สุริยุปราคา จันทรุปราคา และดาวพุธผ่านหน้าดวงอาทิตย์ในปี 2562

     พ.ศ. 2562 มีสุริยุปราคาและจันทรุปราคาเกิดขึ้นรวม 5 ครั้ง อันประกอบด้วยจันทรุปราคา 2 ครั้ง กับสุริยุปราคา 3 ครั้ง ประเทศไทยมีโอกาสเห็นจันทรุปราคาและสุริยุปราคาอย่างละครั้ง โดยทั้งสองครั้งเป็นแบบบางส่วน ปีนี้ดาวพุธจะเคลื่อนผ่านหน้าดวงอาทิตย์ในเดือนพฤศจิกายน แต่ไม่สามารถเห็นได้จากประเทศไทย

1. สุริยุปราคาบางส่วน 6 มกราคม 2562

     วันที่ 6 มกราคม 2562 เกิดสุริยุปราคาบางส่วน เงามัวของดวงจันทร์สัมผัสผิวโลกระหว่างเวลา 06:34 - 10:49 น. ตามเวลาประเทศไทย บริเวณที่เห็นสุริยุปราคาครอบคลุมพื้นที่ทางด้านตะวันออกเฉียงเหนือของเอเชีย บางส่วนของอะแลสกา และตอนเหนือของมหาสมุทรแปซิฟิก จุดที่เห็นดวงอาทิตย์แหว่งเว้าลึกที่สุดอยู่ในไซบีเรีย ทางตะวันออกของรัสเซีย โดยมีขนาดอุปราคาเท่ากับ 0.715 (ดวงอาทิตย์ถูกดวงจันทร์บัง 71.5% วัดตามเส้นผ่านศูนย์กลางของดวงอาทิตย์)

2. จันทรุปราคาเต็มดวง 21 มกราคม 2562

     วันที่ 21 มกราคม 2562 เกิดจันทรุปราคาเต็มดวงซึ่งไม่สามารถเห็นได้ประเทศไทย เริ่มเกิดจันทรุปราคาบางส่วน หรือดวงจันทร์เริ่มแหว่งเว้าในเวลา 10:34 น. ดวงจันทร์เข้าไปในเงามืดทั้งดวงระหว่างเวลา 11:41 - 12:43 น. แต่ดวงจันทร์ไม่มืดสนิท เห็นเป็นสีส้มหรือสีแดงอิฐ เพราะแสงอาทิตย์หักเหและกระเจิงผ่านบรรยากาศโลกไปที่ดวงจันทร์ จันทรุปราคาบางส่วนสิ้นสุดในเวลา 13:51 น. บริเวณที่เห็นจันทรุปราคาครั้งนี้ ได้แก่ ด้านตะวันออกของมหาสมุทรแปซิฟิก ทวีปอเมริกา ยุโรป และแอฟริกา โดยอเมริกาเห็นจันทรุปราคาในค่ำวันที่ 20 มกราคม ส่วนยุโรปและแอฟริกาเห็นจันทรุปราคาในเช้ามืดวันที่ 21 มกราคม ตามเวลาท้องถิ่น

3. สุริยุปราคาเต็มดวง 2-3 กรกฎาคม 2562

     วันที่ 2-3 กรกฎาคม 2562 เกิดสุริยุปราคาเต็มดวง ดวงจันทร์มีขนาดปรากฏใหญ่กว่าดวงอาทิตย์ จึงบังดวงอาทิตย์ได้มิดทั้งดวง สังเกตสุริยุปราคาเต็มดวงได้เมื่ออยู่ในแนวเส้นทางแคบ ๆ ตามศูนย์กลางเงาดวงจันทร์ที่ลากผ่านผิวโลก สุริยุปราคาครั้งนี้แนวคราสเต็มดวงเริ่มต้นทางตอนกลางค่อนไปทางใต้ของมหาสมุทรแปซิฟิก จากนั้นขึ้นฝั่งที่ทวีปอเมริกาใต้ โดยผ่านชิลีและอาร์เจนตินา ก่อนจะไปสิ้นสุดใกล้ชายฝั่งตะวันออกของอาร์เจนตินา ที่จุดกลางคราสในมหาสมุทรแปซิฟิกเกิดสุริยุปราคาเต็มดวงนาน 4 นาที 33 วินาที ขณะเงามืดแตะประเทศชิลี ที่แนวกลางคราสเกิดสุริยุปราคาเต็มดวงนาน 2 นาที 36 วินาที สำหรับที่จุดเริ่มต้นและสิ้นสุดของแนวคราสเกิดสุริยุปราคาเต็มดวงนานประมาณ 2 นาที

