สมาคมดาราศาสตร์ไทย

นักดาราศาสตร์ย้ำชัด อะโพฟิสไม่ชนโลกแน่นอน

นักดาราศาสตร์ย้ำชัด อะโพฟิสไม่ชนโลกแน่นอน

7 มี.ค. 2567
รายงานโดย: วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com)
เหตุการณ์ดาวเคราะห์น้อยชนโลก เป็นเหตุการณ์หนึ่งที่สร้างความกังวลให้แก่มนุษย์มาก เพราะเมื่อเกิดขึ้น ผลอาจรุนแรงถึงขั้นเกิดการสูญเสียชีวิตหรือถึงขั้นสูญพันธุ์ครั้งใหญ่เลยทีเดียว นักดาราศาสตร์จำนวนนึงจึงต้องคอยเฝ้าระวังสอดส่องค้นหาดาวเคราะห์น้อยใกล้โลกอยู่เสมอ เพื่อหาวิธีรับมือและแก้ไขสถานการณ์ที่เหมาะสมต่อไป

หนึ่งในดาวเคราะห์น้อยที่นับว่าน่ากลัวและคุกคามโลกมากที่สุดคือ อะโพฟิส (Apophis) 

ดาวเคราะห์น้อยอะโพฟิสหรือชื่อเต็มว่า 99942 อะโพฟิส (99942 Apophis) ถูกค้นพบเมื่อปี 2547 ทันทีที่ถูกค้นพบดาวเคราะห์น้อยดวงนี้ได้ขึ้นไปอยู่ในรายชื่อดาวเคราะห์น้อยอันตรายที่สุดทันที หลังจากที่นักดาราศาสตร์หาเส้นทางโคจรและพบว่ามีโอกาสราว 2.7 เปอร์เซ็นต์ที่ดาวเคราะห์น้อยดวงนี้จะชนโลกในปี 2572 

อย่างไรก็ตาม ความน่าสะพรึงกลัวนั้นก็จางลงภายในเวลาไม่นาน เพราะการประเมินความเสี่ยงในเวลาต่อมาพบว่าโอกาสชนโลกในปีนั้นหมดไป จนกระทั่งในปี 2564 ข้อมูลที่มีอยู่ก็มากพอที่ทำให้นักดาราศาสตร์ออกมายืนยันว่า อะโพฟิสจะไม่ชนโลกอย่างแน่นอนภายในหนึ่งร้อยปีข้างหน้า

แม้การประกาศดังกล่าวทำให้ชาวโลกหายใจหายคอคล่องขึ้น แต่นั่นก็ยังไม่ถึงกับจะพูดได้เต็มปากว่าดาวเคราะห์น้อยดวงนี้จะปลอดภัยร้อยเปอร์เซ็นต์ ในสายตาของนักดาราศาสตร์ ภัยคุกคามจากอะโพฟิสยังเป็นไปได้อยู่ แนววิถีของอะโพฟิสเฉียดโลกไปในระยะเฉียดฉิว หากมีเหตุใดที่มาทำให้แนววิถีของอะโพฟิสเบี่ยงเบนไปจากเดิมแม้เพียงเล็กน้อย แนววิถีใหม่อาจเป็นแนวที่ชนโลกก็ได้ สถานการณ์ที่อาจทำให้เกิดเงื่อนไขนั้นได้ เช่น เกิดการชนกับวัตถุอื่นอย่างดาวเคราะห์น้อยด้วยกันเอง

ตัวอย่างเช่น ในเดือนธันวาคม 2569 อะโพฟิสจะเข้าเฉียดดาวเคราะห์น้อย แซนทัส (Xanthus) ภายในระยะเพียง 10,000 กิโลเมตร แม้จะยืนยันได้ว่าดาวเคราะห์น้อยทั้งสองจะไม่ชนกัน แต่หากแซนทัสมีวัตถุเล็กอยู่ใกล้ ๆ เช่นบริวารหรือเศษที่ยังมองไม่เห็นอยู่ด้วย วัตถุนั้นก็อาจชนเข้ากับอะโพฟิสและเบี่ยงเบนเส้นทางของอะโพฟิสได้ แม้ว่าโอกาสจะเกิดเหตุการณ์เช่นนี้จะน้อยมากแต่ก็เป็นไปได้

ภาพดาวเคราะห์น้อยอะโพฟิสที่ถ่ายโดยใช้เรดาร์ขณะที่เข้าใกล้โลกเมื่อปี 2564   (จาก NASA/JPL-Caltech and NSF/AUI/GBO)


พอล ไวเกิร์ต จากมหาวิทยาลัยเวสเทิร์นและ เบน ไฮแอตต์ จากมหาวิทยาลัยวอเตอร์ลูในแคนาดา ได้ศึกษาความเป็นไปได้ที่จะเกิดกรณีดังกล่าว โดยได้สร้างแบบจำลองการเคลื่อนที่ของดาวเคราะห์น้อยวงในที่รู้จักทั้งหมดจำนวน 1.3 ล้านดวง เพื่อดูว่าจะมีดวงใดบ้างที่อาจเข้ามาเฉี่ยวชนกับอะโพฟิส ผลคือ ไม่มีดวงใดเลยที่มีแนวโน้มจะชนกับอะโพฟิสภายในไม่กี่ปีข้างหน้า


เป็นการยืนยันว่า ตัดกังวลเรื่องภัยจากอะโพฟิสได้อย่างสนิทใจ