สุริยุปราคาและจันทรุปราคาในปี 2563

      พ.ศ. 2563 มีสุริยุปราคาและจันทรุปราคาเกิดขึ้นรวม 6 ครั้ง ประกอบด้วยสุริยุปราคา 2 ครั้ง กับจันทรุปราคา 4 ครั้ง ประเทศไทยมีโอกาสเห็นสุริยุปราคาบางส่วนในเดือนมิถุนายน ส่วนจันทรุปราคาทั้งหมดเป็นชนิดเงามัว ดวงจันทร์มีความสว่างลดลงเพียงเล็กน้อย แทบไม่เห็นการเปลี่ยนแปลงหรือสังเกตการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นบนดวงจันทร์ได้ยาก

1. จันทรุปราคาเงามัว 11 มกราคม 2563

     หลังเที่ยงคืนของคืนวันศุกร์ที่ 10 มกราคม เข้าสู่วันเสาร์ที่ 11 มกราคม 2563 เกิดจันทรุปราคาเงามัว สามารถเห็นได้ในประเทศไทย ขณะที่ดวงจันทร์เข้าไปในเงามัวลึกที่สุดเวลา 02:10 น. พื้นที่ส่วนใหญ่ของผิวด้านสว่างของดวงจันทร์ถูกเงามัวบัง ทำให้จันทร์เพ็ญดูหมองคล้ำกว่าปกติเล็กน้อย โดยเฉพาะพื้นที่ทางด้านทิศใต้ของดวงจันทร์ บริเวณที่เห็นจันทรุปราคาครั้งนี้ ได้แก่ ยุโรป แอฟริกา เอเชีย และออสเตรเลีย

2. จันทรุปราคาเงามัว 6 มิถุนายน 2563

     หลังเที่ยงคืนของคืนวันศุกร์ที่ 5 มิถุนายน เข้าสู่วันเสาร์ที่ 6 มิถุนายน 2563 เกิดจันทรุปราคาเงามัว เห็นได้ในประเทศไทย ขณะที่ดวงจันทร์เข้าไปในเงามัวลึกที่สุดเวลา 02:25 น. พื้นที่ราวครึ่งหนึ่งของดวงจันทร์ถูกเงามัวบัง ทำให้จันทร์เพ็ญดูหมองคล้ำกว่าปกติเล็กน้อย โดยเฉพาะทางด้านทิศใต้ของดวงจันทร์ แต่อาจสังเกตเห็นการเปลี่ยนแปลงด้วยตาเปล่าได้ยาก บริเวณที่เห็นจันทรุปราคาครั้งนี้ ได้แก่ ยุโรป แอฟริกา เอเชีย และออสเตรเลีย

3. สุริยุปราคาวงแหวน 21 มิถุนายน 2563

     วันอาทิตย์ที่ 21 มิถุนายน 2563 เกิดสุริยุปราคาวงแหวน ดวงจันทร์อยู่ห่างโลกจนมีขนาดปรากฏเล็กกว่าดวงอาทิตย์ บังดวงอาทิตย์ไม่มิด มีลักษณะปรากฏคล้ายวงแหวน เราเห็นสุริยุปราคาชนิดนี้ได้เมื่ออยู่ในแนวเส้นทางแคบ ๆ ตามศูนย์กลางเงาดวงจันทร์ที่ลากผ่านผิวโลก สุริยุปราคาครั้งนี้แนวคราสวงแหวนเริ่มต้นที่สาธารณรัฐคองโกในทวีปแอฟริกา ผ่านสาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโก ซูดานใต้ เอธิโอเปีย เอริเทรีย จากนั้นลงสู่ทะเลแดง ผ่านตะวันออกกลาง เยเมน ซาอุดีอาระเบีย และโอมาน 

     แนวคราสวงแหวนเคลื่อนผ่านปากอ่าวโอมานซึ่งเชื่อมกับอ่าวเปอร์เซียและมหาสมุทรอินเดีย แล้วเข้าสู่ปากีสถาน  อินเดีย จีน และไต้หวัน แล้วไปสิ้นสุดในมหาสมุทรแปซิฟิก นอกชายฝั่งทางทิศใต้ของเกาะกวม จุดกลางคราสของสุริยุปราคาวงแหวนครั้งนี้อยู่ในรัฐอุตตราขัณฑ์ทางตอนเหนือของอินเดีย ที่นั่นเกิดสุริยุปราคาวงแหวนนาน 38 วินาที สำหรับที่จุดเริ่มต้นและสิ้นสุดของแนวคราสเกิดสุริยุปราคาวงแหวนนานประมาณ 1 นาทีเศษ

     สุริยุปราคาครั้งนี้เงามัวของดวงจันทร์สัมผัสผิวโลกระหว่างเวลา 10:46 - 16:34 น. ตามเวลาประเทศไทย ศูนย์กลางเงาที่ทำให้เกิดคราสวงแหวนสัมผัสผิวโลกระหว่างเวลา 11:48 - 15:32 น. บริเวณที่เห็นสุริยุปราคาบางส่วน ได้แก่ ส่วนใหญ่ของแอฟริกา ด้านตะวันออกเฉียงใต้ของยุโรป เอเชีย ตอนเหนือของมหาสมุทรอินเดีย บางส่วนทางเหนือของออสเตรเลีย ด้านตะวันตกของมหาสมุทรแปซิฟิก

