ดาวเคราะห์ในปี 2565
ดาวเคราะห์สว่างที่เห็นได้ง่ายด้วยตาเปล่าจากโลกมี 5 ดวง ได้แก่ ดาวพุธ ดาวศุกร์ ดาวอังคาร ดาวพฤหัสบดี และดาวเสาร์ ส่วนดาวยูเรนัสและเนปจูน ต้องอาศัยกล้องสองตาหรือกล้องโทรทรรศน์ นอกจากดาวเคราะห์แล้ว ยังสามารถส่องเห็นดาวบริวารได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ดาวบริวารของดาวพฤหัสบดีและดาวเสาร์
แผนภาพแสดงตำแหน่งดาวเคราะห์ตามมุมห่างจากดวงอาทิตย์ตลอดปี2565 ช่วยให้เห็นภาพรวมคร่าว ๆ ของการปรากฏของดาวเคราะห์ในแต่ละวัน เส้นตรงกลางในแนวดิ่งคือตำแหน่งดวงอาทิตย์ แถบที่แผ่ออกไปสองข้างจากแนวกลางเป็นส่วนที่มีแสงอาทิตย์รบกวน แกนนอนบอกมุมห่างจากดวงอาทิตย์ แกนตั้งบอกวันในแต่ละเดือน แถบที่พาดในแนวเฉียงบอกขอบเขตของกลุ่มดาวจักรราศี เมื่อดาวเคราะห์อยู่ห่างจากดวงอาทิตย์ไปทางตะวันตก (ขวามือ) แสดงว่ามองเห็นได้ดีในเวลาเช้ามืด เมื่อดาวเคราะห์อยู่ห่างจากดวงอาทิตย์ไปทางตะวันออก (ซ้ายมือ) แสดงว่ามองเห็นได้ดีในเวลาหัวค่ำ ดาวเคราะห์วงนอกจะอยู่ตรงข้ามกับดวงอาทิตย์เมื่อทำมุม 180° แสดงว่าเป็นช่วงเวลาที่ดาวเคราะห์ดวงนั้นสว่างและใกล้โลกที่สุดในรอบปี
ดาวพุธเป็นดาวเคราะห์วงในอยู่ใกล้ดวงอาทิตย์ที่สุดและเคลื่อนที่เร็วที่สุดในระบบสุริยะ ด้วยมุมห่างจากดวงอาทิตย์ที่จำกัด คนบนโลกจึงมีโอกาสสังเกตดาวพุธได้เฉพาะในเวลาที่ท้องฟ้าไม่มืดสนิท ประเทศไทยเห็นดาวพุธได้เฉพาะในเวลาหัวค่ำหรือเช้ามืดเท่านั้น
ปี2565 มีช่วงที่สังเกตดาวพุธได้ดีในเวลาเช้ามืดอยู่ 3 ช่วง ช่วงแรกเริ่มตั้งแต่ต้นเดือนกุมภาพันธ์ถึงต้นเดือนมีนาคม เป็นช่วงที่สามารถมองเห็นดาวเคราะห์อีก 3 ดวง ได้แก่ ดาวศุกร์ ดาวอังคาร และดาวเสาร์ บนท้องฟ้าทิศตะวันออก ช่วงที่ 2 อยู่ในเดือนมิถุนายนถึงต้นเดือนกรกฎาคม เป็นช่วงที่ดาวเคราะห์ทุกดวง ได้แก่ ดาวพุธ ดาวศุกร์ ดาวอังคาร ดาวพฤหัสบดี ดาวเสาร์ ดาวยูเรนัส และดาวเนปจูน อยู่บนท้องฟ้าให้สังเกตได้พร้อมกัน ช่วงสุดท้ายอยู่ในครึ่งแรกของเดือนตุลาคม