     สุริยุปราคาครั้งนี้เงามัวของดวงจันทร์สัมผัสผิวโลกระหว่างเวลา 23:55 - 04:51 น. ตามเวลาประเทศไทย ศูนย์กลางเงามืดที่ทำให้เกิดคราสเต็มดวงสัมผัสผิวโลกระหว่างเวลา 01:02 - 03:44 น. บริเวณที่เห็นสุริยุปราคาบางส่วน ได้แก่ ทางใต้ของมหาสมุทรแปซิฟิกและอเมริกาใต้ ประเทศไทยไม่เห็นสุริยุปราคาในวันนี้

4. จันทรุปราคาบางส่วน 17 กรกฎาคม 2562

     เช้ามืดวันพุธที่ 17 กรกฎาคม 2562 เกิดจันทรุปราคาบางส่วนเห็นได้ในประเทศไทย เมื่อดวงจันทร์เริ่มแหว่งเว้าในเวลา 03:02 น.  ดวงจันทร์อยู่บนท้องฟ้าทิศตะวันตก (กรุงเทพฯ ดวงจันทร์มีมุมเงย 36 องศา) เมื่อมองขึ้นไปจะเห็นว่าขอบด้านบนของดวงจันทร์เริ่มแหว่งก่อน จากนั้นเมื่อดวงจันทร์เข้าไปในเงาลึกที่สุดเวลา 04:31 น. พื้นที่ส่วนใหญ่ของผิวด้านสว่างจะถูกเงามืดบัง เหลือให้เห็นเป็นเสี้ยว โดยเงาโลกอยู่ทางทิศเหนือ (ขวามือ) ของดวงจันทร์ จันทรุปราคาบางส่วนสิ้นสุดในเวลา 06:00 น. เป็นเวลาใกล้เคียงกับดวงอาทิตย์ขึ้นและดวงจันทร์ตกสำหรับกรุงเทพฯ ส่วนจังหวัดที่อยู่ด้านตะวันออกของประเทศไทย จะเห็นดวงอาทิตย์ขึ้นและดวงจันทร์ตกก่อนที่จันทรุปราคาบางส่วนจะสิ้นสุด

     คืนนั้นดวงจันทร์อยู่ในกลุ่มดาวคนยิงธนู ดาวเสาร์อยู่ห่างดวงจันทร์ไปทางทิศตะวันตกเป็นระยะทางเชิงมุมประมาณ 6 องศา นอกจากประเทศไทย บริเวณที่เห็นจันทรุปราคาครั้งนี้ ได้แก่ ออสเตรเลีย ส่วนใหญ่ของเอเชีย ยกเว้นด้านตะวันออกเฉียงเหนือ แอฟริกา ยุโรป ยกเว้นตอนเหนือของสแกนดิเนเวีย และส่วนใหญ่ของอเมริกาใต้ ซึ่งบางพื้นที่ยังเป็นวันที่ 16 กรกฎาคม ตามเวลาท้องถิ่น



5d2a9bca3bf79191173576

5. ดาวพุธผ่านหน้าดวงอาทิตย์ 11-12 พฤศจิกายน 2562

     วันที่ 11 พฤศจิกายน ต่อเนื่องถึงวันที่ 12 พฤศจิกายน 2562 ดาวพุธโคจรมาอยู่ในแนวระหว่างโลกกับดวงอาทิตย์ เกิดปรากฏการณ์ดาวพุธผ่านหน้าดวงอาทิตย์ สังเกตได้โดยใช้กล้องโทรทรรศน์ที่มีแผ่นกรองแสงปิดหน้ากล้อง หรือการสังเกตการณ์ทางอ้อมโดยใช้การฉายแสงดวงอาทิตย์ลงบนฉากรับภาพ ดาวพุธจะปรากฏเป็นดวงกลมขนาดเล็กสีดำอยู่ในดวงอาทิตย์

     ปรากฏการณ์ครั้งนี้เกิดขึ้นระหว่างเวลา 19:35 - 01:04 น. จึงไม่เห็นในประเทศไทย บริเวณที่เห็นได้คือด้านตะวันตกของรัสเซีย ตะวันออกกลาง ยุโรป แอฟริกา อเมริกาใต้ อเมริกาเหนือ ยกเว้นตอนเหนือสุดของทวีป ส่วนใหญ่ของมหาสมุทรแปซิฟิก และนิวซีแลนด์ สำหรับประเทศไทย ดาวพุธผ่านหน้าดวงอาทิตย์ครั้งถัดไปที่เห็นได้จะเกิดในช่วงบ่ายถึงเย็นของวันที่ 13 พฤศจิกายน 2575

