สมาคมดาราศาสตร์ไทย

โซยุซรั่ว พาอากาศบนสถานีอวกาศนานาชาติรั่วไหล คาดเป็นฝีมือคน

โซยุซรั่ว พาอากาศบนสถานีอวกาศนานาชาติรั่วไหล คาดเป็นฝีมือคน

5 ก.ย. 2561
รายงานโดย: วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com)
เมื่อวันที่ 29 สิงหาคมที่ผ่านมา บนสถานีอวกาศนานาชาติ ได้เกิดสัญญาณเตือนแรงดันอากาศภายในตกลง  แสดงถึงการรั่วไหลที่ใดที่หนึ่งในสถานี หลังจากที่นักบินอวกาศในสถานีได้ค้นหาแหล่งที่มาของรอยรั่วอยู่หลายชั่วโมงก็พบในที่สุด เป็นรูเล็ก ๆ กว้างประมาณสองมิลลิเมตรในโมดูลโคจรของยานโซยุซที่เชื่อมต่ออยู่กับสถานี นักบินอวกาศได้อุดรูรั่วนั้นด้วยผ้าก็อซชุบอีพ็อกซี การซ่อมแซมเสร็จสิ้นในวันที่ 30 สิงหาคม หลังจากนั้นแรงดันอากาศในสถานีก็กลับเข้าสู่ภาวะปกติ

ในช่วงแรก มีการสันนิษฐานว่ารูรั่วนั้นเกิดจากจุลอุกกาบาตพุ่งชน ซึ่งถือเป็นเรื่องสุดวิสัย เพราะเป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นได้ในอวกาศ

แต่มาวันนี้ (5 กันยายน) แหล่งข่าวในรัสเซียได้เผยแพร่คำกล่าวอ้างของ ดมิทรี โรโกซิน ผู้อำนวยการขององค์การอวกาศรัสเซียหรือรอสคอสมอส ว่ารูที่เกิดขึ้นไม่ได้เกิดจากจุลอุกกาบาตแน่นอน แต่เกิดจากฝีมือคน 

เมื่อพิจารณาภาพถ่ายของรูนั้น เห็นได้ชัดว่าเป็นรูกลมที่เกิดจากสว่านเจาะจากภายในยาน นอกจากนั้นบริเวณใกล้เคียงกับรูนั้นยังมีแผลบนผิวยานที่เกิดจากปลายสว่านครูดผ่านอีกด้วย แสดงว่าคนที่เจาะคงจับสว่านอย่างไม่มั่นคงหรือสั่นคลอน

ขนาดของรูที่เกิดขึ้นถือว่าเล็กมาก ไม่ถึงกับเป็นภัยร้ายแรงถึงชีวิต และตำแหน่งที่เกิดก็ไม่ได้อยู่ในโมดูลที่จะนำมนุษย์อวกาศกลับโลก แต่คำถามที่ยังค้างคาอยู่คือ ใครเป็นคนทำ? เกิดขึ้นที่ใด? รูนี้เกิดขึ้นบนโลกตั้งแต่ในโรงงานหรือไม่ หรือเกิดขึ้นในอวกาศโดยนักบินอวกาศในสถานีเอง จนถึงขณะนี้รอสคอสมอสยังคงดำเนินการสืบสวนหาสาเหตุต่อไป และยังไม่ตัดสมมุติฐานข้อใดออกนอกจากเรื่องจุลอุกกาบาต อย่างไรก็ตามทิศทางการสืบสวนค่อนข้างมุ่งเป้าไปทางว่าเป็นความผิดพลาดที่มาจากโรงงานมากกว่า เพราะการเจาะด้วยสว่านทำได้ยากมากในภาวะไร้น้ำหนัก 

แหล่งข่าวบางแห่งในรัสเซียถึงกับชี้ชัดไปแล้วว่ารูนี้เกิดขึ้นจากโรงงานจริง โดยพนักงานของอีเนอร์เกียร็อกเก็ตแอนด์สเปซคอร์ปอเรชันซึ่งเป็นผู้สร้างยานโซยุซได้ทำผิดพลาดแต่ก็ไม่ได้รายงานปัญหาที่เกิดขึ้น ซ้ำยังกลบเกลื่อนความผิดพลาดด้วยการอุดรูนั้นด้วยสารบางอย่าง การอุดอาจได้ผลเพียงช่วงแรก แต่หลังจากที่ยานอยู่ในวงโคจรมานานสองเดือน สารที่อุดนั้นได้แห้งและหลุดกระเด็นไปด้วยแรงดันภายในยาน อากาศภายในยานจึงเริ่มรั่วออก

คาดว่าการสืบสวนอย่างเป็นทางการของรอสคอสมอสจะเสร็จสิ้นในปลายสัปดาห์นี้

ปัจจุบัน การเดินทางของนักบินอวกาศระหว่างโลกกับสถานีอวกาศนานาชาติมีทางเดียวเท่านั้นคือไปกับยานโซยุซของรัสเซีย ส่วนกระสวยอวกาศของนาซาได้ปิดโครงการไปตั้งแต่ปี 2553 แล้ว และยานรุ่นใหม่ที่จะมาแทนกระสวยอวกาศก็ยังไม่พร้อมประจำการ

