สุริยุปราคาและจันทรุปราคาในปี 2560

พ.ศ. 2560 มีสุริยุปราคาและจันทรุปราคาอย่างละ 2 ครั้ง ซึ่งประกอบด้วยจันทรุปราคาเงามัว สุริยุปราคาวงแหวน จันทรุปราคาบางส่วน และสุริยุปราคาเต็มดวง ตามลำดับ ประเทศไทยมีโอกาสเห็นได้ครั้งเดียว คือจันทรุปราคาบางส่วนในคืนวันที่ 7 สิงหาคม 2560

    1. จันทรุปราคาเงามัว 11 กุมภาพันธ์ 2560
    2. สุริยุปราคาวงแหวน 26 กุมภาพันธ์ 2560
    3. จันทรุปราคาบางส่วน 7-8 สิงหาคม 2560
    4. สุริยุปราคาเต็มดวง 21-22 สิงหาคม 2560

1. จันทรุปราคาเงามัว 11 กุมภาพันธ์ 2560

วันเสาร์ที่ 11 กุมภาพันธ์ 2560 เกิดจันทรุปราคาเงามัวระหว่างเวลา 05:34 - 09:53 น. ดวงจันทร์ผ่านเข้าไปในเงามัวของโลกโดยไม่ผ่านเงามืด ดวงจันทร์จึงไม่แหว่งเว้าให้เห็น เพียงแต่มีความสว่างลดลงเล็กน้อยจนแทบไม่สามารถสังเกตได้ ขณะบังลึกที่สุดเวลา 07:44 น. ร้อยละ 99 ของเส้นผ่านศูนย์กลางดวงจันทร์อยู่ในเงามัวของโลก สำหรับประเทศไทย ดวงจันทร์ใกล้ตกเมื่อเริ่มเกิดจันทรุปราคา ประกอบกับเป็นจันทรุปราคาเงามัว ซึ่งเงามีความทึบแสงต่ำ การสังเกตด้วยตาเปล่าจึงไม่เห็นการเปลี่ยนแปลงใด ๆ บนดวงจันทร์

ขั้นตอนการเกิดจันทรุปราคา 11 กุมภาพันธ์ 2560

    1. ดวงจันทร์เริ่มเข้าสู่เงามัวของโลก 05:34:14
    2. ดวงจันทร์เข้าไปในเงาลึกที่สุด 07:43:53 (ขนาดอุปราคา = 0.988)
    3. ดวงจันทร์พ้นจากเงามัวของโลก 09:53:27

2. สุริยุปราคาวงแหวน 26 กุมภาพันธ์ 2560

วันอาทิตย์ที่ 26 กุมภาพันธ์ 2560 เกิดสุริยุปราคาวงแหวน ดวงจันทร์อยู่ห่างโลกจนมีขนาดปรากฏเล็กกว่าดวงอาทิตย์ บังดวงอาทิตย์ไม่มิด มีลักษณะคล้ายวงแหวน เราเห็นสุริยุปราคาชนิดนี้ได้เมื่ออยู่ในแนวเส้นทางแคบ ๆ ตามศูนย์กลางเงาดวงจันทร์ที่ลากผ่านผิวโลก ครั้งนี้แนวคราสวงแหวนเริ่มต้นในทะเลทางด้านตะวันออกเฉียงใต้ของมหาสมุทรแปซิฟิก ผ่านชิลีและอาร์เจนตินาในอเมริกาใต้ ตอนใต้ของมหาสมุทรแอตแลนติก แล้วไปสิ้นสุดในแอฟริกา โดยผ่านประเทศแองโกลา แซมเบีย และสาธารณรัฐประธิปไตยคองโก ที่กลางคราสในมหาสมุทรเกิดสุริยุปราคาวงแหวนนาน 44 วินาที ส่วนที่จุดเริ่มและสิ้นสุดเกิดสุริยุปราคาวงแหวนนานกว่า 1 นาทีเล็กน้อย

สุริยุปราคาครั้งนี้เงามัวของดวงจันทร์สัมผัสผิวโลกระหว่างเวลา 19:11 - 00:36 น. ตามเวลาประเทศไทย เงาที่ทำให้เกิดคราสวงแหวนสัมผัสผิวโลกระหว่างเวลา 20:15 - 23:32 น. บริเวณที่เห็นสุริยุปราคาบางส่วนครอบคลุมด้านตะวันตกเฉียงใต้ของมหาสมุทรแปซิฟิก ส่วนใหญ่ของอเมริกาใต้ ตอนใต้ของมหาสมุทรแอตแลนติก ส่วนใหญ่ของแอฟริกา และส่วนใหญ่ของแอนตาร์กติกา ประเทศไทยไม่เห็นสุริยุปราคาในวันนี้