     ประเทศไทยสามารถสังเกตสุริยุปราคาในวันนี้ได้โดยเห็นเป็นแบบบางส่วน คือ ดวงอาทิตย์แหว่งเนื่องจากถูกดวงจันทร์บังไปบางส่วน โดยต้องใช้แผ่นกรองแสงสำหรับดูดวงอาทิตย์ หรืออาศัยการฉายแสงอาทิตย์ลงบนฉากรับภาพ เส้นทางคราสวงแหวนอยู่ห่างไปทางทิศเหนือของประเทศไทย ภาคเหนือจึงเห็นดวงอาทิตย์แหว่งลึกมากกว่าภาคอื่น กรุงเทพฯ เกิดสุริยุปราคาบางส่วนระหว่างเวลา 13:11 – 16:10 น. โดยดวงอาทิตย์แหว่งลึกที่สุดเวลา 14:49 น. หากวัดตามแนวเส้นผ่านศูนย์กลางของดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์จะบังดวงอาทิตย์ไปครึ่งดวง หรือคิดเป็นพื้นที่ 39.5% ของวงกลมดวงอาทิตย์

4. จันทรุปราคาเงามัว 5 กรกฎาคม 2563

     วันอาทิตย์ที่ 5 กรกฎาคม 2563 เกิดจันทรุปราคาเงามัว ไม่เห็นในประเทศไทย บริเวณที่เห็นจันทรุปราคาครั้งนี้ ได้แก่ อเมริกาเหนือและใต้ ด้านตะวันตกเฉียงใต้ของยุโรป และแอฟริกา ดวงจันทร์มีความสว่างลดลงเพียงเล็กน้อย สังเกตเห็นการเปลี่ยนแปลงได้ยาก

5. จันทรุปราคาเงามัว 30 พฤศจิกายน 2563

     วันจันทร์ที่ 30 พฤศจิกายน 2563 เกิดจันทรุปราคาเงามัว ประเทศไทยเห็นได้ในช่วงท้ายขณะดวงจันทร์ขึ้น แต่ความสว่างของจันทร์เพ็ญลดลงเพียงเล็กน้อย สังเกตการเปลี่ยนแปลงได้ยาก บริเวณที่เห็นจันทรุปราคาครั้งนี้ ได้แก่ เอเชีย ออสเตรเลีย มหาสมุทรแปซิฟิก อเมริกาเหนือและใต้

6. สุริยุปราคาเต็มดวง 14-15 ธันวาคม 2563

     วันจันทร์ที่ 14 ถึงอังคารที่ 15 ธันวาคม 2563 เกิดสุริยุปราคาเต็มดวง ดวงจันทร์มีขนาดปรากฏใหญ่กว่าดวงอาทิตย์ จึงบังดวงอาทิตย์ได้มิดทั้งดวง สังเกตสุริยุปราคาเต็มดวงได้เมื่ออยู่ในแนวเส้นทางแคบ ๆ ตามศูนย์กลางเงาดวงจันทร์ที่ลากผ่านผิวโลก สุริยุปราคาครั้งนี้แนวคราสเต็มดวงเริ่มต้นทางตอนกลางของมหาสมุทรแปซิฟิก จากนั้นมุ่งหน้าไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ ขึ้นฝั่งที่ทวีปอเมริกาใต้ โดยผ่านชิลีและอาร์เจนตินา

     เงามืดลงสู่มหาสมุทรแอตแลนติก แล้ววกขึ้นไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ สิ้นสุดในมหาสมุทร ห่างชายฝั่งนามิเบียในทวีปแอฟริกาไปทางทิศตะวันตก ที่จุดกลางคราสในอาร์เจนตินาเกิดสุริยุปราคาเต็มดวงนาน 2 นาที 10 วินาที สำหรับที่จุดเริ่มต้นและสิ้นสุดของแนวคราสเกิดสุริยุปราคาเต็มดวงนานประมาณครึ่งนาที

     สุริยุปราคาครั้งนี้เงามัวของดวงจันทร์สัมผัสผิวโลกระหว่างเวลา 20:34 - 01:53 น. ตามเวลาประเทศไทย ศูนย์กลางเงามืดที่ทำให้เกิดคราสเต็มดวงสัมผัสผิวโลกระหว่างเวลา 21:33 - 00:54 น. บริเวณที่เห็นสุริยุปราคาบางส่วน ได้แก่ ด้านตะวันออกเฉียงใต้ของมหาสมุทรแปซิฟิก บางส่วนของอเมริกาใต้ ตอนใต้ของมหาสมุทรแอตแลนติก บางส่วนของแอฟริกา บางส่วนของแอนตาร์กติกา ประเทศไทยไม่เห็นสุริยุปราคาในวันนี้

ดูเพิ่ม

● สุริยุปราคา 21 มิถุนายน 2563