6. สุริยุปราคาวงแหวน 26 ธันวาคม 2562

     วันพฤหัสบดีที่ 26 ธันวาคม 2562 เกิดสุริยุปราคาวงแหวน ดวงจันทร์อยู่ห่างโลกจนมีขนาดปรากฏเล็กกว่าดวงอาทิตย์ บังดวงอาทิตย์ไม่มิด มีลักษณะปรากฏคล้ายวงแหวน เราเห็นสุริยุปราคาชนิดนี้ได้เมื่ออยู่ในแนวเส้นทางแคบ ๆ ตามศูนย์กลางเงาดวงจันทร์ที่ลากผ่านผิวโลก สุริยุปราคาครั้งนี้แนวคราสวงแหวนเริ่มต้นในตะวันออกกลาง ผ่านซาอุดีอาระเบีย กาตาร์ สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ และโอมาน จากนั้นลงสู่ทะเลอาหรับ

     แนวคราสวงแหวนเคลื่อนผ่านอินเดียและศรีลังกา หลังจากผ่านมหาสมุทรอินเดียจะไปขึ้นฝั่งที่อินโดนีเซีย ผ่านมาเลเซีย สิงคโปร์ ทางใต้สุดของเกาะมินดาเนาในฟิลิปปินส์ สิ้นสุดในมหาสมุทรแปซิฟิก โดยผ่านเกาะกวม จุดกลางคราสของสุริยุปราคาวงแหวนครั้งนี้อยู่ในทะเลใกล้อินโดนีเซียและสิงคโปร์ ที่นั่นเกิดสุริยุปราคาวงแหวนนาน 3 นาที 40 วินาที (สิงคโปร์อยู่ในแนวที่ขอบเขตด้านทิศเหนือของแนวคราสวงแหวนลากผ่าน จะเห็นสุริยุปราคาวงแหวนได้ก็ต่อเมื่ออยู่ทางตอนใต้ของเกาะ หากอยู่ทางตอนเหนือจะเห็นเป็นสุริยุปราคาบางส่วน) สำหรับที่จุดเริ่มต้นและสิ้นสุดของแนวคราสเกิดสุริยุปราคาวงแหวนนานประมาณ 3 นาที

     สุริยุปราคาครั้งนี้เงามัวของดวงจันทร์สัมผัสผิวโลกระหว่างเวลา 09:30 - 15:06 น. ตามเวลาประเทศไทย ศูนย์กลางเงาที่ทำให้เกิดคราสวงแหวนสัมผัสผิวโลกระหว่างเวลา 10:36 - 13:59 น. บริเวณที่เห็นสุริยุปราคาบางส่วน ได้แก่ ตะวันออกกลาง ด้านตะวันออกเฉียงเหนือของแอฟริกา ส่วนใหญ่ของเอเชียและมหาสมุทรอินเดีย บางส่วนทางเหนือและตะวันตกของออสเตรเลีย ด้านตะวันตกของมหาสมุทรแปซิฟิก




     ประเทศไทยสามารถสังเกตสุริยุปราคาในวันนี้ได้โดยเห็นเป็นแบบบางส่วน คือ ดวงอาทิตย์แหว่งเนื่องจากถูกดวงจันทร์บังไปบางส่วน โดยต้องใช้แผ่นกรองแสงสำหรับดูดวงอาทิตย์ เส้นทางคราสวงแหวนอยู่ห่างไปทางทิศใต้ของประเทศไทย ภาคใต้จึงเห็นดวงอาทิตย์แหว่งลึกมากกว่าภาคอื่น กรุงเทพฯ เกิดสุริยุปราคาบางส่วนระหว่างเวลา 10:18 – 13:58 น. ดวงอาทิตย์แหว่งลึกที่สุดในเวลา 12:05 น. โดยดวงจันทร์บังดวงอาทิตย์ไปเป็นสัดส่วน 2 ใน 3 วัดตามแนวเส้นผ่านศูนย์กลาง หรือคิดเป็นพื้นที่ 57% ของวงกลมดวงอาทิตย์

(ดูข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ สุริยุปราคา 26 ธันวาคม 2562)