ช่วงเวลาที่สังเกตดาวพุธได้ดีในเวลาหัวค่ำของปีนี้มี4 ช่วง ช่วงแรกอยู่ในครึ่งแรกของเดือนมกราคม โดยมีดาวเสาร์อยู่เหนือดาวพุธ และดาวพฤหัสบดีอยู่สูงขึ้นไปบนท้องฟ้าทิศตะวันตก ช่วงที่ 2 อยู่ในกลางเดือนเมษายนถึงต้นเดือนพฤษภาคม เป็นช่วงที่ดาวพุธผ่านใกล้กระจุกดาวลูกไก่ ช่วงที่ 3 อยู่ในเดือนสิงหาคมถึงต้นเดือนกันยายน และช่วงสุดท้ายอยู่ในเดือนธันวาคม โดยมีดาวศุกร์ผ่านมาอยู่ใกล้ดาวพุธ
วันแรกๆ ของปี 2565 ดาวศุกร์ยังอยู่ใกล้ขอบฟ้าด้านทิศตะวันตกในเวลาหัวค่ำ อาจมีโอกาสสังเกตได้หากไม่มีเมฆหมอกมาบดบังและขอบฟ้าด้านนี้เปิดโล่ง โดยมีดาวพุธอยู่สูงขึ้นไปทางซ้าย หลังจากนั้นดาวศุกร์เข้าใกล้ดวงอาทิตย์จนไม่สามารถสังเกตได้ วันที่ 9 มกราคม ดาวศุกร์ผ่านตำแหน่งร่วมทิศแนววงใน เป็นช่วงที่ดาวศุกร์อยู่ในแนวระหว่างโลกกับดวงอาทิตย์
กลางเดือนมกราคมดาวศุกร์เริ่มปรากฏบนท้องฟ้าด้านทิศตะวันออกในเวลาเช้ามืดบริเวณกลุ่มดาวคนยิงธนู โดยมีตำแหน่งค่อนไปทางด้านทิศเหนือของกลุ่มดาว ดาวศุกร์จะทำมุมห่างดวงอาทิตย์มากขึ้นเรื่อย ๆ จนห่างที่สุดในวันที่ 20 มีนาคม ช่วงเดือนกุมภาพันธ์ถึงเดือนมีนาคม จะเห็นดาวอังคารอยู่ทางขวามือของดาวศุกร์ ดาวเคราะห์สองดวงนี้อยู่ใกล้กันที่สุดในเช้ามืดวันที่ 16 มีนาคม ที่ระยะห่าง 4° ขณะอยู่ในกลุ่มดาวแพะทะเล ปลายเดือนมีนาคมถึงต้นเดือนเมษายน ดาวศุกร์ ดาวอังคาร และดาวเสาร์ เกาะกลุ่มอยู่ใกล้กัน หลังจากนั้นดาวศุกร์เคลื่อนห่างออกไปและเข้าสู่กลุ่มดาวคนแบกหม้อน้ำ
ปลายเดือนเมษายนดาวศุกร์เข้าสู่กลุ่มดาวปลา ผ่านใกล้ดาวเนปจูนในเช้ามืดวันที่ 28 เมษายน ที่ระยะห่างเพียง 0.1° ช่วงที่ใกล้กันที่สุดเกิดขึ้นเวลา 2 น. ซึ่งดาวศุกร์ยังไม่ขึ้นสำหรับประเทศไทย เวลานั้นดาวศุกร์เกือบจะบังดาวเนปจูนโดยอยู่ห่างกัน 0.4 ลิปดา สังเกตได้จากออสเตรเลียและเกาะทางด้านตะวันออกของอินโดนีเซีย แต่คาดว่าสังเกตได้ไม่ชัดเจนเนื่องจากความสว่างที่ต่างกันมากระหว่างดาวศุกร์กับดาวเนปจูน เช้ามืดวันที่ 1 พฤษภาคม ดาวศุกร์ผ่านใกล้ดาวพฤหัสบดีที่ระยะห่างเพียง 0.3°
