สมาคมดาราศาสตร์ไทย

เรื่องมักเข้าใจผิดในดาราศาสตร์

เมื่อขึ้นไปถึงอวกาศ แรงโน้มถ่วงของโลกเป็นศูนย์

ไม่ใช่แล้ว

ความโน้มถ่วงมีพิสัยเป็นอนันต์ นั่นคือไปได้ไกลไม่มีที่สิ้นสุด ดังนั้นไม่ว่าจะออกไปไกลโพ้นแค่ไหนก็หนีไม่พ้นความโน้มถ่วงของโลกอยู่ดี จรวดที่ยิงขึ้นไปเป็นแนวตั้งฉากกับพื้นโลก แม้จะขึ้นไปสูงจนถึงอวกาศ ก็จะตกกลับลงมาอยู่ดี

แต่การที่สถานีอวกาศและดาวเทียมดูเหมือนกับลอยอยู่เหนือโลก มนุษย์อวกาศที่อยู่ในสถานีอวกาศก็ดูเหมือนกับจะลอยอยู่โดยไม่ตกลงมา ไม่ได้แปลว่าเขาไม่ได้รับแรงโน้มถ่วงของโลก ความจริงแล้วที่ระดับความสูงของสถานีอวกาศนานาชาติซึ่งอยู่สูงจากพื้นโลกประมาณ 400 กิโลเมตร แรงโน้มถ่วงยังมีอยู่มากถึงเกือบ 90 เปอร์เซ็นต์ของที่ได้รับที่พื้นโลก

แล้วทำไมเขาลอยอยู่ได้โดยไม่ตกลงมาล่ะ?

เขาไม่ได้ลอย เขาตกจริง ๆ เขากำลังตกลงสู่ใจกลางโลกตลอดเวลา แต่ในขณะที่ตก สถานีก็เคลื่อนที่ไปรอบ ๆ โลกเป็นวงกลมด้วยความเร็วสูงตลอดเวลาเช่นกัน การที่ยานโคจรไปรอบโลก แนวเส้นโค้งของวงโคจรจะรับเข้ากับความเร็วในการตกของสถานีพอดี ระยะความสูงจากพื้นดินของสถานีจึงคงที่อยู่ที่ระดับนั้นตลอดทั้ง ๆ ที่กำลังตก หรือเรียกอีกอย่างว่า ตกเท่าไหร่ก็ไม่ถึงพื้นสักที 

ในเมื่อการตกนี้เป็นการตกอย่างอิสระ วัตถุสิ่งของรวมถึงมนุษย์อวกาศภายในก็จะรู้สึกเหมือนลอยอยู่โดยไม่ได้รับรู้ถึงน้ำหนักใด ๆ เหมือนคนในลิฟต์ที่กำลังตกจะลอยอยู่ในลิฟต์เหมือนกับไร้น้ำหนักทั้งที่เขากำลังตกไปพร้อมกับลิฟต์ แต่เนื่องจากลิฟต์ไม่ได้โคจรรอบโลก จึงตกถึงพื้น ส่วนสถานีอวกาศโคจรรอบโลก จึงตกไม่ถึงพื้น


วิมุติ วสะหลาย wimut@hotmail.com

หัวข้อ