สมาคมดาราศาสตร์ไทย

ลดราคาไซคี

ลดราคาไซคี

23 มิ.ย. 2564
รายงานโดย: วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com)
ในปี 2565 องค์การนาซาจะส่งยานอวกาศลำหนึ่งไปสำรวจดาวเคราะห์น้อยไซคี (16 Psyche) แม้ภารกิจนี้ไม่ใช่การส่งยานไปสำรวจดาวเคราะห์น้อยดวงแรก แต่ก็มีความน่าสนใจเป็นพิเศษ เพราะดาวเคราะห์น้อยดวงนี้ต่างจากดาวเคราะห์น้อยดวงก่อน ๆ ที่เคยมีการสำรวจมา ดาวเคราะห์น้อยที่เคยมีการสำรวจก่อนหน้านี้มีองค์ประกอบเป็นหิน แต่ดาวเคราะห์น้อยไซคีเป็นโลหะ ซึ่งหาได้ยากมาก นักดาราศาสตร์คาดว่าไซคีอาจเป็นเศษของแก่นโลหะของดาวเคราะห์ก่อนเกิด การที่เป็นก้อนโลหะ จึงมีคนตีราคาเป็นเงินออกมาว่า โลหะอวกาศก้อนนี้มีมูลค่าประมาณ 300 ล้านล้านล้านบาท 

แต่การศึกษาล่าสุดของนักดาราศาสตร์อาจทำให้ต้องมีการลดราคาของไซคีลงมาอีกสักหน่อย

ภาพในจินตนาการของศิลปินของดาวเคราะห์น้อยไซคีขณะที่ยานสำรวจกำลังเข้าใกล้  (จาก Corby Waste/ NASA/ JPL-Caltech)

ดาวเคราะห์น้อยไซคีถูกค้นพบเมื่อวันที่ 17 มีนาคม ค.ศ. 1852 มีขนาดใหญ่ เส้นผ่านศูนย์กลางราว 200 กิโลเมตร มีมวลราว เปอร์เซ็นต์ของมวลรวมของดาวเคราะห์น้อยแถบหลัก นักดาราศาสตร์เคยประเมินกันว่า ไซคีน่าจะมีองค์ประกอบเป็นโลหะ 95 เปอร์เซ็นต์  นั่นทำให้ดาวเคราะห์น้อยดวงนี้มีความพิเศษมาก เพราะดาวเคราะห์น้อยส่วนใหญ่มีองค์ประกอบเป็นหิน 

เมื่อวันที่ มิถุนายน คณะนักดาราศาสตร์จากมหาวิทยาลัยแอริโซนา นำโดย เดวิด แคนทิลโล ได้เปิดเผยงานวิจัยการศึกษาเกี่ยวกับองค์ประกอบของไซคี การประเมินองค์ประกอบและความพรุนของไซคีก่อนหน้านี้ทำโดยวิเคราะห์แสงอาทิตย์ที่สะท้อนจากพื้นผิว แต่คณะของแคนทิลโลใช้วิธีที่แตกต่างออกไป เขาผสมสสารต่าง ๆ ในห้องทดลองเพื่อจำลองสภาพพื้นผิวของไซคีแล้วปรับเปลี่ยนส่วนผสมไปเรื่อย ๆ จนกระทั่งสเปกตรัมแสงตรงกับที่สำรวจไซคีจากกล้องโทรทรรศน์

งานวิจัยของแคนทิลโลแสดงว่าไซคีมีองค์ประกอบเป็นโลหะราว 82.5 เปอร์เซ็นต์ เป็นไพรอกซีนเหล็กต่ำ เปอร์เซ็นต์ และหินเนื้อเม็ดชนิดคาร์บอน (carbonaceous chondrite) อีก 10.5 เปอร์เซ็นต์ นอกจากจะพบว่ามีโลหะเป็นส่วนประกอบน้อยกว่าที่เคยประเมินไว้แล้ว ยังพบว่ามีความพรุนราว 35 เปอร์เซ็นต์ ซึ่งก็เป็นตัวเลขที่น่าประหลาดใจไม่น้อย เพราะนั่นอาจหมายความว่าดาวเคราะห์น้อยดวงนี้มีโครงสร้างแบบกองหินที่เนื้อดาวเกาะกันอย่างหลวม ๆ ดาวเคราะห์น้อยหลายดวงมีโครงสร้างแบบนี้ รวมถึงดาวเคราะห์น้อยเบนนูที่เพิ่งมียานไปสำรวจมาด้วย 

ภาพในจินตนาการของศิลปินของดาวเคราะห์น้อยไซคี แสดงโครงสร้างของเนื้อดาวเป็นโลหะเนื้อแน่นตามการคาดการณ์เดิม แต่ข้อมูลการศึกษาใหม่ชี้ว่าดาวเคราะห์น้อยอาจมีโครงสร้างแบบกองหิน  (จาก Maxar/ ASU/ P. Rubin/ NASA/ JPL-Caltech)


หากตัวเลขชุดใหม่เกี่ยวกับไซคีที่ได้จากงานวิจัยฉบับใหม่นี้ถูกต้อง อาจแสดงว่าดาวเคราะห์น้อยดวงนี้เคยถูกดาวเคราะห์น้อยประเภทหินเนื้อเม็ดชนิดคาร์บอนพุ่งชนมาก่อนแล้วเนื้อหินของดาวเคราะห์น้อยดวงนั้นจึงมาปะปนอยู่บนพื้นผิวของไซคี อย่างไรก็ตาม นักดาราศาสตร์ก็ยังไม่เข้าใจว่าไซคีมีความพรุนมากถึงระดับนี้ได้อย่างไร นี่เป็นเรื่องเหลือเชื่อสำหรับวัตถุที่ใหญ่ระดับนี้

ความสงสัยนี้น่าจะคงอยู่ได้ไม่นานนัก เพราะองค์การนาซากำลังดำเนินภารกิจส่งยานอวกาศชื่อเดียวกับดาวเคราะห์น้อยไปสำรวจในระยะใกล้ ภารกิจไซคีมีกำหนดออกเดินทางจากโลกในเดือนสิงหาคม 2565 และจะเดินทางไปถึงดาวเคราะห์น้อยในปี 2569 เมื่อถึงวันนั้นปริศนาข้อนี้คงได้รับการคลี่คลาย

แน่นอนว่าการตีมูลค่าดาวเคราะห์น้อยเป็นเงินเป็นเพียงการเปรียบเทียบให้เห็นภาพปริมาณโลหะที่มีอยู่มากมายมหาศาลของไซคีเท่านั้น ไม่มีการซื้อขายใด ๆ แต่แม้จะไม่มีการซื้อขาย ไม่มีการตีมูลค่า แต่สำหรับนักดาราศาสตร์แล้ว ไซคีมีคุณค่ามหาศาลเสมอ