ต้นเดือนมิถุนายนดาวศุกร์เข้าสู่กลุ่มดาวแกะ ผ่านใกล้ดาวยูเรนัสในเช้ามืดวันที่ 12 มิถุนายน ที่ระยะ 1.5° กลางเดือนดาวศุกร์ย้ายเข้าสู่กลุ่มดาววัว มองเห็นดาวพุธอยู่ต่ำลงไปใกล้ขอบฟ้า วันที่ 23 มิถุนายน จะเห็นกระจุกดาวลูกไก่อยู่ทางซ้ายมือของดาวศุกร์ที่ระยะ 6° จากนั้นวันที่ 26 มิถุนายน จันทร์เสี้ยวบาง ๆ ผ่านมาอยู่ใกล้วัตถุทั้งสอง
กลางเดือนกรกฎาคมดาวศุกร์ย้ายเข้าสู่กลุ่มดาวคนคู่ กลางเดือนสิงหาคมย้ายเข้าสู่กลุ่มดาวปู เช้ามืดวันที่ 18 สิงหาคม ดาวศุกร์จะปรากฏอยู่ท่ามกลางดาวฤกษ์ในกระจุกดาวรังผึ้ง ปลายเดือนดาวศุกร์เข้าสู่กลุ่มดาวสิงโต ผ่านใกล้ดาวหัวใจสิงห์ในวันที่ 5 กันยายน หลังจากนี้เริ่มสังเกตได้ยากขึ้นเนื่องจากเข้าใกล้ดวงอาทิตย์ ผ่านตำแหน่งร่วมทิศแนววงนอกในวันที่ 23 ตุลาคม
ต้นเดือนธันวาคมดาวศุกร์เริ่มปรากฏบนท้องฟ้าเวลาหัวค่ำพร้อมกับดาวพุธ ช่วงแรกมีตำแหน่งอยู่ต่ำกว่าดาวพุธ ดาวศุกร์ทำมุมห่างจากดวงอาทิตย์มากขึ้นทุกวัน อยู่ทางซ้ายมือของดาวพุธในช่วงใกล้สิ้นปี แต่ยังคงอยู่ไม่สูงจากขอบฟ้ามากนัก
ดาวอังคารมีวงโคจรอยู่ถัดไปจากโลกตามระยะห่างจากดวงอาทิตย์ช่วงที่สังเกตดาวอังคารได้ดีที่สุดคือขณะที่ดาวอังคารอยู่ใกล้โลก ตรงกับช่วงที่ดาวอังคารอยู่ที่ตำแหน่งตรงข้ามกับดวงอาทิตย์ เกิดขึ้นเฉลี่ยทุกประมาณ 2 ปีเศษ วงโคจรของดาวอังคารที่เป็นวงรี ทำให้ดาวอังคารอยู่ห่างโลกไม่เท่ากันในการเข้าใกล้แต่ละครั้ง หากวันที่ดาวอังคารอยู่ตรงข้ามกับดวงอาทิตย์ใกล้เคียงกับวันที่ผ่านจุดใกล้ดวงอาทิตย์ที่สุด ดาวอังคารจะมีขนาดใหญ่และสว่างมากเป็นพิเศษ ส่วนใหญ่ดาวอังคารที่ปรากฏในกล้องโทรทรรศน์จะมีขนาดเล็ก ไม่สามารถสังเกตเห็นร่องรอยบนพื้นผิวได้ มีเวลาไม่กี่เดือนเท่านั้นที่ดาวอังคารจะใกล้โลกจนใหญ่พอสำหรับการสังเกตรายละเอียดบนพื้นผิว
พ.ศ.2565 ดาวอังคารจะผ่านจุดตรงข้ามกับดวงอาทิตย์ในต้นเดือนธันวาคม ทำให้มีความสว่างมากพอสมควร และมีขนาดใหญ่ให้พอจะสังเกตพื้นผิวได้เมื่อดูผ่านกล้องโทรทรรศน์กำลังขยายสูง โดยเฉพาะอย่างยิ่งตลอดช่วงเดือนพฤศจิกายน 2565 ถึงมกราคม 2566
ช่วงแรกของปีดาวอังคารอยู่บนท้องฟ้าให้สังเกตได้ในเวลาเช้ามืด โดยเช้าวันปีใหม่สามารถมองเห็นจันทร์เสี้ยวอยู่ใกล้ดาวอังคารที่ระยะ 3° ดาวอังคารจะทำมุมห่างจากดวงอาทิตย์มากขึ้นเรื่อย ๆ จนกระทั่งตั้งฉากกับดวงอาทิตย์ในปลายเดือนสิงหาคม และอยู่ตรงข้ามกับดวงอาทิตย์ในเดือนธันวาคม 2565
