สมาคมดาราศาสตร์ไทย

ยานสำรวจดวงจันทร์ของญี่ปุ่นคืนชีพ

ยานสำรวจดวงจันทร์ของญี่ปุ่นคืนชีพ

29 ก.พ. 2567
รายงานโดย: วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com)
ยานสลิม (SLIM--Smart Lander for Investigating Moon) ของญี่ปุ่น ได้ลงจอดลงบนดวงจันทร์ได้สำเร็จเมื่อวันที่ 20 มกราคมที่ผ่านมา เป็นความสำเร็จครั้งสำคัญขององค์การอวกาศญี่ปุ่น หลังจากที่ก่อนหน้านั้นภารกิจสำรวจดวงจันทร์ของญี่ปุ่นล้มเหลวมาหลายครั้งติดกัน  แม้ยานสลิมจะลงจอดได้สำเร็จ การลงจอดครั้งนั้นผิดแผนนิดหน่อย แทนที่ยานจะลงจอดในแบบหมอบคว่ำตามที่ออกแบบไว้ ยานกลับนอนหงายท้องเอาขาชี้ฟ้า ทำให้แผงเซลสุริยะไม่หันเข้าหาดวงอาทิตย์อย่างที่ควรจะเป็น ยานปฏิบัติงานได้เพียงไม่นาน แบตเตอรีก็หมดไป 

สภาพการลงจอดดวงจันทร์แบบขาขี้ฟ้าของยานสลิม 

แต่เมื่อเวลาผ่านไปหลายวัน ตำแหน่งดวงอาทิตย์ก็เปลี่ยนมุมไป แสงอาทิตย์จึงมีโอกาสตกกระทบแผงเซลสุริยะ ทำให้ยานเริ่มกลับมามีชีวิตอีกครั้ง แม้จะอยู่ในท่าที่ผิดปกติ แต่ก็พอจะทำงานสำรวจทางวิทยาศาสตร์ได้ในระดับหนึ่ง 

ยานได้ปฏิบัติงานในสภาพหงายท้องอย่างนั้นได้เป็นเวลาสองวัน เมื่อยามค่ำคืนของดวงจันทร์มาถึง ยานจึงต้องหลับไปอีกครั้งอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ และการหลับครั้งนี้ก็น่าจะเป็นการปิดภารกิจของสลิมด้วย เพราะยานไม่ได้ออกแบบมาเพื่อให้ทนต่อสภาพตอนกลางคืนอันหนาวสุดขั้วของดวงจันทร์ได้ เวลากลางคืนของดวงจันทร์ยาวนานถึงสองสัปดาห์และอุณหภูมิก็จะลดลงต่ำได้ถึง -130 องศาเซลเซียส 

อย่างไรก็ตาม ทางแจ็กซายังอยากรู้ว่า ยานจะอยู่รอดหลังผ่านกลางคืนอันหนาวเหน็บของดวงจันทร์ได้หรือไม่ เมื่อวันที่ 25 กุมภาพันธ์จึงลองส่งคำสั่งไปที่ยานดู และก็พบว่ามีการตอบกลับจากยานได้จริง แม้จะเป็นช่วงเวลาสั้น ๆ ก็ตาม แต่ก็แสดงถึงความทนทานของอุปกรณ์ของยานสลิมได้เป็นอย่างดี 

ญี่ปุ่นนับเป็นชาติที่ห้าที่ส่งยานอวกาศไปลงจอดบนดวงจันทร์ได้สำเร็จ ต่อจาก โซเวียต สหรัฐอเมริกา จีน และอินเดีย