3. จันทรุปราคาบางส่วน 7-8 สิงหาคม 2560

ก่อนเช้ามืดวันอังคารที่ 8 สิงหาคม 2560 เกิดจันทรุปราคาบางส่วนเห็นได้ในประเทศไทย (รอดูในคืนวันจันทร์ที่ 7 สิงหาคม) โดยพื้นที่บางส่วนทางด้านทิศใต้ของดวงจันทร์จะถูกเงามืดของโลกบังระหว่างเวลา 00:23 - 02:18 น. เงาโลกบังดวงจันทร์ลึกที่สุดเวลา 01:20 น. คิดเป็นร้อยละ 24.7 ของเส้นผ่านศูนย์กลางดวงจันทร์ บริเวณที่เห็นจันทรุปราคาครั้งนี้ ได้แก่ ด้านตะวันออกเฉียงใต้ของมหาสมุทรแอตแลนติก ยุโรป แอฟริกา เอเชีย ออสเตรเลีย ด้านตะวันออกของมหาสมุทรแปซิฟิก และแอนตาร์กติกา

ขั้นตอนการเกิดจันทรุปราคา 7-8 สิงหาคม 2560

    1. ดวงจันทร์เริ่มเข้าสู่เงามัวของโลก 22:49:59 (วันที่ 7 สิงหาคม)
    2. เริ่มเกิดจันทรุปราคาบางส่วน 00:22:53
    3. ดวงจันทร์เข้าไปในเงาลึกที่สุด 01:20:28 (ขนาดอุปราคา = 0.247)
    4. สิ้นสุดจันทรุปราคาบางส่วน 02:18:11
    5. ดวงจันทร์พ้นจากเงามัวของโลก 03:50:58

4. สุริยุปราคาเต็มดวง 21-22 สิงหาคม 2560

คืนวันจันทร์ที่ 21 สิงหาคม 2560 ตามเวลาประเทศไทย เกิดสุริยุปราคาเต็มดวง ดวงจันทร์บังดวงอาทิตย์มิดหมดดวง แนวคราสเต็มดวงพาดผ่านด้านตะวันออกเฉียงเหนือของมหาสมุทรแปซิฟิก สหรัฐอเมริกา และมหาสมุทรแอตแลนติก บริเวณที่เห็นสุริยุปราคาบางส่วนครอบคลุมด้านตะวันออกเฉียงเหนือของมหาสมุทรแปซิฟิก อเมริกาเหนือ อเมริกากลาง ตอนเหนือของอเมริกาใต้ ส่วนใหญ่ทางตอนเหนือของมหาสมุทรแอตแลนติก ด้านตะวันตกของยุโรปและแอฟริกา ประเทศไทยไม่เห็นสุริยุปราคาในวันนี้

สุริยุปราคาครั้งนี้เงามัวของดวงจันทร์สัมผัสผิวโลกระหว่างเวลา 22:47 - 04:04 น. เงาที่ทำให้เกิดคราสเต็มดวงสัมผัสผิวโลกระหว่างเวลา 23:49 - 03:03 น. ผู้คนในหลายรัฐของสหรัฐอเมริกามีโอกาสเห็นสุริยุปราคาเต็มดวงได้ (ตรงกับวันที่ 21 สิงหาคม ตามเวลาท้องถิ่น) โดยเริ่มจากชายฝั่งด้านตะวันตกไปจรดชายฝั่งด้านตะวันออก โดยผ่านรัฐออริกอน ไอดาโฮ มอนแทนา ไวโอมิง เนแบรสกา แคนซัส ไอโอวา มิสซูรี อิลลินอยส์ เคนทักกี เทนเนสซี นอร์ทแคโรไลนา จอร์เจีย และเซาท์แคโรไลนา (เฉพาะพื้นที่ส่วนเล็ก ๆ ของมอนแทนาและไอโอวา) กึ่งกลางคราส ซึ่งเป็นเวลาที่ศูนย์กลางเงาดวงจันทร์ผ่านใกล้ศูนย์กลางโลกมากที่สุด เกิดขึ้นเวลา 01:26 น. บริเวณรัฐเคนทักกี เกิดสุริยุปราคาเต็มดวงนาน 2 นาที 40 วินาที ชายฝั่งตะวันตกของสหรัฐฯ เห็นสุริยุปราคาเต็มดวงได้นานไม่เกิน 1 นาที 58 วินาที ส่วนชายฝั่งตะวันออกเห็นสุริยุปราคาเต็มดวงได้นานไม่เกิน 2 นาที 34 วินาที

สุริยุปราคาเต็มดวงครั้งนี้นับเป็นครั้งแรกในรอบ 38 ปี ที่ผ่านแผ่นดินสหรัฐอเมริกาในทวีปอเมริกาเหนือนับตั้งแต่ครั้งล่าสุดเมื่อวันที่ 26 กุมภาพันธ์ 2522 (หลังจากนั้นมีสุริยุปราคาเต็มดวงเห็นได้ที่เกาะฮาวายในแปซิฟิกเมื่อวันที่ 11 กรกฎาคม 2534) นับเป็นครั้งสำคัญเพราะพาดผ่านหลายรัฐ ครอบคลุมพื้นที่เป็นบริเวณกว้าง ไม่มีแนวสุริยุปราคาเต็มดวงที่ลากจากชายฝั่งด้านหนึ่งไปถึงอีกด้านหนึ่งของสหรัฐฯ เช่นนี้นับตั้งแต่ พ.ศ. 2461 ในสมัยสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง หากไม่มีเมฆบัง คาดว่าชาวอเมริกันหลายสิบล้านคนจะมีโอกาสสังเกตสุริยุปราคาเต็มดวงได้ด้วยตาของตนเอง