ช่วงแรกดาวอังคารอยู่ในกลุ่มดาวคนแบกงูวันที่ 20 มกราคม ดาวอังคารย้ายเข้าสู่กลุ่มดาวคนยิงธนูตามการแบ่งขอบเขตของกลุ่มดาวสากล และเข้าสู่กลุ่มดาวแพะทะเลในวันที่ 6 มีนาคม ขณะที่ดาวศุกร์ผ่านมาอยู่ใกล้กันที่ระยะไม่ห่างกันมากนัก
เช้ามืดวันที่5 เมษายน จะเห็นดาวอังคารผ่านใกล้ดาวเสาร์ที่ระยะห่าง 18 ลิปดา หรือ 0.3° เป็นระยะเทียบได้กับราวครึ่งหนึ่งของขนาดปรากฏของดวงจันทร์เต็มดวง และเป็นการปรากฏใกล้กันที่สุดระหว่างดาวเคราะห์สองดวงนี้นับตั้งแต่วันที่ 4 มิถุนายน พ.ศ. 2521 ครั้งนั้นอยู่ใกล้กันเพียง 6 ลิปดา
กลางเดือนเมษายนถึงปลายเดือนพฤษภาคมดาวอังคารผ่านพื้นที่ของกลุ่มดาวคนแบกหม้อน้ำ ก่อนท้องฟ้าสว่างในเช้ามืดวันที่ 18-19 พฤษภาคม ดาวอังคารจะอยู่ใกล้ดาวเนปจูนที่ระยะห่าง 0.6°-0.7° สังเกตได้ดีในกล้องโทรทรรศน์ โดยดาวเนปจูนอยู่ทางทิศเหนือของดาวอังคาร หลังจากนั้น ดาวอังคารจะเข้าสู่กลุ่มดาวปลา ผ่านใกล้ดาวพฤหัสบดีในปลายเดือนพฤษภาคมโดยอยู่ใกล้กันที่สุดในเช้ามืดวันที่ 29 และ 30 พฤษภาคม ที่ระยะ 0.7°
ต้นเดือนมิถุนายนดาวอังคารผ่านเข้าไปในเขตของกลุ่มดาวซีตัส ก่อนจะผ่านกลุ่มดาวปลา และเข้าสู่กลุ่มดาวแกะในต้นเดือนกรกฎาคม เช้ามืดวันที่ 2 สิงหาคม ดาวอังคารผ่านดาวยูเรนัสที่ระยะใกล้ที่สุดเป็นระยะทางเชิงมุม 1.3° โดยดาวยูเรนัสอยู่ทางทิศเหนือของดาวอังคาร สังเกตได้ดีด้วยกล้องสองตาและกล้องโทรทรรศน์
วันที่10 สิงหาคม
แผนภาพแสดงตำแหน่งดาวเคราะห์ตามมุมห่างจากดวงอาทิตย์ตลอดปี
ดาวพุธ
ดาวพุธเป็นดาวเคราะห์วงใน
ปี
ช่วงเวลาที่สังเกตดาวพุธได้ดีในเวลาหัวค่ำของปีนี้มี
ดาวศุกร์
วันแรก
กลางเดือนมกราคม
ปลายเดือนเมษายน
ต้นเดือนมิถุนายน
กลางเดือนกรกฎาคม
ต้นเดือนธันวาคม
ดาวอังคาร
ดาวอังคารมีวงโคจรอยู่ถัดไปจากโลกตามระยะห่างจากดวงอาทิตย์
พ.ศ.
ช่วงแรกของปี
ช่วงแรกดาวอังคารอยู่ในกลุ่มดาวคนแบกงู
เช้ามืดวันที่
กลางเดือนเมษายนถึงปลายเดือนพฤษภาคม
ต้นเดือนมิถุนายน
วันที่