ยานโซยุซลำที่เกิดรูรั่วคือ โซยุซเอ็มเอส-09 ยานลำนี้ได้เชื่อมต่อกับสถานีเพื่อนำนักบินอวกาศสามคนขึ้นมาปฏิบัติงานเมื่อเดือนมิถุนายนที่ผ่านมา ยานมีกำหนดจะนำนักบินอวกาศกลับสู่โลกในเดือนธันวาคมปีนี้ ทางรอสคอสมอสและนาซาเชื่อมั่นว่ายานยังอยู่ในสภาพดีและจะนำนักบินอวกาศกลับสู่โลกได้อย่างปลอดภัยแน่นอน

ยานโซยุซ <wbr>ขณะกำลังถอนออกจากสถานีอวกาศนานาชาติ <wbr>(คนละลำกับที่เกิดรูรั่วเมื่อวันที่ <wbr>29 <wbr>สิงหาคม) <wbr><br />
<br />

ยานโซยุซ ขณะกำลังถอนออกจากสถานีอวกาศนานาชาติ (คนละลำกับที่เกิดรูรั่วเมื่อวันที่ 29 สิงหาคม) 

(จาก Scott Kelly/NASA)

ภาพรูรั่วที่พบบนโมดูลโคจรของยานโซยุซ <wbr>ถ่ายก่อนการอุดรู <wbr>ภาพนี้เผยแพร่โดยนาซาทางยูทูป <wbr>หลังจากเผยแพร่เพียงไม่นาน <wbr>ต้นทางก็ลบออกไป <wbr><br />

ภาพรูรั่วที่พบบนโมดูลโคจรของยานโซยุซ ถ่ายก่อนการอุดรู ภาพนี้เผยแพร่โดยนาซาทางยูทูป หลังจากเผยแพร่เพียงไม่นาน ต้นทางก็ลบออกไป 
(จาก NASA via RT)

เซอร์เก คริคาเลฟ อดีตนักบินอวกาศ (ซ้าย) ดมิทรี โรโกซิน หัวหน้ารอสคอสมอส (กลาง) ในศูนย์ควบคุมภารกิจในโคโรเลฟ รัสเซีย ขณะกำลังถกปัญหาที่เกิดขึ้นบนสถานีอวกาศนานาชาติ

เซอร์เก คริคาเลฟ อดีตนักบินอวกาศ (ซ้าย) ดมิทรี โรโกซิน หัวหน้ารอสคอสมอส (กลาง) ในศูนย์ควบคุมภารกิจในโคโรเลฟ รัสเซีย ขณะกำลังถกปัญหาที่เกิดขึ้นบนสถานีอวกาศนานาชาติ (จาก Roscosmos)

นักบินอวกาศในสถานีอวกาศนานาชาติกำลังซ่อมแซมรูรั่ว

นักบินอวกาศในสถานีอวกาศนานาชาติกำลังซ่อมแซมรูรั่ว

องค์ประกอบหลักของยานโซยุซ ยานมีโมดูลหลักสามโมดูล ทางซ้ายสุดคือโมดูลโคจร เป็นส่วนหัวของยาน ซึ่งเป็นส่วนที่เชื่อมต่อกับสถานีอวกาศนานาชาติ ภายในเป็นพื้นที่อยู่อาศัย เก็บสัมภาระต่าง ๆ ส่วนกลางคือโมดูลลงจอด ซึ่งเป็นส่วนที่นักบินอวกาศนั่งขณะขึ้นจากโลกและขณะกลับสู่โลก ทางขวาคือโมดูลขับดัน เป็นส่วนของเครื่องยนต์ ถังเชื้อเพลิง คอมพิวเตอร์ และอุปกรณ์สื่อสารต่าง ๆ มีเพียงโมดูลลงจอดเท่านั้นที่จะกลับถึงพื้นโลกอย่างปลอดภัย ส่วนโมดูลโคจรและโมดูลขับดันจะถูกทิ้งให้ตกลงสู่บรรยากาศและลุกไหม้เป็นจุลไป รูรั่วที่เกิดขึ้นเมื่อปลายเดือนสิงหาคมที่ผ่านมาเกิดขึ้นที่โมดูลโคจร

องค์ประกอบหลักของยานโซยุซ ยานมีโมดูลหลักสามโมดูล ทางซ้ายสุดคือโมดูลโคจร เป็นส่วนหัวของยาน ซึ่งเป็นส่วนที่เชื่อมต่อกับสถานีอวกาศนานาชาติ ภายในเป็นพื้นที่อยู่อาศัย เก็บสัมภาระต่าง ๆ ส่วนกลางคือโมดูลลงจอด ซึ่งเป็นส่วนที่นักบินอวกาศนั่งขณะขึ้นจากโลกและขณะกลับสู่โลก ทางขวาคือโมดูลขับดัน เป็นส่วนของเครื่องยนต์ ถังเชื้อเพลิง คอมพิวเตอร์ และอุปกรณ์สื่อสารต่าง ๆ มีเพียงโมดูลลงจอดเท่านั้นที่จะกลับถึงพื้นโลกอย่างปลอดภัย ส่วนโมดูลโคจรและโมดูลขับดันจะถูกทิ้งให้ตกลงสู่บรรยากาศและลุกไหม้เป็นจุลไป รูรั่วที่เกิดขึ้นเมื่อปลายเดือนสิงหาคมที่ผ่านมาเกิดขึ้นที่โมดูลโคจร

โมดูลโคจรของยานโซยุซเอ็มเอส-09 (ในวงกลม) ตำแหน่งที่เกิดรูรั่ว

โมดูลโคจรของยานโซยุซเอ็มเอส-09 (ในวงกลม) ตำแหน่งที่เกิดรูรั่ว (จาก NASA/Space.com)

ที่มา: