ดาวเคราะห์เรียงลำดับใน พ.ศ. 2565

ช่วงเวลาเช้ามืดก่อนดวงอาทิตย์ขึ้น นับตั้งแต่ต้นเดือนมิถุนายนถึงต้นเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2565 ดาวเคราะห์ทุกดวงปรากฏบนท้องฟ้าเวลาเช้ามืด ไม่เพียงแค่นั้น ดาวเคราะห์สว่างที่เห็นได้ด้วยตาเปล่า 5 ดวง จะเรียงลำดับกันตามระยะห่างจากดวงอาทิตย์ โดยดาวพุธอยู่ใกล้ขอบฟ้ามากที่สุด ถัดไปเป็นดาวศุกร์ ดาวอังคาร ดาวพฤหัสบดี และดาวเสาร์ หากท้องฟ้าโปร่ง ไม่มีเมฆบดบัง สามารถสังเกตเห็นดาวเคราะห์ทั้งห้าด้วยตาเปล่าได้ในเวลาเดียวกัน


ปรากฏการณ์ที่ดาวเคราะห์ 5 ดวงนี้ เรียงกันตามลำดับในรูปแบบที่กล่าวมา ไม่ได้เกิดขึ้นบ่อย ครั้งล่าสุดเกิดขึ้นเมื่อเดือนธันวาคม พ.ศ. 2547 ผู้เขียนได้พัฒนาโปรแกรมคอมพิวเตอร์เพื่อใช้ค้นหาช่วงวันที่ดาวเคราะห์สว่างทั้งห้าเรียงลำดับกันบนท้องฟ้าทั้งในอดีตและอนาคต โดยคำนวณตำแหน่งดาวเคราะห์ทุก 3 วัน กำหนดเงื่อนไขให้ดาวพุธทำมุมห่างจากดวงอาทิตย์มากกว่า 10°  ระหว่าง ค.ศ. 1801-2200 และตรวจสอบอีกครั้งด้วยโปรแกรม Stellarium พบปรากฏการณ์ลักษณะเดียวกันตามตารางดังต่อไปนี้



ผลการคำนวณแสดงว่าปรากฏการณ์นี้สามารถเกิดขึ้นได้ทั้งเวลาหัวค่ำและเช้ามืด มีความหลากหลายของช่วงเวลา บางช่วงมีวันที่สามารถมองเห็นปรากฏการณ์ได้เพียงไม่กี่วัน บางช่วงสามารถมองเห็นได้หลายวันต่อเนื่องกัน ส่วนใหญ่ขึ้นอยู่กับตำแหน่งของดาวพุธและดาวศุกร์ซึ่งเคลื่อนที่เร็วที่สุด บางกรณีเกี่ยวพันกับตำแหน่งของดาวอังคารกับดาวพฤหัสบดีที่ผ่านใกล้กันในช่วงนั้น ทำให้สลับลำดับกัน บางช่วงพบว่ามีปรากฏการณ์อื่นที่น่าสนใจสำหรับประเทศไทยเกิดขึ้นในห้วงเวลานั้นด้วย เช่น ดวงจันทร์บังดาวศุกร์ (18 มีนาคม ค.ศ. 1801) และดวงจันทร์บังกระจุกดาวลูกไก่ (19 มีนาคม ค.ศ. 1801)

เรามีโอกาสเห็นดาวเคราะห์สว่าง 5 ดวง เรียงลำดับกันในเวลาหัวค่ำครั้งสุดท้ายเมื่อ ค.ศ. 1939 และจะไม่ได้เห็นในเวลานี้อีกจนถึง ค.ศ. 2100

นอกจากดาวเคราะห์แล้ว เวลาเช้ามืดระหว่างวันที่ 19-27 มิถุนายน 2565 ก็จะเห็นดวงจันทร์เคลื่อนผ่านมาอยู่ใกล้ดาวเคราะห์ทุกดวงอีกด้วย โดยเริ่มจากดาวเสาร์ที่อยู่ทางทิศตะวันตกมากที่สุด ไปจนถึงดาวพุธที่อยู่ทางทิศตะวันออก

หลังจากปีนี้ เราจะมีโอกาสเห็นดาวเคราะห์สว่าง 5 ดวงอยู่บนท้องฟ้าในเวลาเดียวกัน และเรียงลำดับกันบนท้องฟ้าตามระยะห่างจากดวงอาทิตย์ได้อีกครั้งใน พ.ศ. 2584