอนเนสเซนซ์ออร์บิเตอร์ แสดงภาพของยานสปิริต (ภาพจาก NASA/JPL-Caltech/University of Arizona)

ภาพถ่ายความละเอียดสูงจากยานมาร์สรีคอนเนสเซนซ์ออร์บิเตอร์ แสดงภาพของยานสปิริต (ภาพจาก NASA/JPL-Caltech/University of Arizona)

แผงหลังของยานสปิริต <wbr>(ซ้าย) <wbr>และร่มพยุงของยาน <wbr>(ขวา)(ภาพจาก <wbr>NASA/JPL-Caltech/University <wbr>of <wbr>Arizona)<br />

แผงหลังของยานสปิริต (ซ้าย) และร่มพยุงของยาน (ขวา)(ภาพจาก NASA/JPL-Caltech/University of Arizona)

ส่วนลงจอดของยานสปิริต

ส่วนลงจอดของยานสปิริต

แผงกันความร้อนของยานสปิริต อยู่ที่ขอบของหลุมบอนเนวิลล์ (ภาพจาก NASA/JPL-Caltech/University of Arizona)

แผงกันความร้อนของยานสปิริต อยู่ที่ขอบของหลุมบอนเนวิลล์ (ภาพจาก NASA/JPL-Caltech/University of Arizona)

บริเวณลงจอดของยานไวกิง 1 ยานมีขนาด 3 เมตร

บริเวณลงจอดของยานไวกิง 1 ยานมีขนาด 3 เมตร

ที่มา: